Lazër Lumezi

Lazër Lumezi (1870 -1941) ishte një shkollar dhe veprimtar i arsimit, mësues në Shkollën e Parë Shqipe në Kosovë, në qytetin e Prizrenit, metodist i gjuhës shqipe, autor tekstesh shkollore, etnograf, folklorist e vjershëtor, bashkëkohanik dhe bashkëpunëtor i Mati Logorecit dhe vazhdues i veprës së tij.

Lazër Lumezi (1870 - 1941)
Lindi	1870 Prizren, Kosovë
Vdiq	1941
Kombësia	shqiptar
Profesioni	mësues

Biografia

U lind në Prizren ku edhe mbaroi shkollën fillore. Përveq gjuhës amtare zotëronte edhe gjuhët serbe, gjermane, turke e italiane. Dha kontribut të madh në përhapjen e alfabetit të Manastirit, çeljen e shkollës së parë shqipe në Zhur, formimin e shoqërisë "Besa-Besë", të Pejës, etj. U mor edhe me hulumtime në fushën etnografike si dhe në atë të folklorit dhe mbledhjes së këngëve popullore.

Lazër Lumezi ka merita të veçanta sidomos për veprimtarinë e arsimit dhe të shkollës shqipe në Prizren dhe rrethinën e tij. Në Mësonjëtoren e parë shqipe në Prizren punoi plot 40 vjet, (1892 - 1932). Mbajti mësim nga të gjitha lëndët.

Mësuesi dhe shkollari Lazër Lumezi, vuri në skenën teatrore pjesë teatrale në gjuhën shqipe më nxënësit e shkollës. Në këtë mënyrë u paraqit para publikut të qyteteve si Prizreni, Gjakova, Peja, Shkupi, etj. Gjurmoi mjaft emra të qendrave të vjetra ilire ashtu si edhe veshje të kostumeve popullore.

Vepra

Krahas punës mësimore, Lazër Lumezi u morr edhe me krijimtari letrare (poezi dhe prozë) si dhe me përkthime. Krijoi edhe vjersha me karakter didaktik për nevojat e mësimit. Shkroi disa vepra shkollore si:

• Abetari shqip
• Doracak për gjuhën shqipe e serbokroate
• Fletore e punës së Lazër Lumezit
• Mësime përdorue prej mësuesve nëpër shkolla fillore, në klasa të para dhe të dyta
• Mësime të përditshme për të dytën klasë
• Kanga gjithfarëshe - 1917

Citate

Duke folur për punën e tij në arsim, shkollari Lazër Lumezi, mes tjerash thot:

" Për katërdhet vjet rresht kam punue në shkollë fillore të Prizrenit; në të cilën shkollë të tanë mësimet janë dhanë në gjuhën amtare. Ma të shumën e mësuesnis s`eme kam kaluem tuj punue me klasa të para. Për kah metodi qi kam ndjekun, më ka ndimue metodika e Profesor Z. Bettinit. Gadi krejt mësimet qi kam dhanun në klasat e para i kam pasë ruajtun."

            Uku e berret
      Nji ditë uku, ndaje heret,
      Shkoj ke vathi ku janë berret, 
      Edhe u thot:-Qe besa e Zotit
      S`ju nguc uku, jo mas sodit!
      Mos prej meje m`u frigue,
      Si miq kemi me jetue.
      Te tanë berret fort u gzuen,
      Fjalve t`ukut i besuen.
      Vetëm qeni briti e tha:
      Besën ujku kurr s`e mba
      Ai mundohet me tradhtije
      Juve t`gjithëve me ju zhbije.
      Me fjalë t`mira u mashtron.
      Rrini larg se ju kafshon!

Shih edhe

• Prizreni
• Mati Logoreci
• Arsimi në Prizren
• Shkolla shqipe e Prizrenit

Literatura

• Elsie, Robert. Historical Dictionary of Kosova. The Scarecrow Press, Inc. Lanham-Toronto-Plymouth, UK. 2011. ISBN 978-0-8108-7231-8
• Fjalor enciklopedik shqiptar, (Vëllimi II). Akademia e Shkencave e Shqipërisë. Tiranë. 2008
• Osmani, Shefik. Fjalor i pedagogjisë. 8 nëntori. Tiranë. 1983
• Shatri, Bajram. Arsimi fillor në Kosovë në shekullin XX (Sfida, dëshmi, fakte). Shtëpia Botuese Libri Shkollor. Prishtinë. 2006
• Vokrri, Abdullah. Shkollat dhe arsimi në Kosovë ndërmjet dy luftërave botërore (1918-1941). Rilindja. Prishtinë. 1990