Wikipedia

Khoja Zufar

Khoja Zufar ose Coje Çafar (1500 – 1546), gjithashtu quhet Coge Sofar, ose Safar Aga[1] në portugalisht, Cosa Zaffar në italisht, dhe Khwaja Safar Salmani në turqisht ose Khuádja Tzaffar (خوجا زفار) në arabisht,[2] ishte një ushtar dhe sundimtar lokal në Indinë Perëndimore gjatë shekullit të 16-të. Ai ishte një udhëheqës në rrethimin e dështuar të Diut. Zufar ishte një tregtar me përvojë me tregjet e largëta të Gjirit Arabik rreth ngushticës së Mekës dhe Lepantos në Mesdhe.[3]

Khoja Zufar ose Coge Cofar
Vizatim prej 1899-1905
Pseudonimi/etKhoje Cofar ose Coge Cofar
Lindur më1500
Otranto, Apulia, Mbretëria e Napolit
Vdekur më1546
Diu, India
Në aleancë meOttoman Empire
Vite shërbimi1515–1546
GradaGjeneral
Në komandëForcat detare osmane
Betejat/luftratRrethimi i Diu
ÇmimetGuvernatori i Diu
MarrëdhënietShok i Garcia de Orta

Jeta e hershme

Redakto

Zufar lindi në Otranto,[4] në një familje shqiptare.[5][6][7][8] Nëna e tij ishte nga Brindisi. Ai lindi nga prindër shqiptarë katolikë në Otranto në Mbretërinë e Napolit në Italinë e sotme.[9][10]

Ai filloi karrierën e tij si aventurier ushtarak, duke shërbyer në ushtritë e Italisë dhe Flandrisë, dhe u kap në det në moshën pesëmbëdhjetë vjeç nga një gjeneral osman Selim I, dhe sulltanit osman i bëri përshtypje Zufar i ri dhe e dërgoi atë në Kostandinopojë. ku u vu në komandë të disa anijeve për të sulmuar portugezët.[11][12] Më pas ai u dërgua në Cambaya (Khambhat) ku u bë mik i mirë me Mbretin Bahadur Shah të Guxharatit.[13] Ai ishte gjithashtu kapiten i mbretit.

Rreth vitit 1527, Khoja Zufar u strehua në Diu, ku u prit me shumë respekt dhe me vete kishte 300 000 "kruzado" dhe 600 ushtarë turq.[14]

 
"Vizatim portugez i Khoja Zufar (Coge Cofar) prej 1798"

Lufta me portugezët

Redakto

Në shkurt 1531, Khoja Zufar dhe admirali osman Mustafa hynë në portin e Diu, një kështjellë ishull portugez në bregun e Sulltanatit të Guxharatit në atë që tani është India Perëndimore.[15] Në vitin 1532, Zufar u vendos në Guxharat dhe fitoi privilegje në Surat dhe Diu,[16] duke u bërë gjenerali i forcave muslimane.[17] Këtu ai njihej si "Khoja Sofar i Suratit". Fillimisht ai bashkëpunoi me portugezët të cilët e vendosën në krye të Diut,[18] por kur dëgjoi për ekspeditën detare të Hadım Suleiman Pasha, ai tradhtoi portugezin dhe iu bashkua Sulejmanit.[19] Midis marinarëve të Sulejmanit ishin shumë me prejardhje veneciane.[20] Para ndryshimit të aleatëve të Zufarit, ai ishte ofenduar shumë nga arroganca e Sulejman Pashës.[21]

Zufar takohet me Nuno da Cunha dhe Antonio da Silveira

Redakto

Në shkurt 1537, kur Bahadur Shah i Guxharatit u vra në anijen e tij nga portugezët, të udhëhequr nga Nuno da Cunha, Zufar braktisi anijen dhe notoi në breg ku u prit mirë nga portugezët, të cilët masakruan pjesën tjetër të ekuipazhit të Bahadurs. Cunhas i bëri aq përshtypje Zufar, saqë ia rekomandoi komandantit portugez Antonio da Silveira de Menezes. Më pas Khoja iku te mbreti Mahmud i Cambaya, ku Khoja u udhëzua të luftonte edhe një herë me portugezët, me ndihmën e flotës osmane që ishte në rrugë. Më pas Khoja doli përballë qytetit të Rums, afër Diut, ku mbeti i plagosur në krah. Zufar u ndihmua nga mbretërit vendas, gjë që rezultoi në urdhërimin e Silveiras që njerëzit e tij të braktisnin qytetin dhe në vend të kësaj të forconin portin. Kur flota osmane mbërriti, Silveira i dërgoi një letër Nunhos duke i kërkuar ndihmë.[22]

Vdekja

Redakto

Para vdekjes së tij, Zufar kishte një wakil, një shërbëtor, të quajtur Bahar Khan Yagut Salmani, një skllav osman, i cili gjithashtu e shoqëroi gjatë rrethimit të Diut. Më 24 qershor 1546, ndërsa mbikqyrte llogoret, koka e Zufarit u hoq nga një top i gjuajtur nga portugezët në fortesën e Diu.[23][24][25] Një nga njerëzit e Zufarit, Bilal Khairit Khani Habashi, u vra gjithashtu. Djali i tij, Ramazan Rumi Khan, trashëgoi titullin dhe sundoi Suratin në 1554.[26]

