Wikipedia

Protestat në Bjellorusi 2020-2021

Protestat e Bjellorusisë të vitit 2020, me pseudonimin Revolucioni i Rrëshqitjes[23][24] dhe Revolucioni Anti-Kacabu,[25] janë një seri demonstratash politike në vazhdim kundër qeverisë bjelloruse dhe presidentit të saj Alexander Lukashenko.[26] Demonstratat, pjesë e lëvizjes së demokracisë bjelloruse, filluan të ndodhin në përparimin dhe gjatë zgjedhjeve presidenciale të Bjellorusisë 2020, në të cilat Lukashenko kërkoi një mandat të gjashtë në detyrë.

Protestat në Bjellorusi 2020
Pjesë e Lëvizjes për demokracinë bjelloruse dhe
pasojave të zgjedhjeve presidenciale (2020)
Minsk, 30 korrik 2020[1]
Data24 maj 2020[2] – në vazhdim
Vendndodhja
Bjellorusia
Shkaktuar nga
Qëllimet
Metodat
  • Demonstrata
  • Marshime protestash
  • Aktivizëm online
  • Bllokime rrugësh
  • Mosbindje civile
StatusiNë vazhdim
Partitë në konflikt

Bjellorusia Opozita[5]:

  • Kristiandemokratët
  • Partia e Gjelbër
  • Partia e Grave Shpresa
  • Partia e Lirisë dhe e Progresit
  • Asambleja Socialdemokrate
  • Fronti i Ri
  • Partia Socialdemokrate
  • Partia e Bashkuar Qytetare
  • Një Botë e Drejtë

Mbështetur nga:

Bjellorusia Qeveria:

  • AMAP[8] (be)
  • KGB
  • Ministria e Punëve të Brendshme
    • Trupat e brendshëm
    • Almaz (ru)
    • Militsiya
  • Shërbimi i Sigurisë Presidenciale
Kryesuesit

Viktimat dhe humbjet
Të paktën 200 të lënduar[13]
Të paktën 5 të vdekur[14][15][16]
Të paktën 6,000 të arrestuar[17]
39 të lënduar[18]
Një gazetar i plagosur[19]

Sfondi

Redakto

Në fillim të protestave, Aleksandër Lukashenko ishte kryetari i shtetit të Bjellorusisë që nga viti 1994, një mandat 26-vjeçar që është më i gjati në ish-Bashkimin Sovjetik.[27][28] Ai është quajtur "diktatori i fundit" i Evropës, pasi nuk kishte pasur një sfidues serioz në pesë zgjedhjet e kaluara. Nën sundimin e tij autoritar, qeveria e ka shtypur shpesh opozitën.

Lukashenko ishte përballur me një kundërshtim më të madh publik në mes të trajtimit të tij të pandemisë koronavirus, të cilën Lukashenko e ka mohuar se është një kërcënim serioz.[29] Nga pesë zgjedhjet e fituara nga Lukashenko, vetëm i pari u vlerësua me besueshmëri të lirë dhe të drejtë nga monitoruesit ndërkombëtarë.[30]

Gjatë fushatës presidenciale, kandidatja për presidente Sviatlana Tsikhanouskaya është shprehur se populli i Bjellorusisë duhet të gjejë një mënyrë për ta mbrojtur votën e tyre. Prandaj, të gjitha protestat kundër Lukashenkos ishin "pa lider".[31]

Fushata presidenciale

Redakto

Më 29 korrik, i mbështetur nga lajmet e qeverisë bjelloruse, 33 mercenarë të dyshuar nga grupi Wagner, një kompani private ushtarake ruse, u arrestua në një sanatorium afër Minskut.[32]

Dita e zgjedhjeve

Redakto

Më 9 gusht, shumica e rrugëve dhe hyrjet në Minsk u bllokuan nga policia dhe ushtria herët në mëngjes.[33][34]

Në mes të ditës, Interneti në Bjellorusi ishte bllokuar pjesërisht. Sipas zyrtarëve të qeverisë, arsyeja ishte sulmi i rëndë DDoS. Specialistët e pavarur të TI pohuan se monopoli shtetëror në Bjellorusi në internet Beltelecom dhe agjensitë shtetërore të lidhura me qëllim përdorën teknologjinë e inspektimit të paketave të thella (DPI) ose formësimin e trafikut,[35] Telegrami ishte IM i vetëm që funksiononte.[36][37]

Pas ditës së zgjedhjeve

Redakto

Më 10 gusht herët në mëngjes në Minsk, njerëzit filluan të sillnin lule në një vend ku dikush kishte vdekur natën e kaluar. Autoritetet lokale nuk e konfirmuan vdekjen. KQZ (Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Bjellorusisë) njoftoi rezultatet e zgjedhjeve.

