Lira turke
Lira turke (turqisht: Türk lirası; shenja: ₺; kodi: TRY; kodi numerik: 949;[4] zakonisht shkurtohet si TL)[5] është monedha zyrtare e Turqisë dhe Qipros Veriore. Ajo ishte po ashtu edhe një ndër valutat më të njohura në histori. Një lira turke ndahet në njëqind kuruş.
| Lira turke | |
|---|---|
| Türk lirası (turqisht) | |
 Kartëmonedhë ₺200 (ana e përparme) | |
| ISO 4217 | |
| Kodi | TRY |
| Numri | 949 |
| Eksponenti | 2 |
| Denominations | |
| Subunit | |
| 1⁄100 | |
| Plural | liralar[a] |
| Simboli | Lira: ₺,[1] TL, T₤ (lira e vjetër) Kuruş: kr |
| Banknotes | ₺5, ₺10, ₺20, ₺50, ₺100, ₺200 |
| Coins | |
| Përdoret shpesh | 25kr, 50kr, ₺1 |
| Përdoret rrallë | 1kr, 5kr, 10kr |
| Demografia | |
| Përdorues(it) zyrtar |  Turqia  Qiproja Veriore |
| Përdorues(it) jozyrtar |  Qeveria e Përkohshme Siriane[2] Qeveria e Shpëtimit të Sirisë[3] |
| Issuance | |
| Central bank | Banka Qendrore e Republikës së Turqisë |
| Faqja zyrtare | www.tcmb.gov.tr |
| Printer | CBRT Banknote Printer |
| Website | www.tcmb.gov.tr |
| Mint | Mint Shtetërore Turke |
| Faqja zyrtare | www |
| Valuation | |
| Inflation | 48% (shkurt 2022) |
| Burimi | Banka Qendrore e Republikës së Turqisë |
| Metoda | CPI |
^a Shumësi përdoret rrallë (kryesisht si emër i pacaktuar) dhe nuk përdoret kurrë kur i referohemi shumave, p.sh. üç lira (tre lira), bin lira (një mijë lira). | |
Historia
RedaktoLira osmane (1844–1923)
Redakto- Artikulli kryesor: Lira osmane
Lira, së bashku me monedhat e lidhura me Evropën dhe Lindjen e Mesme, i ka rrënjët në njësinë e peshës së Romës së lashtë të njohur si libra, e cila i referohej paundit të argjendit të Trojës. Miratimi i monedhës nga libra romake e përhapi atë në të gjithë Evropën dhe Lindjen e Afërt, ku vazhdoi të përdorej në kohët mesjetare. Lira turke, livre franceze (deri më 1794), lira italiane (deri në 2002), paundi sirian, paundi libanez dhe paund britanik (një version i përkthyer i libra romake; fjala "pound" si njësi peshë është ende të shkurtuar si "lb.") janë pasardhësit modernë të monedhës së lashtë.
Lira osmane (shenja: ₤) u prezantua si njësia kryesore e monedhës në vitin 1844, me monedhën e mëparshme, kurushi, që mbeti si një nënndarje 1⁄100. Lira osmane qëndroi në qarkullim deri në fund të vitit 1927.[6]
Lira e parë turke (1923–2005)
Redakto
Kartëmonedhat historike nga numrat e dytë, të tretë dhe të katërt kanë portretet e Ismet Inëny në anën e përparme. Ky ndryshim u bë sipas numrit të 12 janarit 1926 të gazetës zyrtare[7][8] dhe u anulua nga Partia Demokratike pas Luftës së Dytë Botërore.
Referime
Redakto- ^ "Turkish Lira Sign" (në anglisht). Banka Qendrore e Republikës së Turqisë. Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2012. Marrë më 30 maj 2013.
- ^ "Falling lira hits Syrian enclave backed by Turkey". Reuters (në anglisht). 28 gusht 2018 – nëpërmjet www.reuters.com.
- ^ Ghuraibi, Yousef (2020-07-01). "Residents of northwestern Syria replace Syrian pound with Turkish lira". Enab Baladi (në anglisht). Idlib. Arkivuar nga origjinali më 2020-07-05. Marrë më 2022-01-28.
- ^ "List of Currency Codes by Country (ISO 4217)". www.iban.com (në anglisht).
- ^ International Organization for Standardization. "Currency codes – ISO 4217" (në anglisht). ISO. Marrë më 8 shkurt 2013.
- ^ "History of Paper Money" (në anglisht). Central Bank of the Republic of Turkey. Arkivuar nga origjinali më 29 shtator 2013. Marrë më 8 shkurt 2013.
- ^ 701 Mevcûd Evrâk-ı Nakdiyyenin Yenileriyle İstibdâline Dâir Kânun Kryeministria, Retrieved 8 February 2013
- ^ "Elyevm mevkii tedavülde bulunan evrakı nakdiye yerine, aynı evsafı kanuniyeyi haiz olmak ve aynı miktarda bulunmak üzere yeni evrakı nakdiye ihracı hakkında (1/750) numaralı kanun lâyihası ve Kavanin ve Muvazenei Maliye Encümenleri mazbataları" (PDF) (në turqisht). Grand National Assembly of Turkey. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 9 nëntor 2012. Marrë më 8 shkurt 2013.