Sinteza

Sinteza (greqisht σύνθεσις, sintesis - bashkimi, ndërlidhja) paraqet një term i cili përmbledh ose lidh dy ose më shumë elemente (pjesë përbërëse) në një njësi të re. Koncepti në shkencat natyrore është futur nga Hermann Kolbe në vitin 1845. Shpesh, termi sintezë nënkupton vetë produktin, d.m.th. rezultatin e aktivitetit sintetik. Sinteza lidhet në mënyrë të pandashme me procesin e kundërt të saj e që është analiza. Në shkencat natyrore, sinteza është e kufizuar vetëm në materie (lëndë) (p.sh. në kimi me sintezën kimike formohen komponime të reja), kurse në shkencat sociale sinteza është një nocion dhe proces abstraktë (p.sh. lidhja e koncepteve në një metaforë të re, si p.sh. dhëmbi i kohës), si dhe kemi edhe konceptin e sintezës në teknikë (p.sh. sinteza e zërit ose tingullit). Filozofia me fjalën sintezë nënkupton bashkimin e disa teorive ose doktrinave të reja pas disa proceseve dialektike (p.sh. për dhe kundër). Nga pikëpamja e teorisë së dijes dhe njohjes, sinteza është një hap esencial i aktivitete njohëse të vetëdijes së njeriut.

Sinteza si metodë e njohjes

Pas përfundimit të procesit analiza është i plotë, të marrë disa informacione në lidhje me temën ose subjektin e studimit dhe të pjesëve nga të cilat ajo është e përbërë. Me sintezë, ky proces është i kundërt dhe përpiqet të rilidhë elementet e fituara në procesin e analizës, duke kërkuar kështu të fitojë dhe të krijojë një tërësi të re. Dialektikisht, sinteza ngre elementet përbërëse (njësitë) në nivelin e përgjithshëm, konkret në abstrakt, duke përmbledhur të gjitha mundësitë në një njësi. Me këtë shkohet prej koncepteve elementare deri te ato komplekse. Në historinë evropiane të filozofisë, treguesit e parë të procesit të sintezës gjenden në veprat e Platonit si rezultat i dialogjeve të Sokratit.

Shih edhe

• Analiza
• Metodologjia