Konflikti Çeçen-Rus
Konflikti çeçen-rus (rusisht: Chechenskiy konflikt; çeçenisht: Noxçiyn-Örsiyn dov) ishte konflikti shekullor, shpesh i armatosur, midis qeverive ruse, sovjetike dhe perandorake ruse dhe forcave të ndryshme çeçene. Faza e fundit e konfliktit filloi pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991 dhe zgjati deri në vitin 2017.
Armiqësitë formale në Çeçeni datojnë që nga viti 1785, megjithëse elementët e konfliktit mund të gjurmohen shumë më tej. Perandoria Ruse fillimisht kishte pak interes për vetë Kaukazin e Veriut, përveçse si një rrugë komunikimi me aleatin e saj, Mbretërinë e Kartli-Kakhetit (Gjorgjia Lindore) dhe armiqtë e saj, Perandorinë Persiane dhe Osmane, por tensionet në rritje të shkaktuara nga aktivitetet ruse në rajoni rezultoi në një kryengritje të çeçenëve kundër pranisë ruse në 1785, e ndjekur nga përleshje të mëtejshme dhe shpërthimi i Luftës Kaukaziane në 1817. Rusia zyrtarisht fitoi kundër Imamatit në 1864, por arriti të mposhtte forcat çeçene vetëm në 1877.
Gjatë Luftës Civile Ruse, çeçenët dhe kombet e tjera të Kaukazit jetuan në pavarësi për disa vite përpara se të sovjetizoheshin në vitin 1921. Në vitin 1944 mbi bazën e akuzave të dyshimta për bashkëpunim të gjerë me forcat gjermane që avanconin, kombi çeçen si kolektiv u deportua në Azia Qendrore.
Konfliktet më të fundit midis qeverive çeçene dhe ruse filluan në vitet 1990. Ndërsa Bashkimi Sovjetik u shpërbë, çeçenët shpallën pavarësinë në vitin 1991. Nga fundi i vitit 1994 shpërtheu Lufta e Parë Çeçene dhe pas dy vjet luftimesh, forcat ruse u tërhoqën nga rajoni në dhjetor 1996. Në vitin 1999, luftimet rifilluan, duke rezultuar në një tjetër konflikt i madh i armatosur, që kulmoi me një numër të madh viktimash nga të dyja palët. Ka pasur një shkatërrim të madh të kryeqytetit çeçen në Betejën e Grozny. Ushtria ruse vendosi kontrollin mbi Çeçeninë në fund të prillit 2000, duke i dhënë fund fazës kryesore luftarake të luftës, me kryengritje dhe armiqësi që vazhduan për disa vite. Fundi i këtij konflikti u shpall në vitin 2017. Vullnetarët çeçenë në anën e Ukrainës janë aktualisht të përfshirë në luftimin e pushtimit rus të Ukrainës (2022–tani).