Mbi edukimin estetik të njeriut

Mbi edukimin estetik të njeriut (Über die ästhetische Erziehung des Menschen - 1795) është një vepër teorike e poetit dhe mendimtarit Friedrich Schiller në përbërje të së cilës janë 27 letra. Teza themelore e veprës është fisnikërimi i karakterit njerëzor, i ngritur në thelbin e një edukimi të njeriut dhe njerëzimit, për një shtet a shoqëri vërtet racionale. Kjo gjendje e konceptuar në mënyrë ideale nga arsyeja mund të realizohet vetëm nga njeriu moral: ai, aftësitë racionale dhe emocionale të të cilit nuk janë në kundërshtim. Në këtë mënyrë, Shileri sugjeron një kritikë ndaj arsyes iluministe (themeluesi më i madh i së cilës ishte Kanti), pasi ajo ende nuk ka arritur të përmbushë idealin e një shteti vërtet racional, pasi një arsye e tillë ka dështuar në praktikë, megjithëse jo në teori. Është për t'u theksuar se Shileri niset nga parimet kantiane, për t'i kapërcyer ato. Ideja e tij për sintezën dhe bukurinë, bazohet në lojë, një moment i përbashkët në të cilin njeriu është i lirë.^[1]

Hyrje

Siç sugjerohet në vepër, mjeti për të kryer këtë proces fisnikërimi është bukuria, pasi kjo, si parim lirie apo autonomie në pamjen e ndjeshme, lidhet ngushtë me thelbin moral të qenies njerëzore, që është pikërisht për lirinë. Prandaj, edukimi i njeriut, me synimin për të zgjidhur problemin politik të një shoqërie plotësisht racionale dhe të lirë, duhet të jetë “estetik”. Kjo është pikënisja e Artit të rëndësishëm për Shilerin.

Nuk duhet harruar as polemikat e ngritura nga vepra Mbi edukimin estetik të njeriut, pasi ajo u hodh poshtë si nga ndjekësit e iluminizmit, ashtu edhe nga bashkëkohësit romantikë të kohës. Megjithatë, ajo u prit mirë nga miku i tij Friedrich Hölderlin. Tradita marksiste e shekullit XX pa përgjithmonë në këtë vepër shileriane një realizim të çoroditur të mendimit idealist, ndoshta sepse përmbante kritikat më të mprehta të njohura për marrëzitë e përgjakshme të Revolucionit Francez dhe përmbante në mënyrë implicite ato edhe më serioze të Revolucionit Sovjetik dhe epokës së stalinizmit.

Nëse, përveç shkrimeve estetike kushtuar sublimes dhe patetikes, eseja me titull " Për poezinë naive dhe poezinë sentimentale " mund të thuhet se përbën të gjithë Poetikën e tij, estetikën e vërtetë të Friedrich Schillerit dhe në një kuptim të përgjithshëm, është "Letra mbi estetikën". edukimi i njeriut. Kjo vepër, si gjithë autori, çon edhe në një teori të lirisë.

Struktura dhe përmbajtja e veprës dhe koncepti disiplinor i saj

1-5: Shileri vendos mospërputhjen midis natyrës dhe arsyes. Nga njëra anë, ekziston natyra e shumicës së njerëzve me nevojën për të kënaqur instinktet e tyre, nga ana tjetër, arritja e kulturës që arsyeton. Natyra dhe arsyeja në secilin rast formojnë një gjendje të jashtëzakonshme nëse nuk kanë lidhje me njëra-tjetrën.
6-10: Shileri eksploron realitetet sociale dhe kulturore të kohës së tij dhe fillon një kërkim për një koncept objektiv të së bukurës, në mënyrë që të sqarojë se si bukuria mund të jetë një kusht i domosdoshëm për lirinë.
11-16: Schiller këtu zhvilloi idealin e bukurisë si një ideal humanitar. Të dyja njësitë bazë, vlera afektive dhe racionaliteti duhet të pranohen pasi janë thelbësore për qenien njerëzore. Ajo që nevojitet është një formë e gjallë, aty ku "Forma e tij është jeta, dhe jeta e tij është Forma". Loja estetike e bën njeriun njeri, personalitet. "Forma e gjallë" është "bukuria ideale", bukuria në kuptimin e gjerë, jo e bazuar në përvojë, dhe dallon bukurinë e prekshme në "bukurinë e shkrirë", bukurinë në kuptimin më të ngushtë dhe "bukurinë energjike" si "ngacmim sensual".
17-23: Këtu Shileri zhvillon teorinë e tij të gjendjes estetike. Por njeriu i çdo moshe nuk e arrin kurrë këtë plotësisht, sepse i mungon “harmonia” apo “energjia”. Gjendja estetike është pikërisht në mes dhe aty ku shkrihen "vuajtja" dhe "aktiviteti", "ndjenja" dhe "mendimi". Edukimi i njerëzve mund të arrihet përmes estetikës, përpara se njeriu i arsyes të drejtojë veprimet e tij.
24-27: Perspektiva e zhvillimit të gjendjes estetike është heqja e forcës së brendshme të natyrës së njeriut dhe krijimi prej saj i kushteve praktike të jetës për zbatimin e parimeve morale. ^[2]