Ndërsa protesta përfshiu Bjellorusinë pas rezultateve të falsifikuara, kandidatja kryesore e opozitës Sviatlana Tsikhanouskaya publikoi një video ku thuhej se ajo u largua nga Bjellorusia për në Lituani. Ajo ishte e detyruar të largohej ndërsa po ashtu paraqiste një ankesë në KQZ,[38] ku u mbajt në arrest për shtatë orë.

Në mbrëmje, protestat vazhdojnë në të gjitha qytetet kryesore të Bjellorusisë, përfshirë Brest, Homiel, Hrodna, Mahiliou, Viciebsk, Baranavichy, Maladzyechna, Navahrudak, Novopolotsk, Zhodzina.[39] Në Minsk, protestuesit ndryshuan taktikat e tyre, duke zhvendosur pozicionet nga një pjesë e qytetit në një tjetër, të ngjashme me taktikën "Bëhu Ujë" të përdorur nga protestuesit 2019-2020 në Hong Kong.[40] Protestuesit barrikaduan zonën përreth Tregut Riga në qendër të Minskut. Forcat qeveritare u përgjigjën duke lëshuar gaz lotsjellës te protestuesit dhe duke përdorur raketa.[41] Autoritetet po hidhnin granata tek protestuesit dhe një protestues vdiq pas një shpërthimi granate pranë stacionit të metrosë Pushkinskaya. Ministria e Brendshme pretendon se një pajisje e panjohur shpërtheu në duar.[42] Vendi i supozuar i origjinës së flashbangs është në Republikën Çeke. Shteti vendosi një embargo në shitjen e pajisjeve të tilla në Bjellorusi pas shtypjes së zgjedhjeve të vitit 2010.[43]

