Michael Foot
Michael Mackintosh Foot FRSL (23 korrik 1913 – 3 mars 2010) (Shqip: Majkëll Fut) ishte një politikan britanik që shërbeu si Lideri i Opozitës dhe Udhëheqësi i Partisë Laburiste nga 1980 deri në 1983. Foot filloi karrierën e tij si gazetar në shtypin e shkruar pranë gazetave Tribune dhe Evening Standard . Ai bashkë-shkruajti polemikën e vitit 1940 kundër kënaqjes së Hitlerit, Burrat Fajtorë, nën një pseudonim.
Michael Foot | |
|---|---|
.jpg) Foot në vitin 1981 | |
| Udhëheqësi i Opozitës | |
| Në detyrë 10 Nëntor 1980 – 2 Tetor 1983 | |
| Monarku | Elizabeth II |
| Kryeministri | Margaret Thatcher |
| Zëvendës | Denis Healey |
| Paraprirë nga | James Callaghan |
| Pasuar nga | Neil Kinnock |
| Udhëheqësi i Partisë Laburiste | |
| Në detyrë 10 Nëntor 1980 – 2 Tetor 1983 | |
| Zëvendës | Denis Healey |
| Paraprirë nga | James Callaghan |
| Pasuar nga | Neil Kinnock |
| Zëvëndësudhëheqës i Partisë Laburiste | |
| Në detyrë 5 Prill 1976 – 10 Nëntor 1980 | |
| Udhëheqësi | James Callaghan |
| Paraprirë nga | Edward Short |
| Pasuar nga | Denis Healey |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | Michael Mackintosh Foot 23 korrik 1913 Plymouth, Angli |
| Vdiq më | Gabim: Nevojitet datë e vlefshme vdekjeje (data e parë): data, muaji, viti Londër, Angli |
| Vendi i prehjes | Krematoriumi Golders Green, Londër |
| Partia politike | Laburiste |
| Bashkëshortja/et | |
| Arsimimi |
|
| Shkollimi | Wadham College, Oksford |
| Nënshkrimi |  |
Foot shërbeu si Anëtar i Parlamentit (AP) nga viti 1945 deri në 1955 dhe përsëri nga viti 1960 deri sa u tërhoq në vitin 1992 . Një orator i pasionuar dhe i lidhur me krahun e majtë të Partisë Laburiste për pjesën më të madhe të karrierës së tij, Foot ishte një mbështetës i flaktë i Fushatës për Çarmatimin Bërthamor (CND) dhe i daljes britanike nga Komuniteti Ekonomik Evropian (EEC). Ai u emërua në Kabinet si Sekretar i Shtetit për Punësimin nën Harold Wilson në 1974, dhe më vonë shërbeu si Lideri i Dhomës së Komunëve (1976–1979) nën James Callaghan . Ai ishte gjithashtu nënkryetar i Partisë Laburiste nën Callaghan nga 1976 deri në 1980.
I zgjedhur si një kandidat kompromisi, Foot shërbeu si lideri i Laburistëve dhe Udhëheqësi i Opozitës, nga viti 1980 deri në 1983 . [1] Pozicionet e tij politike të forta të majta dhe kritikat ndaj lidershipit të tij të lëkundur e bënë atë një udhëheqës jopopullor. Jo veçanërisht i paraqitshëm, ai u mbiquajtur " Worzel Gummidge " për pamjen e tij të shkalafitur. [2] Një fraksion i partisë u shkëput në 1981 për të formuar Partinë Social Demokrate (SDP). Foot udhëhoqi laburistët në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1983, kur partia mori përqindjen më të ulët të votave në 65 vjet dhe më pak vënde në parlament se kurrë më parë që nga fundi i Luftës së Parë Botërore, rekord i cili mbeti deri në humbjen e Laburistëve në zgjedhjet e përgjithshme 2019 . [3] Ai dha dorëheqjen nga udhëheqja e partisë pas zgjedhjeve dhe u pasua si udhëheqës nga Neil Kinnock .
Librat me autor Michael Foot përfshijnë Guilty Men (1940); The Pen and the Sword (1957), një biografi e Jonathan Swift ; dhe një biografi e Aneurin Bevan .
