Scanderbeg (Vivaldi)

"Scanderbeg" është një operë romantike me pesë akte, e shkruar nga kompozitorët francezë François Francoeur dhe François Rebel për sezonin e vjeshtës së Operës së Parisit në vitin 1735.

Ndryshe nga veprat e tjera që përpiqen ta tregojnë në mënyrë sa më heroike përplasjen mes Perandorisë Osmane dhe shqiptarëve, libretistët Antoine Houdar de la Motte dhe Jean Louis Ignace de la Serre e kanë dhënë përmes një historie dashurie të heroit shqiptar dhe Serviljes, princeshës së Serbisë, të cilën e lakmon edhe vetë Sulltan Murati. Një dashuri e vështirë, por që ka një fund të lumtur.

Sipas Alma Mile, premiera e operës ishte me datë 27 tetor 1735. Sipas Van Christo, premiera e operës ishte me datë 22 tetor 1763 në prezencën e mbretit Louis XV and Mbretëreshës Marie Charlotte Leszczynska e Francës në Fontainebleau. Ka mundësi që premiera e vitit 1763 të jetë një përpunim i versionit të parë të luajtur në vitin 1735.

Premiera në Shqipëri

Opera u dha për herë të parë në Shqipëri me datë 31 gusht 2006. Opera ishte një bashkëpunim i Akademisë së Arteve me Departamentin e Muzikës Antike në Konservatorin e Leçes, që ofroi edhe partiturat, me mbështetjen e Qendrës së Muzikës Baroke në Versajë dhe Konservatorin Kombëtar të Tuluzës. Në rolet kryesore interpretojnë tenori Jean François Lombard, në rolin e Skënderbeut, sopranoja Anna Aurigi në rolin e sulltanes Roksanë, sopranoja Azusa Saito në rolin e Serviljes, ndërsa perandori turk interpretohet nga baritoni Antonio Guirao Valverde. Një rol të rëndësishëm në vepër luan edhe kori i Akademisë së Arteve nën drejtimin e mjeshtres Suzana Turku, por edhe orkestra e Konservatorit të Leçes në bashkëpunim me atë të Akademisë, nën drejtimin e dirigjentit Jerome Correas. Balerinët janë studentë të Akademisë së Arteve, koreografia mban firmën e Assunta Fanulit dhe Blerina Tufës ndërsa regjia është e Merita Martinos.

Alma Mile e vlerësoi kështu premierën në Shqipëri të kësaj opere: "Një listë shumë e gjatë bashkëpunëtorësh për shfaqjen e të hënës mbrëma, ku përveç idesë që një muzikant i oborrit mbretëror në Francë shkroi një vepër për heroin tonë kombëtar, Gjergj Kastriot Skënderbeun, nuk kishte shumë për të admiruar. Libreti ishte i çuditshëm. Në vepër Skënderbeu dashurohej me një princeshë serbe e joshej nga një sulltane turke. Muzika e interpretuar nga orkestra e Konservatorit të Leçes nën drejtimin e dirigjentit Jerome Correas ishte interesante, luhej me instrumenta antikë, fyej, oboe e organo. Ndërsa e dëgjoje, fare mirë mund të imagjonoje një oborr mbretëror dhe një publik që shijonte muzikën në modë të kohës. Ndërsa interpretimi i këngëtarëve linte shumë për të dëshëruar. Skënderbeu, i sjellë nga tenori Jean François Lombard, i veshur me kostum popullor shqiptar edhe pse ndodhej në oborret e sulltanit (sipas libretit) nuk përcillte asnjë lloj emocioni. Interpertimi i tij vokal, pa folur për atë aktorial që mungonte tërësisht, ishte aq i vakët saqë zor e kuptoje që bëhej fjalë për një të ri “të fortë, sypatrembur” që po bënte plane për tu arratisur nga sarajet e sulltanit. Deri diku i arrirë interpretimi i sopranos Anna Aurigi në rolin e sulltanes Roksanë dhe sopranos Azusa Saito në rolin e Serviljes. Mund të konsiderohet i mirë interpretimi i baritonit Antonio Guirao Valverde në rolin sulltan Muratit, ndërsa interpretimet e tjera ishin thuajse amatoreske, duke përfshirë këtu edhe koreografinë dhe kërcimin e balerinëve të AA-së. Elementi më pozitiv ishte kori i Akademisë së Arteve nën drejtimin e mjeshtres Suzana Turku, që u shfaq unik dhe i kombinuar në zëra. Vepra ishte menduar pa skenografi dhe mungonte loja skenike. Madje këngëtarët mbanin partiturat në duar kur interpretonin. Këngëtarët italianë që u ngjitën në skenë ishin të gjithë të rinj, ndoshta ende të padiplomuar dhe vepra nuk shkonte më tej se një shfaqje studentësh."