Referime

Redakto
  1. ^ "70 тысяч чалавек выйшлі на мітынг у падтрымку Ціханоўскай у Мінску". Наша Ніва (në bjellorusisht).
  2. ^ "More Than 1,000 Belarusians Protest Lukashenka's Bid For Sixth Term". Radio Free Europe/Radio Liberty (në anglisht). 24 maj 2020. Marrë më 11 gusht 2020.
  3. ^ "Паслухайце, як віцебскі чыноўнік прымушае выбарчую камісію замяніць лічбы ў пратаколах АЎДЫЯ". Наша Ніва (në bjellorusisht).
  4. ^ "Belarus: Anti-government protesters rally ahead of presidential vote". Deutsche Welle (në anglisht). 19 korrik 2020. Marrë më 11 gusht 2020.
  5. ^ "БСДП (Грамада) заклікала галасаваць за Ціханоўскую і адстойваць права на свабодныя выбары." Radio Svaboda. 23 July 2020.
  6. ^ "Doing nothing to help Belarus 'is not an option,' Lithuanian FM tells Euronews". Euronews (në anglisht). 13 gusht 2020. Marrë më 13 gusht 2020.
  7. ^ "Białoruś. Premier Mateusz Morawiecki rozmawiał z unijnymi przywódcami". Wirtualna Polska (në polonisht). 11 gusht 2020.
  8. ^ "Białoruś: "armia nie dopuści do upadku państwa"". Defence24.pl (në polonisht). 18 korrik 2020.
  9. ^ "Belarus opposition leader flees abroad with two sons ahead of election". Reuters (në anglisht). 24 korrik 2020. Marrë më 24 korrik 2020.
  10. ^ Bennetts, Marc (20 korrik 2020). Shkruar në Moscow. "Wife of jailed blogger steps up to fight Lukashenko of Belarus". The Times (në anglisht). London. Marrë më 6 gusht 2020.
  11. ^ Robyn Dixon (9 gusht 2020). "Belarusan election officials say exit polls favor Lukashenko". Washington Post (në anglisht).
  12. ^ "Yermoshina: Polls in Telegram channels are a hoax". BelTA (në anglisht). Minsk. 9 gusht 2020. Arkivuar nga origjinali më 19 gusht 2020. Marrë më 13 gusht 2020.
  13. ^ "Police use live fire on Belarus protesters". BBC News (në anglisht). 12 gusht 2020. Marrë më 12 gusht 2020.
  14. ^ Shotter, James (2020-12-02). "Violent crackdown fails to silence Belarus protesters" (në anglisht). Financial Times. Arkivuar nga origjinali më 2 dhjetor 2020. Marrë më 2020-12-05.
  15. ^ У Менску загінуў удзельнік акцыі пратэсту. Радыё Свабода (në bjellorusisht). 10 gusht 2020.
  16. ^ Жительница Гомеля рассказала о смерти сына в больнице после задержания. Настоящее Время (në rusisht). 12 gusht 2020.
  17. ^ https://www.aljazeera.com/news/2020/08/belarus-protests-human-rights-chief-condemns-crackdown-200812193921140.html
  18. ^ "МВД Белоруссии сообщило о 39 пострадавших в столкновениях силовиках" (në rusisht). RBC. 10 gusht 2020. Marrë më 11 gusht 2020.
  19. ^ BBC (10 August 2020) Belarus election: Opposition disputes Lukashenko landslide win. Retrieved on 12 August 2020.
  20. ^ Grekowicz, Nikita (18 korrik 2020). "Białoruś się burzy. Łukaszenka zamyka demonstrantów i wyklucza rywali do wyborów prezydenckich". OKO.press (në polonisht).
  21. ^ "Multiple arrests in Belarus rallies following Babariko detention". euronews (në anglisht). 19 qershor 2020.
  22. ^ Pawlicki, Jacek (14 korrik 2020). "Na Białorusi wrze. „Społeczeństwo zrozumiało, że kraj jest w rozsypce, że łukaszenkowska stabilizacja to jedna wielka bańka"". Newsweek Poland (në polonisht).
  23. ^ "Belarus: Could slippers topple a president who has been in power for 26 years?". Sky News (në anglisht). 2 qershor 2020.
  24. ^ Dettmer, Jamie (22 qershor 2020). "'Slipper Revolution' Shakes Belarus" (në anglisht). Voice of America.
  25. ^ Shkliarov, Vitali (4 qershor 2020). "Belarus Is Having an Anti-'Cockroach' Revolution". Foreign Policy (në anglisht).
  26. ^ Hrydzin, Uladz (25 maj 2020). "Belarusians Protest Against Lukashenka's Run For Sixth Term As President" (në anglisht). Radio Free Europe/Radio Liberty.
  27. ^ Nechepurenko, Ivan (7 August 2020). Europe's 'Last Dictator,' Facing Re-Election, Is Increasingly in Peril, New York Times.
  28. ^ Dorokhov, Vladimir and Goncharenko, Roman (6 August 2020) Belarus elections: Lukashenko's authoritarian grip faces test, Deutsche Welle.
  29. ^ "Belarus' Lukashenko outlaws protests, arrests opponents" (në anglisht). Deutsche Welle. 1 qershor 2020.
  30. ^ Wesolowsky, Tony (6 August 2020) Five Factors That Ensure Lukashenka Wins Every Election In Belarus, Radio Free Europe/Radio Liberty.
  31. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "The resistance has now become 'leaderless,' Belarusian journalist tells DW". DW.COM (në anglishte britanike). Marrë më 12 gusht 2020.
  32. ^ "Belarus: The three women on a 'mission' to take on Europe's last dictator" (në anglisht). Sky News. 8 gusht 2020.
  33. ^ Moscow, Yan Auseyushkin Andrew Roth in (10 gusht 2020). "Belarus election: Lukashenko's claim of landslide victory sparks widespread protests". The Guardian (në anglishte britanike). ISSN 0261-3077. Marrë më 13 gusht 2020.
  34. ^ "Belarus election: Protests break out after disputed presidential vote". euronews (në anglisht). 9 gusht 2020. Marrë më 13 gusht 2020.
  35. ^ Kolos, Tamara (10 August 2020) Что происходит с интернетом в Беларуси — мнение технических специалистов Arkivuar 11 gusht 2020 tek Wayback Machine. 42.tut.by. Retrieved on 12 August 2020.
  36. ^ Davlashyan, Naira (12 gusht 2020). "What is Nexta — the Telegram channel reporting on Belarus' protests?". euronews (në anglisht). Marrë më 13 gusht 2020.
  37. ^ "How Telegram Users Found A Way Through Belarus's Internet Lockdown". RadioFreeEurope/RadioLiberty (në anglisht). Marrë më 13 gusht 2020.
  38. ^ "Challenger fled Belarus 'for sake of her children'". BBC News (në anglishte britanike). 12 gusht 2020. Marrë më 12 gusht 2020.
  39. ^ Второй день протестов в Беларуси. Первый погибший и баррикады Arkivuar 13 gusht 2020 tek Wayback Machine. News.tut.by (11 August 2020). Retrieved on 12 August 2020.
  40. ^ Beswick, Emma (11 gusht 2020). "Belarus: More arrests and unrest in third night of election protests". euronews (në anglisht).
  41. ^ "Менск: да «Рыгі» дабраліся сілавікі, пачалася зачыстка, чуваць шумавыя гранаты, будуюцца барыкады". Радыё Свабода (në bjellorusisht).
  42. ^ Kennedy, Rachael (10 gusht 2020). "Belarus election: protests register their first fatality". Euronews (në anglisht).
  43. ^ В МИД Чехии заявили о соблюдении эмбарго на поставки светошумовых гранат в Беларусь Arkivuar 19 gusht 2020 tek Wayback Machine. 42.tut.by/TASS.ru (10 August 2020). Retrieved on 12 August 2020.

Lidhje të jashtme

Redakto

  Wikimedia Commons ka materiale multimediale në lidhje me: Protestat në Bjellorusi 2020-2021

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Protestat_në_Bjellorusi_2020-2021&oldid=2700897"