Udhëheqja e punës
RedaktoPas humbjes së Laburistëve në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1979 ndaj Margaret Theçërit, James Callaghan mbeti si udhëheqës i partisë për 18 muajt e ardhshëm përpara se të jepte dorëheqjen. Foot u zgjodh lideri i ri laburist më 10 nëntor 1980, duke mposhtur Denis Healey në raundin e dytë të zgjedhjeve të lidershipit. Foot e paraqiti veten si një kandidat kompromisi, i aftë – ndryshe nga Healey – për të bashkuar partinë, e cila në atë kohë ishte e përçarë nga kryengritja e krahut të majtë të përqendruar rreth Tony Benn .
Benitët kërkonin hakmarrje për ato veprime që ata konsideronin si tradhti të qeverisë Callaghan . Ata kërkuan që deputetët të cilët ishin pajtuar me politikat e Callaghanit të zëvendësoheshin nga të majtët që do të mbështesnin çarmatimin e njëanshëm bërthamor, tërheqjen nga Komuniteti Evropian dhe shtetëzimin e gjerë. Benn nuk kandidoi në garë; Përveç Foot dhe Healey, kandidatët e tjerë ishin John Silkin, një Tribunit si Foot, dhe Peter Shore, një euroskeptik .
Siç vë në dukje Steve Richards në vitin 1980, Healey dhe jo Foot, pritej gjerësisht nga media dhe shumë figura politike të ishte lideri i ardhshëm i Laburistëve. [4] Megjithatë, ai vë në dukje se ndërsa "Healey shihej gjerësisht si pasardhësi i dukshëm i Callaghan" dhe se pjesë të medias në fund reaguan me "mosbesim" ndaj Laburistëve që nuk e zgjodhën atë, "zgjedhja e Foot nuk ishte aq perverse sa dukej". Ai argumenton se deputetët laburistë po kërkonin një figurë nga e majta që mund të bashkonte bazën e partisë me udhëheqjen, gjë që Healey nuk mund ta bënte. Richards thekson se pavarësisht se ishte në të majtën e partisë, Foot nuk ishte një "politikan fisnor" dhe kishte dëshmuar se mund të punonte me ata të ideologjive të ndryshme dhe kishte qenë një deputet besnik i Callaghanit. Kështu Foot "u pa si kandidati i bashkimit" dhe fitoi zgjedhjet. [5]
Kur u shpall udhëheqës, Foot ishte tashmë 67 vjeç – dhe i brishtë. Pas krizës energjetike të vitit 1979, Britania hyri në recesion në vitin 1980, për të cilën fajësohej politika monetare kontraverse e qeverisë konservatore kundër inflacionit, e cila kishte efekt në rritjen e papunësisë . Si rezultat, laburistët gjëndeshin përpara konservatorëve në sondazhe. Pas zgjedhjes së Foot si lider, sondazhet treguan një epërsi dyshifrore për Laburistët, duke rritur shpresat e tij për t'u bërë kryeministër në zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme, të cilat duhej të mbaheshin e shumta deri në maj 1984.
Pothuajse menjëherë pas zgjedhjes së tij si lider, ai u përball me një krizë të rëndë. Më 25 janar 1981, katër politikanë të lartë në krahun e djathtë të Partisë Laburiste ( Roy Jenkins, Shirley Williams, David Owen dhe William Rodgers, e ashtuquajtura "Banda e të Katërtve") u larguan nga Laburistët dhe formuan Partinë Social Demokrate, e cila u lançua më 26 mars 1981. Kjo u pa kryesisht si pasojë e lëvizjes së Partisë Laburiste më tej drejt të majtës, duke polarizuar ndarjet në një parti tashmë të ndarë. [6]
SDP-ja fitoi mbështetjen e një pjese të madhe të medias britanike . Për pjesën më të madhe të vitit 1981 dhe fillimit të 1982, vlerësimet e saj në sondazhe sugjeronin se SDP mund të kapërcente të paktën laburistët dhe ndoshta të fitonte zgjedhjet e përgjithshme. Konservatorët atëherë ishin të papëlqyeshëm për shkak të politikave ekonomike të Margaret Thatcher, të cilat kishin shkaktuar kulmin e papunësisë që pas luftës.
