Shpella e Spanagelit

Shpella e Spanagelit (gjermanisht: Spannagelhöhle) ndodhet pranë Hintertuksit, në Alpet Zilertal në zonën austriake të Tirolit. Momentalisht është zbuluar një hapësirë e shpellës rreth 10 kilometra. Udhëtimet me guidë mundësojnë hyrjen deri në 500 metra të shpellës. Hyrja e saj shtrihet poshtë Spannagelhaus-it (2531 m), një kasolle malore e drejtuar më parë nga Klubi Turistik Austriak (ÖTK). Shpella dhe kasollja kanë marrë emrin e dr. Rudolf Spanagel, i cili ishte president i ÖTK-së nga viti 1902 deri në 1904.

Formacioni

Pjesa më e madhe e Alpeve Zillertal përbëhet nga shkëmbinj parësorë kristalorë, plutonë dhe shkëmbinj metamorfikë, të cilët nuk janë favorizuese për formimin e shpellave. Përjashtim bëjnë vetëm xhepat e shkëmbinjve favorizuese për karstifikim si: gëlqerorët, dolomitet, gipsi dhe karbonate të ndryshme. Xhepat e formuara në përgjithësi kanë trashësi të vogël dhe formohen në shpella të vogla. Që këto shpella të krijohen, kanë nevojë për ujë. Shpella e Spanagelit është formuar në një hapësirë të madhe mermeri kalcit të Formacionit "Hochstegen". Ky lloj mermeri ka përmbajtje të karbonatit me mbi 90%, që kalon në mantelin e pllakave të dritares perëndimore të Tauernit. Formimi i kësaj shpelle si rezultat i korrozionit gjeologjik shpjegohet me tektonikën në rajon.

Karakteristikat

Shpella ka lagështirë të lartë e cila ka mundësuar krijimin e kaskadave. E përshkuar nga përrenj të shumtë (Mündungslöcher), janë krijuar sifone në vende që janë të arritshme vetëm me zhytje. Në ato kalime shpellore larg dritës së ditës ka heliktite të rralla. Sistemi i shpellave të Spanagelit shtrihet nga akullnaja Geforne-Wand-Kees deri në Lärmstange, 2686 m, dhe është shpella më e madhe në Evropë me një gjatësi 10 kilometra. Gjatë guidave në shpellë tregohen se cilat janë karakteristikat e saj (mermeri me ngjyra, formacione të ndryshme kalci-sinter, speleotema, kristale, mermere me shirita dhe kolloqe). Dia karakteristika referuese të shpellës janë: koha e shpellës, formimi i saj, flora dhe fauna, klima dhe atmosfera, e cila është e dobishme për ata që vuajnë nga sëmundjet e mushkërive. Lakuriqët e natës qëndrojnë vetëm në dalje të shpellës. Në pjesën lindore të saj është krijuar një muze shpellë ku paraqiten disa zbulime nga brendësia e malit.

Zbulimi

Në vitin 1919, Alois Hoter, pronari i Spannagelhaus-it, zbuloi hyrjen e shpellës. Ai e quajti shpellën "Grausliches Loch" dhe e përdori si hapësirë me qira.

