Neopaganizmi në Hungari
Neopaganizmi në Hungari (Hungarisht: Újpogányság) është shumë i larmishëm, me pasues të besimit vendas hungarez dhe të feve të tjera, duke përfshirë Wiccans, Kemetics, Mithraics, Druids dhe Christopagans.[1]
,_G%C3%B6d%C3%B6ll%C5%91,_Budapest,_Hungary.png)
Szilárdi (2006) e përshkruan lëvizjen si një kombinim postmodern të modeleve etnocentrike gjuhësore, kombëtare, fetare dhe të rastësishme politike të identitetit. Interesi për rindërtimin e një feje etnike për hungarezët u shfaq për herë të parë në fillim të shekullit të 20-të.[2] Një kontribut në popullarizimin e ideve pagane në shoqërinë hungareze ishte suksesi i jashtëzakonshëm i operës rok István, një király në 1983.[3]
Fetë Redakto
Kristopaganizmi Redakto
Shumë grupe pagane në Hungari përdorin terminologjinë e krishterë dhe ikonografinë e riinterpretuar në një mënyrë etnike pagane. Ky është rasti i "Kishës së Besimeve Ezoterike - Kisha e Kurorës së Shenjtë" (Hungarisht: Ezoterikus Tanok Egyháza — Szent Korona Egyház), duke konceptuar një fe të lashtë skithase me karakter të krishterë, duke adhuruar Fény Jézus ("Jezusin Drita") dhe Boldogasszony ("Zonja e Bekuar"), me taltos si priftërinj.[4] Kisha ka krijuar naptemplomok (njëjës: naptemplom), "tempujt e Diellit", si vendet e saj të adhurimit. Një organizatë tjetër e këtij lloji është "Kisha e Dashurisë së Zojës" (Nagyboldogasszony Szeretet Egyház).
Neopaganizmi hungarez Redakto
Neopaganizmi hungarez, besimi vendas hungarez, ose Ősmagyar Vallás (që do të thotë "Feja e lashtë hungareze" ose më saktë "Feja arko-hungareze") siç quhet në diskursin lokal neopagan, përcakton lëvizjet që kërkojnë të rindërtojnë një fe etnike të pastër hungareze., frymëzuar nga mitologjia dhe folklori hungarez. Kjo zhvendosje i ka rrënjët në studimet etnologjike të fillimit të shekullit të 20-të, ndërkohë që përpunimi i një feje kombëtare hungareze u miratua në qarqet turaniste të ndërluftës (1930-40), duke lulëzuar më në fund krahas feve të tjera pagane që nga rënia e Bashkimit Sovjetik.[5] Dallimi midis grupeve neopagane hungareze shpesh përcaktohet nga idetë e tyre të ndryshme rreth origjinës historike të hungarezëve.[6]
Zhvillimi i lëvizjeve neopagane hungareze mbështetet kryesisht në punën e shamanëve individualë ose neoshamanëve, táltos, të cilët mund të organizohen në shoqata, të krijojnë shkolla ose të krijojnë organizata më të mëdha fetare.[7] Lëvizja e shamanëve filloi të dilte në dritë në vitet 1980, duke organizuar bashkëpunim me përfaqësues të shamanizmit kryesor nga Shtetet e Bashkuara që nga viti 1986. [8] Ata taltos që përkrahin një ideologji turaniste shpesh zgjedhin të lidhen me Tengrizmin.[9]
Organizatat më të rëndësishme të këtij lloji janë Yotengrit, dhe Ősmagyar Táltos Egyház ("Kisha Arch-Hungareze Táltos") e themeluar nga András Kovács-Magyar, i cili më vonë themeloi gjithashtu Táltos Iskola ("Shkolla Táltos").[10] Grupe të tjera të kësaj rryme janë Ősmagyar Egyház ("Kisha Arch-Hungareze") dhe Magyar Vallas Közössége ("Komuniteti i Fesë Hungareze").[11]
Një kishë tjetër e besimit vendas hungarez është Árpád Rendjének Jogalapja Tradicionális Egyház ("Kisha Tradicionale e Urdhrit të Árpád"), e themeluar në vitin 2009. Ai është frymëzuar nga Shkolla Tradicionaliste, Nouvelle Droite e Alain de Benoist, dhe nga koncepti i një paganizmi të përbashkët indo-evropian.[12]
Kemetizmi Redakto
"Ankh - Kisha e Jetës së Përjetshme" (Hungarisht: Ankh - Az Örök Élet Egyháza) është një kishë kemetike në Hungari, e themeluar në 1999. Ata propozojnë një teori që e sheh Zotin si burimin e universit, duke qenë vetë universi, duke përfshirë çdo qenie të vetëdijshme dhe të pavetëdijshme. Qëllimi i organizatës është të kultivojë dhe të takojë perënditë, të cilët janë fuqitë që veprojnë në krijim.
Neomitraizmi Redakto
Sodalitas Mithraica (latinisht për "Bashkësia Mithraike") është një grup neomitraik aktiv në Hungari.[13]
Wicca dhe magjia Redakto
Magyar Boszorkányszövetség (që do të thotë "Magji hungareze") është një organizatë neopagane me bazë në Budapest e formuar në 1986. Wicca, një fe me origjinë angleze, është përhapur në Hungari si në vendet e tjera të Evropës Perëndimore . Zsuzsanna Budapest, një hungareze që emigroi në Shtetet e Bashkuara, është themeluesja e emërtimit Wiccan të njohur si Dianic Wicca, e njohur në Amerikën e Veriut. Kisha e Traditës Celtic Wiccan (Kelta-Wicca Hagyományőrzők Egyháza) është një kishë keltike Wiccan në Hungari. Tradita Berkano, e themeluar në vitin 2005, është një rrymë me rrënjë kryesisht tradicionale Wiccan.
Shih edhe Redakto
Literatura Redakto
- Ádám Kolozsi, Konstruksionet shoqërore të besimit vendas: Rrëfimet mito-historike dhe diskursi i identitetit në neopaganizmin hungarez, Universiteti i Evropës Qendrore – Programi i Studimeve të Nacionalizmit, 2012.
- Réka Szilárdi, Zgjimi i zotave: Neopaganizmi në Hungari, Konferenca 'Civil Religion, Private Spirituality', 25–27 tetor 2007, Szeged, Re-Dial Association for the Study of Religions & Department for the Study of Religions (Universiteti i Szeg).
- Shelley Rabinovitch, James Lewis, Encyclopedia of Modern Witchcraft and Neo-Paganism, Kensington Publishing Corporation (2004).
Referime Redakto
- ^ Kolozsi 2012, p. 57
- ^ Koloszi 2012, p. 36-53
- ^ Rabinovitch and Lewis 2004, p. 183
- ^ Kolozsi 2012, p. 80
- ^ Kolozsi 2012, p. 36-62
- ^ Kolozsi 2012, p. 66
- ^ Kolozsi 2012, p. 36-62
- ^ Kolozsi 2012, p. 42
- ^ Kolozsi 2012, p. 62
- ^ Kolozsi 2012, p. 59
- ^ Kolozsi 2012, p. 59
- ^ Kolozsi 2012, p. 60
- ^ Kolozsi 2012, p. 57