Megjithatë, e majta laburiste ishte ende e fortë. Në vitin 1981, Benn vendosi të sfidonte Healey-n për Zëvendës Udhëheqjen e Partisë Laburiste, një garë që Healey e fitoi, ndonëse ngushtë. Foot dështoi të kishte një impakt dhe u kritikua gjerësisht për joefektivitetin e tij, megjithëse performancat e tij në Dhomën e Komunëve - më së shumti në Luftën e Falklandeve të vitit 1982 - i dhanë atij respekt të gjerë nga parlamentarët e tjerë. Ai u kritikua nga disa në të majtë për mbështetjen e veprimit ushtarak të menjëhershëm të Theçërit. Megjithatë, gazetat e krahut të djathtë e kritikuan vazhdimisht për atë që ata e shihnin si veçantinë e tij boheme, duke e sulmuar atë se kishte veshur atë që ata e përshkruan si një " xhaketë gomari " (në fakt ai kishte veshur një lloj palltoje xhakete ) [7] në ceremoninë e vendosjes së kurorave, në Ditën e Përkujtimit në Nëntor 1981, për të cilin ai u krahasua me një "marinar pa punë" nga një koleg deputet i Partisë Laburiste. [8] Foot nuk e bëri të ditur përgjithësisht se Nëna Mbretëreshë e kishte përshkruar atë si "një pallto të ndjeshme për një ditë si kjo", [9] e cila mund të konsiderohet si lojë ose një kompliment në varësi të faktit nëse synohej ironia. Ai më vonë ia dhuroi pallton Muzeut Historik Popullor në Mançester, [10] [11] i cili mban një koleksion që përfshin të gjithë karrierën politike të Footit nga viti 1938 deri në 1990, dhe letrat e tij personale që datojnë që nga viti 1926. [12]
Formimi i SDP – e cila formoi një aleancë me Partinë Liberale në qershor 1981 – kontribuoi në një rënie të mbështetjes së Laburistëve. Epërsia dyshifrore që kishte mbetur ende e paprekur në sondazhet e opinionit në fillim të vitit 1981 u fshi me shpejtësi dhe në fund të tetorit sondazhet e opinionit po tregonin se Aleanca ndodhej para Laburistëve. Laburistët rifituan për pak kohë epërsinë e tyre në shumicën e sondazheve në fillim të vitit 1982, por kur konflikti i Falklandeve përfundoi më 14 qershor 1982 me një fitore britanike ndaj Argjentinës, sondazhet e opinionit treguan se konservatorët dolën në krye. Pozicioni i tyre në krye të sondazheve u forcua nga rikthimi i rritjes ekonomike më vonë gjatë vitit. Dukej e sigurt që konservatorët do të rizgjedheshin dhe e vetmja çështje kyçe që media ende spekulonte deri në fund të vitit 1982 ishte nëse do të ishin Laburistët apo Aleanca që do të formonin opozitën e ardhshme. [13]
Zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1983
RedaktoManifesti i Laburistëve i vitit 1983, me ton fort socialist, advokoi çarmatimin e njëanshëm bërthamor, taksat më të larta personale dhe kthimin në një politikë industriale më ndërhyrëse . Manifesti premtonte gjithashtu se një qeveri laburiste do të shfuqizonte Dhomën e Lordëve, do të shtetëzonte bankat dhe do të tërhiqej menjëherë nga Komuniteti Ekonomik i atëhershëm Evropian . Gerald Kaufman, dikur zyrtari i shtypit i ish-kryeministrit Harold Wilson dhe gjatë viteve 1980 një figurë e shquar e krahut të djathtë laburist, e përshkroi manifestin laburist të vitit 1983 si "shënimi më i gjatë i vetëvrasjes në histori ". [14]
Si një shpallje e demokracisë së brendshme, Foot miratoi dekretin se manifesti do të përbëhej nga të gjitha rezolutat e arritura në konferencë. Partia gjithashtu nuk arriti të zotëronte mediumin e televizionit, ndërsa Foot iu drejtua takimeve publike në të gjithë vendin dhe bëri disa transmetime radiofonike, në të njëjtën mënyrë si Clement Attlee në 1945.
