Runologjia

Runologjia është studimi i alfabeteve runike, mbishkrimet runike dhe historia e tyre. Runologjia përbën një degë të specializuar të gjuhësisë gjermane . ^[1] ^[2] ^[3]

Fëmijëve u mësohet një alfabet runik (1555), nga *Historia de gentibus septentriionalibus* i Olaus Magnus

Historiku

Runologjia u iniciua nga Johannes Bureus (1568–1652), i cili ishte i interesuar në gjuhësinë e gjuhës Geatish ( Götiska språket ), dmth . Megjithatë, ai nuk i shikonte runet thjesht si një alfabet, por diçka të shenjtë ose magjike. ^[4] ^[5]

Studimi i runave u vazhdua nga Olof Rudbeck Plaku (1630–1702) dhe u prezantua në koleksionin e tij Atlantica . Fizikani Anders Celsius (1701–1744) e zgjeroi më tej shkencën e runes dhe udhëtoi nëpër Suedi për të ekzaminuar bautastenar ( megalitët, sot të quajtur runestones ). Një tjetër traktat i hershëm është Runologia e vitit 1732 nga Jón Ólafsson i Grunnavík .

Shkrimet e ndryshme runike u kuptuan mirë në shekullin e 19-të, kur analiza e tyre u bë pjesë integrale e filologjisë gjermanike dhe gjuhësisë historike . Wilhelm Grimm botoi Über deutsche Runen-in e tij në 1821, ku ndër të tjera ai u ndal në " Runat Marcomannic " (kapitulli 18, f. 149–159). Në 1828, ai botoi një shtesë, të titulluar Zur Literatur der Runen, ku diskuton Abecedarium Nordmannicum .

Sveriges runinskrifter u botua që nga viti 1900. Revista e dedikuar Nytt om Runer është botuar nga "Runic Archives" të Muzeut të Historisë Kulturore në Universitetin e Oslos që nga viti 1985. Projekti Rundata, që synon një katalog të lexueshëm nga makineritë e mbishkrimeve runike, u iniciua në vitin 1993.

Shih edhe

Referime

^ "Definition of RUNOLOGY". www.merriam-webster.com. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Bäckvall, Maja (25 shtator 2018). "Episode 1: Basics of runology and the origins of runic writing". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Schulte, Michael (1 maj 2015). "Runology and historical sociolinguistics: On runic writing and its social history in the first millennium". Journal of Historical Sociolinguistics. 1 (1): 87–110. doi:10.1515/jhsl-2015-0004. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Stille, PER (2006). "Johannes Bureus and the Runic Traditions". Das fuþark und seine einzelsprachlichen Weiterentwicklungen. fq. 453–458. doi:10.1515/9783110922981.453. ISBN 9783110922981. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Norris, Matthew (10 korrik 2016). A Pilgrimage to the Past : Johannes Bureus and the Rise of Swedish Antiquarian Scholarship, 1600-1650 (Tezë). Lund University. {{cite thesis}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] "Definition of RUNOLOGY". www.merriam-webster.com. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] Bäckvall, Maja (25 shtator 2018). "Episode 1: Basics of runology and the origins of runic writing". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Schulte, Michael (1 maj 2015). "Runology and historical sociolinguistics: On runic writing and its social history in the first millennium". Journal of Historical Sociolinguistics. 1 (1): 87–110. doi:10.1515/jhsl-2015-0004. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Stille, PER (2006). "Johannes Bureus and the Runic Traditions". Das fuþark und seine einzelsprachlichen Weiterentwicklungen. fq. 453–458. doi:10.1515/9783110922981.453. ISBN 9783110922981. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Norris, Matthew (10 korrik 2016). A Pilgrimage to the Past : Johannes Bureus and the Rise of Swedish Antiquarian Scholarship, 1600-1650 (Tezë). Lund University. {{cite thesis}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]