Sevastoi
Sevasto (greqisht: Σεβαστό/Sevastó) është fshat në qarkun i Çamërisë, Greqi.
Sevasto
Σεβαστό | |
|---|---|
Fshat | |
| Popullsia | |
| • Gjithsej | 146 |
| Emri i banorëve | Sevastit |
| Faqja zyrtare | http://www.sevasto.gr/ |
Gjeografia
RedaktoNga veriperëndimi Sevastua kufizohet me Draganjin, nga veriu me Pankratin, nga jugu me Karbunarin e Grovolatin dhe nga lindja me Çiflikun e Zelesoin. Fshati është ndërtuar në rrëzë të tre kodrave: Qutéza (Κιουτέζα) qe ndodhet në qendër të fshatit, Faq é gjëra (Φακέγκηρα) në lindje dhe Shéshëza (Σιέσιζα) në perëndim që përfshin një zonë malore dhe ndan Sevastoin nga fushë e madhe të Paramithisë në lindje. Prej viteve 1960-të, fshati është zgjeruar dhe tani disa shtëpi janë më afër fushës. Fshati është i njohur për marrjen të mirë drita e diellit në rajon.
Ekonomia
RedaktoFshati sot është i përfshirë kryesisht në bujqësi.
Kultura
RedaktoFshati është dygjuhësh dhe banorët mund të flasin shqip dhe greqisht. Gjuha shqipe është mësuar në shtëpi, ndërsa gjuha greke është mësuar në shkollë.[1] Kisha mbetet një pjesë e rëndësishme në jetën e vendasit. Për shembull, në të kaluarën, kur prifti vendore do të pagëzoj fëmijët dhe i dëshironte mirësi ato, do ti thoshte se ata ishin tani vëllama (βλάμηδες) dhe motrime (μότριμες).[2]
Historia
RedaktoBanorët e parë nëpër vendit ishin shqiptarët që kanë jetuar në formacionet familjare të quajtur fara. Ata ishin të angazhuar me bujqësi dhe blegtori, të cilat mund të ketë kontribuar në zgjidhjen nga të qenit një ndalesë sezonale për t'u bërë një vend i përhershëm i banimit. Sipas traditave e pakta të shkruara dhe vendore me gojë, ky proces as ndodhi gjatë mesit të shekullit 18, ose ndoshta në shekullin 17. Vendbanimi e parë është themeluar në një pikë më të lartë në fshatin e quajtur Lláka Dúka (Λάκια Ντούκα). Sipas traditës gojore, banorët e parë ishin: Andre, Duka, Vana, dhe të tjerët që janë të lidhura ose të palidhura për ata njerëz (Për shembull, një i quajtur Kakuri, verifikuar pa më shumë informacion).
Zona ku është themeluar fshati Sevasto e sotme ishte në një rrëzinë mes kodrat Qutéza dhe Shéshëza, ku numër i madh të shqiponjës Xhuxh (Hiearaaetus pennatus) fluturoi dhe mbivendosen me fole atje. Sipas llogaritë gojore, emri i fshatit është një korrupsioni i gjuhës shqipe vendore të fjalës greke Stravaeto, që përdornin në dialektin çamërishte vendas si Stravat për shqiponjës xhuxh. Kështu, etimologjia e toponimit nënkupton vendin e shqiponjave. Nga kjo fjalë Stravaeto, toponimi u shkurtuar prej formës Stavasto-i, Sevasto-i dhe më pas u përfunduar si Sevasto. Traditat e tjerë gojore të fshat tregojnë se kishte një tjetër fshat i vjetër të ndërtuar përballë pozitës e sotme të Sevastoit në një kodër të quajtur Brekushá (Μπρεκουσιά). Nga atje disa familje u vendosën në vendin e fshatit të sotme ku dielli ndriçon për të ikur nga vendi Brekushá, ku dielli nuk shndrit. Sot ka ende të mbetura me gurë dhe pllaka dhe një kishë e Shën Dhimitrit në këtë vend.