Daily Mirror ishte e vetmja gazetë kryesore që mbështeti Footin dhe Partinë Laburiste në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 1983, duke u kërkuar lexuesve të saj të votojnë Laburistët dhe "Ndaloni dëmtimin e kombit tonë, për punën tuaj fëmijët tuaj dhe të ardhmen tuaj" në përgjigje të papunësisë masive që pasoi politikat ekonomike monetare të kryeministres konservatore Margaret Thatcher për të ulur inflacionin. Shumica e gazetave të tjera u kërkuan lexuesve të tyre të votojnë konservatorët. [15]
Partia Laburiste, e udhëhequr nga Foot, humbi ndaj Konservatorëve në një rrëshqitje zgjedhore - një rezultat që ishte parashikuar gjerësisht nga sondazhet që nga vera e kaluar. I vetmi ngushëllim për Foot dhe laburistët ishte se ata nuk e humbën vendin e tyre në opozitë ndaj aleancës SDP-Liberalët, e cila iu afrua atyre për sa i përket votave, por ishte ende shumë prapa për sa i përket mandateve. [16] Pavarësisht kësaj, Foot ishte shumë kritik ndaj Aleancës, duke i akuzuar ata për rolin si 'enë komunikuese' të mbështetjes së Laburistëve dhe duke u mundësuar konservatorëve të fitonin më shumë vende. [17]
Foot dha dorëheqjen disa ditë pas humbjes së ashpër në zgjedhje dhe u pasua si udhëheqës më 2 tetor nga Neil Kinnock ; i cili ishte paralajmëruar që në fillim të ishte zgjedhja e liderit të ri nga laburistët.
- ^ "1980: Michael Foot is new Labour leader". BBC News. 10 nëntor 1980. Arkivuar nga origjinali më 13 gusht 2011. Marrë më 31 gusht 2011.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ The Independent, 11 April 1994, Book Review / How Worzel came to save the Labour Party: 'Michael Foot' – Mervyn Jones: Victor Gollancz, 20 pounds, by John Torode.
- ^ Philpot, Robert (4 qershor 2013). "1983 election: Alliance and skirmish". Total Politics. UK. Arkivuar nga origjinali më 23 mars 2014.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Richards, Steve (2021). The Prime Ministers We Never Had; Success and Failure from Butler to Corbyn. London: Atlantic Books. fq. 100–101. ISBN 978-1-83895-241-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Richards (2021). The Prime Ministers We Never Had. fq. 116–119.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "1983 general election". BBC News. Arkivuar nga origjinali më 6 prill 2018. Marrë më 20 qershor 2018.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hasan, Mehdi (3 mars 2010). "Michael Foot: RIP". New Statesman. Arkivuar nga origjinali më 6 tetor 2015. Marrë më 12 maj 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sandbrook, Dominic (11 mars 2007). "A lion in a donkey jacket (Review of Michael Foot: a Life by Kenneth O Morgan)". Sunday Telegraph. Arkivuar nga origjinali më 23 prill 2010. Marrë më 15 gusht 2010.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kirkup, James (3 mars 2010). "Michael Foot and the donkey jacket that wasn't". Arkivuar nga origjinali më 11 gusht 2014. Marrë më 26 korrik 2014.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Ode to the Donkey Jacket". Today. BBC. Arkivuar nga origjinali më 3 mars 2012. Marrë më 15 gusht 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Collection Highlights". People's History Museum. Arkivuar nga origjinali më 20 janar 2015. Marrë më 20 janar 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Collection Catalogues and Descriptions". Labour History Archive and Study Centre. Arkivuar nga origjinali më 13 janar 2015. Marrë më 20 janar 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Voting Intention in Great Britain: 1976–present". Ipsos MORI. 21 qershor 2010. Arkivuar nga origjinali më 25 gusht 2010. Marrë më 15 gusht 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Mann, Nyta (14 korrik 2003). "Foot's message of hope to left". BBC Online. Arkivuar nga origjinali më 2 shtator 2017. Marrë më 3 gusht 2018.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stoddard, Katy (4 maj 2010). "Newspaper support in UK general elections". The Guardian. London. Arkivuar nga origjinali më 1 gusht 2013. Marrë më 26 korrik 2014.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "1983: Thatcher triumphs again". BBC News. 5 prill 2005. Arkivuar nga origjinali më 22 prill 2009. Marrë më 10 gusht 2010.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "1983: Thatcher wins landslide victory". On This Day. BBC News. 2008. Arkivuar nga origjinali më 12 qershor 2015. Marrë më 15 gusht 2010.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)