Korpusi i mbishkrimve latine
Corpus Inscriptionum Latinarum ( CIL ) (në shqip: Korpusi (Trupi) i mbishkrimeve latine (KML)) është një koleksion gjithëpërfshirës i mbishkrimeve të lashta latine . Ai përfaqson një burim me besueshëm për të dokumentuar epigrafinë (shkrimet/mbishkrimet) e mbijetuar të antikitetit klasik . Mbishkrimet publike dhe personale hedhin dritë mbi të gjitha aspektet e jetës dhe historisë romake. Korpusi vazhdon të përditësohet në botime dhe plotësime të reja.
CIL (KML) i referohet gjithashtu organizatës brenda Akademisë së Shkencave dhe Disiplinave Humane të Berlin-Brandenburg, përgjegjëse për mbledhjen e të dhënave dhe botimin e mbishkrimeve latine. Ajo u themelua në vitin 1853 nga Theodor Mommsen dhe është organizata e parë e madhe që synon një studim gjithëpërfshirës.
Qëllimi
RedaktoCIL (KML) mbledh të gjitha mbishkrimet latine nga i gjithë territori i Perandorisë Romake, duke i mbedhur ata gjeografikisht dhe sistematikisht. Vëllimet e mëparshme të mbledhura u botuan versione e besueshme së të gjitha mbishkrimeve të njohura në atë kohë - shumica e këtyre ishin botuar më parë në një gamë të gjerë botimesh. Përshkrimet përfshijnë imazhe të mbishkrimit origjinal nëse janë të disponueshme, vizatime që tregojnë shkronjat në madhësinë dhe pozicionin e tyre origjinal, dhe një interpretim që rindërton shkurtesat dhe fjalët që mungojnë, së bashku me diskutimin e çështjeve dhe problemeve. Gjuha e CIL është Latinisht.
Fillimet
RedaktoNë 1847 u krijua një komitet në Berlin me qëllim botimin e një koleksioni të organizuar së mbishkrimeve Latine, të cilat më parë ishin përshkruar në copëza (pjesërisht) nga qindra studiues gjatë shekujve të kaluar. Figura drejtuese e këtij komiteti ishte Theodor Mommsen [1] (i cili shkroi disa nga vëllimet që përfshinin Italinë ). Pjesa më e madhe e punës përfshinte inspektime personale të vendeve dhe monumenteve në përpjekje për të kopjuar sa më shumë origjinalin. Në ato raste kur një mbishkrim i cituar më parë nuk mund të gjendej më, autorët u përpoqën të merrnin leximin më të saktë duke krahasuar versionet e mbishkrimit të botuar në veprat e autorëve së mëparshëm që kishin parë origjinalin. Vëllimi i parë u doli në 1853.
Statusi aktual
RedaktoCIL (KML) aktualisht përbëhet nga 17 vëllime në rreth 70 pjesë, duke regjistruar afro 180,000 mbishkrime. Trembëdhjetë vëllime plotësuese përmbajnë mbishkrime pllakash dhe indekse të veçanta. [1] Vëllimi i parë, në dy pjesë, përfshin mbishkrimet më të vjetra, deri në fund të Republikës Romake ; vëllimet II deri XIV ndahen gjeografikisht, sipas rajoneve ku janë gjetur mbishkrimet. Vëllimet e tjera përfshijnë tema të tjera. Vëllimi XVII, për shembull, i është kushtuar tërësisht gurëve miljar . Ndërkohë është planifikuar një vëllim i XVIII, i cili do të përmbajë Epigraphica Carmina Latina (mbishkrimet e vargjeve latine). Një "Tregues (Indeks) i Numrave" me dy vëllime, që lidhen me numrat e mbishkrimeve me numrat e vëllimit, u botua në 2003. [2]
Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften vazhdon ta përditësojë dhe ribotojë CIL (KML).
Treguesi (Indeksi)
RedaktoLista e vëllimit me datën e botimit të parë. [3]
- Vol. I: Mbishkrime Latinae antiquissimae ad C. Caesaris mortem (1893)
- Vol. II: Mbishkrime Hispaniae Latinae (1892)
- Vol. III: Mbishkrime Asiae, provinciarum Europae Graecarum, Illyrici Latinae (1873)
- Vol. IV: Mbishkrime parietariae Pompeianae, Herculanenses Stabianae (1871)
- Vol. V: Mbishkrime Galliae Cisalpinae Latinae (1872)
- Vol. VI: Mbishkrime Urbis Romae Latinae (1876)
- Vol. VII: Mbishkrime Britanniae Latinae (1873)
- Vol. VIII: Mbishkrime Afrikën Latinae (1881)
- Vol. IX: Mbishkrime Calabriae, Puliae, Samnii, Sabinorum, Piceni Latinae (1883)
- Vol. X: Mbishkrime Bruttiorum, Lucaniae, Campaniae, Siciliae, Sardiniae Latinae (1883)
- Vol. XI: Mbishkrime Aemiliae, Etruriae, Umbriae Latinae (1888)
- Vol. XII: Mbishkrime Galliae Narbonensis Latinae (1888)
- Vol. XIII: Mbishkrime trium Galliarum et Germaniarum Latinae (1899)
- Vol. XIV: Mbishkrime Latii veteris Latinae (1887)
- Vol. XV: Mbishkrime Urbis Romae Latinae. Instrumentum localum (1891)
- Vol. XVI: Diplomata militaria (1936)
- Vol. XVII: Miliaria Imperii Romani (1986)
Shiko gjithashtu
Redakto- ^ a b See the CIL site under External links below.
- ^ Fassbender, Andreas, red. (2003). Index Numerorum. CIL Auctarium Series Nova. Vëll. Erster Band, Zweiter Band. ISBN 3-11-017936-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Cébeillac-Gervasoni, Caldelli & Zevi 2006.