Në vitin 1960, Rudolf Radislovik eksploroi për herë të parë pjesën e përparme të saj (Hauptgang)) dhe "hyrjen e ujit" (Wassergang), të cilat takohen në pikën e takimit (Halle der Vereinigung). Pas një viti, Maks H. Fink vëzhgoi pjesën e njohur të shpellës dhe zbuloi Labirintin. Në vitin 1964, Zyra Federale e Monumenteve (Bundesdenkmalamt) e caktoi shpellën si monument natyror për shkak të rëndësisë shkencore. Në vitin 1968, Valter Knezicek dhe Gunter J. Volf zbuluan dy akse dhe Knesi-Harnisch në skajin e djathtë të Halle der Vereinigung, të cilat të gjitha çonin poshtë në një tunel 10 metra poshtë. Ky ishte fillimi i asaj që më vonë u bë e njohur si Schrauben-Cañon ("Kanioni i Vidhave"). Në vitin 1970, Hanes Jodl gjeti Postkastl ("Kutia postare") në skajin e majtë të Halle der Vereinigung, e cila ishte një vazhdim i shpellës të Spanagelit. Personi i parë që hyri në këtë seksion ishte Gunter J. Volfi me shtatë anëtarë të kursit të tij. Hulumtimi i kalimit Kolkgang (duke u ngjitur në kalimin Elchschädelgang dhe dhomën Dirndlkammer, një lidhje me Wassergang, dhe duke zbritur nëpërmjet Kolkgang në Hannes-Jodl-Dom, në tavanin e të cilit hyn Schrauben-Cañon, e tutje në Dr.- Klaus-Karger-Halle dhe vazhdimi si Kolkgang deri në skajin e aksit ÖTK-Schacht) rezultoi në një dyfishim të shtrirjes së njohur deri më tani të shpellës dhe ofroi një nxitje për eksplorim të mëtejshëm.

Kanioni Schrauben-Cañon.

Nga 1972-shi deri në 1975-ën, shpella u vëzhgua nga Klubi Shtetëror i Shpellarave të Tirolit përgjatë 4 ekspeditave (Landesverein für Höhlenkunde në Tirol) deri në përroin "Gneisbach". Në vitin 1975, si pjesë kërkimore nga Groupe Spéléologique Luxembourgeois me E. Jacoby, M. Möller, G. Mutschlechner dhe B. Schmitz, u krijua kursi i përroit të Höhlenbach-ut. Pasi thanë ujin, doli në sipërfaqe 1980 m një faqe shkëmbi në jug të Valdebenit. Po kështu Shpella Schneefleck (Schneefleckhöhle), e cila ecën paralelisht me shpellën e Spanagelit, u zbulua dhe u vëzhgua. Në 1976-ën, Klubi i Shpellave ngriti një bivuak në sallën Umkehrhalle. Një ekspeditë 50-orëshe e udhëhequr nga E. Jacoby në 1976/77 zbuloi dhe hulumtoi kalimin Spinnengang, shpellën Mutschlechner-Dom dhe dhomën Schatzkammer. Në vitin 1978, F. Maiberger dhe W. Mayr arritën në pikën më perëndimore të shpellës, Bauchbad.

Në vitin 1984, speleologë gjermanë në Klubin e Shpellave të Tirolit nën drejtimin e C. Cavelius vëzhguan sistemin jugor (Südsystem). Në vitet 1987-1988, zona e hyrjes së shpellës u pastrua dhe galeria që bashkonte Trümmerhalle dhe Gneisbach u zbuluan dhe u vëzhguan nga W. Mayr dhe G. Völkl. Schrauben-Cañon u negociua për herë të parë në 1989 nga E. Türke dhe R. Tobitsch.

Burime

• Max H. Fink (1961): Die Höhle unter dem Spannagelhaus . – Österr. Touristenzeitung (Vjenë) 74 (6): 70
• Günther J. Wolf (1971): Bergfahrt në die Unterwelt . – Österr. Touristenzeitung (Vjenë) 84 (2): 24-25
• Gerhard Schirmer (1976): Die Höhle beim Spannagelhaus . – Österr. Touristenzeitung (Vjenë) 88 (9): 109-111
• Heinz Ilming, Hans Mrkos (1979): Höhlenforschung në Österreich seit 1961 . – Wissenschaftliche Beihefte zur Zeitschrift "Die Höhle" (Vjenë) 13: 67-81
• Gerhard Schirmer (1979): Die Höhle unter dem Spannagelhaus . – Festschrift "50 Jahre Bergsteigergruppe im Österr. Touristenklub" (Vjenë) 123-125
• Ernest Jacoby, Günter Krejci (1992): Die Höhle beim Spannagelhaus und ihre Umgebung . – Wissenschaftliche Beihefte zur Zeitschrift "Die Höhle" 26