Mekanizmi i Antikiterës

Mekanizmi i Antikiterës është një pajisje e lashtë greke që përshkruhet si shembulli më i vjetër i një kompjuteri analog që përdorej për të parashikuar pozicionet astronomike dhe eklipset disa dekada para se ato të ndodhnin. Mund të përdorej gjithashtu për të përcjellur ciklin katërvjeçar të lojërave antike atletike, ciklin e Lojërave Olimpike antike. Ky artefakt është gjetur midis rrënojave të një anije në brigjet e ishullit grek Antikithera në vitin 1901. Më 17 maj 1902 arkeologu Velerios Stais identifikoi mes tjerash edhe këtë pajisje.

Mekanizmi i Antikiterës

Mekanizmi i Antikitherës (model i rindërtuar)

Përmbledhje

Pajisja e njohur si Mekanizmi i Antikiterës kur është gjetur ndodhej brenda një kutie druri me përmasa 34 cm × 18 cm × 9 cm (13,4 në × 7.1 në × 3,5 in), e ndarë më vonë në tre pjesë kryesore të cilat tani janë të ndara në 82 fragmente. Katër nga këto fragmente përmbajnë ingranazhe, ndërsa mbishkrimet gjenden në shumë të tjera. Ingranazhi më i madh ka diametër afërsisht 13 centimetra (5.1 in) dhe fillimisht kishte 223 dhëmbë. Në vitin 2008, një ekip i udhëhequr nga Mike Edmunds dhe Tony Freeth në Universitetin e Cardiffit përdorën tomografi moderne kompjuterike me rreze x dhe skanim sipërfaqësor me rezolucion të lartë për të imazhuar brenda fragmenteve të mekanizmit të mbështjellur me kore dhe lexuar mbishkrimet më të dobëta që dikur mbulonin shtresën e jashtme të makinës. Kjo sugjeron që kishte 37 ingranazhe bronzi që i mundësojnë asaj të ndjekë lëvizjet e Hënës dhe Diellit përmes zodiakut, të parashikojë eklipset dhe të modelojë orbitën e parregullt të Hënës, ku shpejtësia e Hënës është më e lartë në perigjen e saj sesa në apogjen e saj . Kjo lëvizje u studiua në shekullin II pes. nga astronomi Hiparku i Rodosit, dhe spekulohet se ai mund të jetë këshilluar në ndërtimin e makinës. Ekzistojnë spekulime se një pjesë e mekanizmit mungon dhe gjithashtu llogarit pozicionet e pesë planetëve klasikë.

Instrumenti besohet se është projektuar dhe konstruktuar nga shkencëtarë grekë dhe është datuar në mënyrë të ndryshme rreth vitit 87 pes, ose midis viteve 150 dhe 100 pes, ose brenda një brezi para mbytjes së anijes, i cili ka qenë datuar rreth viteve 70-60 pes. Njohuritë për këtë teknologji u humbën në një moment në antikitet . Orët më vonë u shfaqën në botën mesjetare bizantine dhe islamike, por punime me kompleksitet të ngjashëm nuk u shfaqën përsëri deri në zhvillimin e orëve mekanike astronomike në Evropë në shekullin XIV.

Të gjitha fragmentet e njohura të Mekanizmit të Antikiterës tani ruhen në Muzeun Arkeologjik Kombëtar në Athinë, së bashku me një numër rikonstruksionesh artistike dhe kopje për të demonstruar se si mund të jetë dukur dhe punuar.

Shih edhe

• Antikithera
• Greqia e lashtë
• Lojerat Olimpike Antike

Referime

• Allen, M.; Ambrisco, W.; e.a. (2016). "The Inscriptions of the Antikythera Mechanism". Almagest. Almagest 7.1. Turnhout, Belgium: Brepols Publishers. ISSN 1792-2593. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• James, Peter; Thorpe, Nick (1995). Ancient Inventions. Ballantine. ISBN 978-0-345-40102-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Jones, Alexander (2017). A Portable Cosmos: Revealing the Antikythera Mechanism, Scientific Wonder of the Ancient World. Oxford University Press. ISBN 978-0199739349. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Lin, Jian-Liang; Yan, Hong-Sen (2016). Decoding the Mechanisms of Antikythera Astronomical Device. Berlin [u.a.]: Springer. ISBN 978-3662484456. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Marchant, Jo (2008). Decoding the Heavens: Solving the Mystery of the World's First Computer. William Heinemann. ISBN 978-0-434-01835-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Price, Derek De Solla (1975). Gears from the Greeks: The Antikythera Mechanism;– A Calendar Computer from ca. 80 B.C. Science History Publications. ISBN 0-87169-647-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Rosheim, Mark E. (1994). Robot Evolution: The Development of Anthrobotics. Wiley. ISBN 978-0-471-02622-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Russo, Lucio (2004). The Forgotten Revolution: How Science Was Born in 300 BC and Why It Had To Be Reborn. Springer. ISBN 978-3-540-20396-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Steele, J. M. (2000). Observations and Predictions of Eclipse Times by Early Astronomers. Kluwer. ISBN 978-0-7923-6298-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Stephenson, F. R. (1997). Historical Eclipses and the Earth's Rotation. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-46194-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Ptolemy (1998). Ptolemy's Almagest. Përkthyer nga Toomer, G. J. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00260-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)