Muzeu Etnologjik i Prishtinës
Muzeu Etnologjik i Prishtinës i njohur edhe si Kompleks banimi (Emin Gjiku) është një monument i trashëgimisë kulturore në Prishtinë, Kosovë.[1] Ky monument është i kategorisë "Arkitekturor", i miratuar me numër 953/1955. Ndodhet në kompleksin Emin Gjiku, një monument i kulturës nga shekulli i 18-të. Kjo shtëpi dikur ishte në pronësi të familjes së Emin Gjikollit. Në muze janë të ekspozuara mjetet dhe artikujt që lidhen me stilin e jetës nga periudha e periudhës osmane të Kosovës.[2][3]
| Kompleks banimi (Emin Gjiku) Muzeu Etnologjik i Prishtinës | |
|---|---|
 | |
| Lloji | Arkitekturore |
| Vendndodhja | Prishtinë, Kosovë |
| Ndërtuar | Shek. XVIII - XIX |
| Emri zyrtar: Monument /Ansambël | |
| Lloji | Nën mbrojtje |
| Përcaktuar | 953/1955 |
| Nr. i referencës | 3087 |
Historiku
RedaktoDeri në vitin 1990 Kompleksi Emin Gjiku shërbeu si një muze i natyrës dhe pas përfundimit të punëve konservuese të financuara ndërkombëtarisht në vitin 2003, u shndërrua në një muze etnologjik që strehonte një koleksion të gjerë të veshjeve tradicionale, si dhe vegla, elemente të dorës dhe mjete të tjera të përdorura në jeta e përditshme. Mbledhja e lartpërmendur është strehuar në dy ndërtesat qendrore të kompleksit (shtëpia dhe shtëpia e mysafirëve) që ndodhen në oborrin e brendshëm, ndërsa në oborrin e hyrjes, ndërtesa e zhvendosur është marrë me qira sipas një kontrate të veçantë nga muzeu në një bashkëkohore Stacioni i Qendrës së Arteve, objekti i këtij studimi është lënë i papërdorur deri më sot, megjithëse premtimet e vazhdueshme nga drejtori i muzeut për ta kthyer atë në një restorant tradicional ushqimor.[4]
Në vitin 2002, Muzeu Etnologjik hapi ekspozitën e tij të natyrës së përhershme në të cilën u paraqitën rrobat e lashta, mjetet, mobiljet dhe armët e vjetra.
Thesaret e drurit
Redakto
Njerëzit tanë janë konsideruar si një nga popujt më të moshuar në rajonin e Ballkanit, dhe ndoshta edhe në kontinentin që posedon tradita mjaft të pasura, duke prekur thellësisht historinë në lidhje me përdorimin e drurit në jetën praktike. Produktet e drurit në popullin tonë janë të llojeve të ndryshme. Në këtë aspekt mund të pohojmë se produktet e prodhuara nga druri janë kryesisht të përshkruara nga kompleksiteti i veglave të punës, mobiljeve, dekoratave, pajisjeve shtëpiake për përdorim të përditshëm. Pothuajse nga kohët më të hershme, për produktet e drurit ka dy lloje të zejtarëve që duhet të dallohen; popullore dhe mjeshtrit profesionistë. Të dyja këto kategori zejtarësh përdoreshin për të prodhuar në mënyrën dhe mënyrën e tyre, por mund të themi se zejtari popullor ishte përhapur gjerësisht dhe do të prodhonte produkte vetanake kryesisht për përdorim shtëpiak, ndërsa zejtari profesional zakonisht do t'i vendoste produktet e tij në treg; dhe kjo nënkupton se ajo kishte konceptin universal, më të avancuar dhe që përfshin një bukuri artistike të produkteve të tij. Është e rëndësishme të përmendet se një kontingjent i konsiderueshëm i produkteve të mjeteve prej druri përmban në vetvete një pasuri të madhe zbukuruese e cila pa dyshim përçmon besimet e popujve që dalin thellë nga historia, meqenëse paganizmi dhe shprehjet e tilla i kanë rezistuar shekujve dhe elementët e të cilëve edhe pse në shifra minimale në ditët e sotme, gjurmët e tyre ndeshen dhe bashkëjetojnë në një formë ose në një tjetër me njerëzit tanë
Instrumentet Muzikore
Redakto
Që nga ekzistenca e njerëzimit, edhe bukuria e krijimit artistik, ku përveç jetës bazë ka nevojë, qenia njerëzore gjithashtu ndjen nevojën e dëfrimit. Fillimisht, instrumentet muzikore ishin produkte të rastësishme, më pas ata morën funksionin e tyre praktik. Fryma e njeriut do vallëzime, këngë, meloditë e instrumenteve popullore që janë trashëguar me breza për shekuj me radhë, për të gjetur kënaqësi, gëzim dhe relaksim nga jeta e përditshme. Dëfrimi nga instrumentet e artit popullor ka qenë një shkollë e edukimit fisnik dhe patriotik të popullit. Ishte njëkohësisht një ruajtëse dhe zhvilluese e trashëgimisë kulturore të popullit në shekuj, ka qenë një arkiv i kujtesës popullore të historisë së pas breza. Megjithëse nuk ishte një njeri shumë i arsimuar, kishte poetë, prozë, shkrimtarë, artistë humoresh, oratori dhe aktorë të saj të ndritshëm, edhe pse një pjesë e tyre mbeti anonimë; ajo kishte kompozitorët bujarë dhe kërcimtarë. Arti folklorik i fjalës, tingujve të ritmeve dhe vallëzimit dhe instrumenteve muzikore ka qenë një forcë e fuqishme e kohezionit, midis disa dukurive të tjera esenciale, të cilat e mbajtën këtë bashkësi si të bashkuar, duke e ruajtur atë të mos shpërbëhet dhe zhytur nga kulturat e kulturave të tjera ose pushtimi popujt Gjeniu popullor jo vetëm që ka krijuar dhe interpretuar vepra muzikore, por edhe ka prodhuar dhe vazhdon të prodhojë ato. Në këtë rast, do të përmendim se instrumentet muzikore si lutja bëjnë një jetë të gjatë midis nesh dhe kjo pa dyshim konsiderohet si një nga më të vjetrat në Gadishullin Ballkanik, por i përket popullit shqiptar dhe është prodhuar dhe shpikur për të parën kohë nga ky popull. Sipas zbulimeve nga gërmimi arkeologjik, është gjetur edhe një instrument muzikor interesant, i quajtur Okarina, i cili daton nga epoka e neolitit të hershëm që u gjet në fshatin Runik të komunës së Skenderajt.[4]
Shih edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ LISTA E TRASHËGIMISË KULTURORE PËR MBROJTJE TË PËRKOHSHME (PDF). Republika e Kosovës, Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. Marrë më 17 gusht 2016.
- ^ https://web.archive.org/web/20220806084947/https://vizitoshqip.com/turizmi/details/muzeu-etnologjik-i-kosoves
- ^ https://web.archive.org/web/20220514115750/https://kktk.rks-gov.net/CulturalHeritage/Details/27
- ^ a b Basha, R. (13 mars 2008). "Proposal for Adaptation of the Emin Gjiku Stable Building in Prishtina" (PDF) (në anglisht). Marrë më 2 mars 2014.
Lidhje të jashtme
Redakto- Databaza e trashëgimisë kulturore të Kosovës Arkivuar 26 mars 2016 tek Wayback Machine