Me kalimin e kohës vendbanimi Sevasto u rrit dhe u shtrij poshtë nga terrenin më të lartë, si ardhësit më të reja udhëtuan në rajonin dhe u vendosën atje përgjithmonë. Familjet e tilla ekzistonin në fshat para 1850-të si Goga, Kalla (i cili erdhi nga fshati greqishtfolës Graçan në komunën e Dodonës e sotme), Kaculidhi, Leka dhe familje të tjera. Popullimi i fundit të fshatit zhvillohet në mesin e shekullit 19, kur paraardhësit e një pjese të madhe të popullsisë së fshatit mbërriti në Sevasto. Familja Krista (Kristo, Nika, Thanas, Vangjel) erdhi nga fshati greqishtfolës Kozmirë i Janinës dhe familja Loli (Loli, Jorgo) nga fshatin shqipfolës Kurtez pranë Margëlliçit. Ndërsa familja e madhe Taha erdhi nga fshati shqipfolës Karjot në fillim të shekullit 20. Familje të tjera në fshat janë Januri, Filipi, Goroveli, Sotiri, Anastasi, Shozi dhe të tjerët. Deri në fillim të shekullit 20, vendosja e fshatit me popull është kompletuar kryesisht dhe u zhvillua si një komunitet vendas. Për shkak të kësaj përzierje komplekse e popullsive dhe migrimi i një masën e konsiderueshme të njerëzve greqishtfolës në fshat, që në statistikat greke fshati u rendit si një vendbanim greqishtfolës, ndërsa fshatrat vendore të tjera ortodokse u konsideruan të jenë shqipfolës.[3]
Gjatë epokës osmane, nga shekulli 18 dhe më tej, kur fshati ishte i vogël, shumica e banorëve si në fshatrat e tjera përreth ishin fermerë të cilët kanë punuar për agallarët e Paramithisë. Fshati ishte banuar vetëm nga të krishterët. Gjatë shekullit 18 në një kodër të vogël pranë pyjet është ndërtuar kisha e Shën Gjergjit, e cila ka qenë në kohët e fundit riparuar dhe është trashëgimia e shënuar edhe i mbrojtur nga qeveria. Në 1913, fshati u bë pjesë e Greqisë. Deri në dhjetëvjeçarit e dytë të shekullit 20, në një kodër mbi vendin Brekusha, në një vend të quajtur Kala, fshatarët ndërtuan kishën e Shën Arsenit që është më afër fshatit, se kisha e Shën Gjergjit. Kjo kishë ishte një strukturë e vogël që në vitet 1970-të ishte shqyer poshtë dhe një kishë e re u ndërtuar mbi saj. Sipas traditës, Shën Arsen ishte një oshënar vendas i cili jetonte në strehë oshënari në Morfat dhe malet të Kurillës. Në 1922-1923, kisha e vogël priti përkohësisht refugjatë nga Azia e Vogël dhe Pontit (i quajtur Muhaxhirë (Μουχατζίρηδες) nga vendasit) në kushte të vështira. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, fshati u bë i armatosur dhe jeta ishte e vështirë. Fshati Sevasto zhvilloi një traditë progresiv politike nga ajo kohë deri sot. Nga vitet 1960, shumë njerëz migruan në Gjermani për punë.
Lidhje të jashtme
RedaktoBurimet
Redakto- ^ Sevasto Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback Machine, vizituar në 16 Mars 2015. "Έτσι κάπως μπορεί να ιδωθεί και το Σεβαστό και ο Σεβαστίτης κάτοικος του. Το χωριό και οι οικιστές του. Ο Σεβαστίτης κάτοικος, είναι ο δίγλωσσος Θεσπρωτός κάτοικος, όπως και σε όλη την περιοχή, ο Αρβανίτης Θεσπρωτός κάτοικος, που έρχεται από παλιά και κατοικεί στα πεδινά και τα παράλια της περιοχής - κι όχι στα ορεινά της --, με συνείδηση καταγωγική απώτατη Πελασγική. Που μιλάει την Αρβανίτικη που του 'μαθαν οι γονείς του, όπως και την Ελληνική της παιδείας, του σχολείου και της θρησκείας του, στην οποία καλλιεργείται, μορφώνεται και ολοκληρώνεται."
- ^ Sevasto Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback Machine. "Στη ζωή της εκκλησίας του χωριού, στα χρόνια της ιερατίας του Παπά-Θανάση, που μας βάπτισε, μας ευχήθηκε, μας έκανε "βλάμηδες" και "μότριμες"."
- ^ Lithoksou vizituar në 16 Mars 2015.