Shih edhe

Literatura

Klaus L. Berghahn (red.): Friedrich Schiller: Über die ästhetische Erziehung des Menschen in einer Reihe von Briefen. Reclam, Stuttgart 2000.
Georg Bollenbeck, Lothar Ehrlich (red.): Friedrich Schiller: der unterschätzte Theoretiker. 1. Auflage. Böhlau, 2007, ISBN 978-3-412-11906-5.^[3]
Manuel Clemens, "Das Verblassen des Unsichtbaren. Schillers "Ästhetische Briefe" nach den Verwirrungen von Törleß und dem beschädigten Leben Adornos", in: New German Review, Nr. 23 (2008), S. 157–181.
Manuel Clemens, "Das Labyrinth der ästhetischen Einsamkeit. Eine kleine Theorie der Bildung", Würzburg: Königshausen & Neumann 2015.
Elmar Dod: Die Vernünftigkeit der Imagination in Aufklärung und Romantik. Eine komparatistische Studie zu Schillers und Shelleys ästhetischen Theorien in ihrem europäischen Kontext. Max Niemeyer Verlag, Tübingen 1985.
Birgitta Fuchs, Lutz Koch (red.): Schillers ästhetisch-politischer Humanismus. Die ästhetische Erziehung des Menschen. Ergon, Würzburg 2006.
Birgitta Fuchs, Lutz Koch (red.): Ästhetik und Bildung. Ergon, Würzburg 2010.
Gerhard Huhn: Kreativität und Schule. Risiken derzeitiger Lehrpläne für die freie Entfaltung der Kinder. Synchron Verlag, Berlin 1990.
Rolf-Peter Janz: „Über die ästhetische Erziehung des Menschen in einer Reihe von Briefen“. In: Helmut Koopmann (red.): Schiller-Handbuch. Stuttgart 1998, S. 610–625.
Gerhard Kwiatkowski (Hrsg.): Schülerduden „Die Kunst“. Bibliographisches Institut, Mannheim 1983. (3., völlig neu bearbeitete Auflage. 2007, ISBN 978-3-411-05943-0)
Wilfried Noetzel: Humanistische Ästhetische Erziehung. Friedrich Schillers moderne Umgangs- und Geschmackspädagogik. Deutscher Studien Verlag, Weinheim 1992.
Wilfried Noetzel: Friedrich Schillers Philosophie der Lebenskunst. Zur Ästhetischen Erziehung als einem Projekt der Moderne. Turnshare, London 2006.
Horst Schaub, Karl G. Zenke: Wörterbuch Pädagogik. 6. Auflage. dtv, München 2004.
Kurt Wölfel: Friedrich Schiller. dtv, München 2004.
Renate Zimmer: Handbuch der Sinneswahrnehmung. Herder, Freiburg 2000. (8. Auflage. 2005, ISBN 3-451-26905-8)

Referimet

^ Para las traducciones del conjunto de la obra de Schiller al español, véase P. Aullón de Haro: "Schiller, Johann Christoph Friedrich", en F. Lafarga y L. Pegenaute (eds.), Diccionario histórico de la traducción en España, Madrid, Gredos, 2009.
^ Para un examen e interpretación actualizada del pensamiento schilleriano, véase Oncina, F. y Ramos, M., Ilustración y modernidad en Friedrich Schiller en el bicentenario de su muerte, Universidad de Valencia, 2006.
^ Inhaltsverzeichnis, Vorwort

[1] Para las traducciones del conjunto de la obra de Schiller al español, véase P. Aullón de Haro: "Schiller, Johann Christoph Friedrich", en F. Lafarga y L. Pegenaute (eds.), Diccionario histórico de la traducción en España, Madrid, Gredos, 2009.

[2] Para un examen e interpretación actualizada del pensamiento schilleriano, véase Oncina, F. y Ramos, M., Ilustración y modernidad en Friedrich Schiller en el bicentenario de su muerte, Universidad de Valencia, 2006.

[3] Inhaltsverzeichnis, Vorwort

[1]

[2]

[3]