Referime

Redakto
  1. ^ Mubārak, Abū al-Faḍl Ibn (1977). The Akbar Nāmā of Abu-l-Fazl: (History of the Reign of Akbar Including an Account of His Predecessors) (në anglisht). Ess Ess Publications. fq. 25. Marrë më 2 prill 2020.
  2. ^ Orta, García da (2014). Coloquios dos simples e drogas da India (në portugalisht) (bot. Translation: seria Khuádja Tzaffar). Editorial Maxtor. fq. 286. ISBN 9788490014516. Marrë më 7 nëntor 2019.
  3. ^ Mathew, K. S. (1982). "Khwaja Safar, the Merchant Governor of Surat and the Indo-Portuguese Trade in the Early Sixteenth Century". Proceedings of the Indian History Congress (në anglisht). 43: 232–242. JSTOR 44141233.
  4. ^ Cagle, Hugh (2018). Assembling the Tropics: Science and Medicine in Portugal's Empire, 1450–1700 (në anglisht). Cambridge University Press. fq. 159. ISBN 9781107196636.
  5. ^ Stephens, H. Morse. The Project Gutenberg e-Book of Rulers of India: Albuquerque (në anglisht). Oxford: Clarendon Press. fq. 315.
  6. ^ "Heritage History | Albuquerque: Rulers of India by Morse Stephens". www.heritage-history.com (në anglisht).
  7. ^ Yamey, Adam (2019). Travels Through Gujarat, Daman, and Diu (në anglisht). fq. 160. ISBN 9780244407988.
  8. ^ Yamey, Adam (2019). Travels Through Gujarat, Daman, and Diu (në anglisht). fq. 160. ISBN 9780244407988.
  9. ^ Rajamanickam, G. Victor; Subbarayalu, Y.; Kal̲akam, Tañcai Tamil̲p Palkalaik (1988). History of traditional navigation (në anglisht). Tamil University. fq. 137. ISBN 978-81-7090-122-8.
  10. ^ Chalmers, Alexander (1810). English Translations: From Ancient and Modern Poems (në anglisht) (bot. This officer was by birth an Albanese of catholic parents and had served in the wars in Italy and Flanders Having commenced merchant he was taken at sea by the Turks and carried to Constantinople from whence he went to Cambaya where he embraced Mohammedism and became the prime minister and favourite of king Badur). Johnson. fq. 565. Marrë më 1 prill 2020.
  11. ^ Markotić, Vladimir (1987). Symposium: Emigrants from Croatia and their Achievements (në anglisht). Western Publischers. fq. 35. ISBN 9780919119123.
  12. ^ Livermore, H. V.; Goertz, R. O. W. (1985). Iberia: Literary and Historical Issues : Studies in Honour of Harold V. Livermore (në anglisht). Canada. fq. 82. ISBN 9780919813144.
  13. ^ Alexander Chalmers, 1810, p. 565
  14. ^ Purabhilekh-puratatva: Journal of the Directorate of Archives, Archaeology and Museum, Panaji-Goa (në anglisht). The Directorate. 1991. fq. 4. Marrë më 2 prill 2020.
  15. ^ Mughal India According to European Travel Accounts: Texts and Studies (në anglisht). Institute for the History of Arabic-Islamic Science at the Johann Wolfgang Goethe University. 1997. fq. 6.
  16. ^ Subrahmanyam, Sanjay (1993). The Portuguese empire in Asia, 1500-1700: a political and economic history (në anglisht). Longman. fq. 95. ISBN 9780582050693.
  17. ^ Bouterwek, Friedrich (1805). Geschichte der Poesie und Beredsamkeit seit dem Ende des dreizehnten Jahrhunderts: Introduction (40 p.) Italy (në gjermanisht). J.F. Röwer. fq. 331. Coge-Sofar.
  18. ^ Beirão, Caetano (1960). A Short History of Portugal (në anglisht). Edic̜ões Panorama. fq. 61.
  19. ^ The Cambridge History of the British Empire (në anglisht). CUP Archive. 1940. fq. 15.
  20. ^ Camões, Luís Vaz (1776). The Lusiad;: Or the Discovery of India. An Epic Poem (në anglisht) (bot. Seventy large veffels well fupplied with cannon and all military stores under the command of Solyman Bashaw of Cairo failed from the port of Suez to extirpate the Portuguese from India The feamen were of different nations many of them Venetian galleyflaves taken in war all of them trained failors and 7ooo Janifaries were deftined to aćt on fhore Some Portuguese Rene gados dos were also in the fleet and Coje Zofar who had hitherto been the friend of Nunio with a party of Cambayans joined Solyman The hoftile operations began with the feige of Dio).
  21. ^ Beveridge, Henry (1867). A Comprehensive History of India, Civil, Military, and Social, from the First Landing of the English, to the Suppression of the Sepoy Revolt: Including an Outline of the Early History of Hindoostan (në anglisht). Blackie and Son. fq. 1991. Marrë më 2 prill 2020.
  22. ^ A New General Collection of Voyages and Travels ... in Europe, Asia, Africa and America ..., Also the Manners and Customs of the Several Inhabitants ...: Consisting of the Most Esteemed Relations, which Have Been Hitherto Published in Any Language, ... (në anglisht). Thomas Astley. 1745. fq. 103. Marrë më 2 prill 2020.
  23. ^ Reflective Approach on Last Phase of Portuguese Diu Besieged By The Sultan of Gujarar, 1539–1548 (PDF) (në anglisht) (bot. Chapter VII). fq. 134.
  24. ^ Indica (në anglisht). Heras Institute of Indian History and Culture, St. Xavier's College. 1986. fq. 75.
  25. ^ Alam, Muzaffar; Subrahmanyam, Sanjay (2012). Writing the Mughal World: Studies on Culture and Politics (në anglisht). Columbia University Press. fq. 73. ISBN 9780231158114.
  26. ^ Corrêa, Gaspar (1863). Lendas da India: Que conta dos feitos de Pero Mascarenhas, e Lopo Vaz de Sampayo, e Nuno da Cunha : em que se passara︣o 17 annos. Livro terceiro (në portugalisht). Academia Real das Sciencias.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Khoja_Zufar&oldid=2461131"