Debelldehu: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 49:
== Gjeografia ==
Ky vendbanim është thellë i vendosur në [[
Banorët e fshatit i përkasin të njëjtit fis me origjinë nga fisi [[Berisha (fis)|Berisha e Kuqe]] dhe janë të ndarë në dy degë; Mëhalla e Fejzallarve me nëntë shtëpi dhe Mëhalla e Qorrollit me trembëdhjetë shtëpi. Gjatë shekullit të e tetëmbëdhjetë, paraardhësit e banorëve të fshatit i dëbuan të gjithë banorët serbë nga fshati.<ref>{{Cite book |last=Belgrad |first=Srpska akademija nauka i umetnosti |url=https://books.google.com/books?id=USYJAAAAIAAJ&q=%D0%94%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5 |title=Srpski etnografski zbornik |date=1934 |publisher=Srpska akademija nauka i umetnosti. |language=sr}}</ref>
Në vitin 1901, fshati njihej si "Deblidel" dhe përbëhej nga një popullsi prej 117 banorësh, të gjithë [[Myslimanët|myslimanë]].<ref name=":1">{{Cite web |date=2022-02-23 |title=Të dhëna burimore osmane mbi historinë dhe popullsinë e Kazasë së Gjilanit |url=https://telegrafi.com/te-dhena-burimore-osmane-mbi-historine-dhe-popullsine-e-kazase-se-gjilanit/ |access-date=2024-03-19 |website=Telegrafi |language=sq}}</ref> Bajraktar i fshatit ishte Halil Arifi.<ref name=":12">{{Cite web |date=2022-02-23 |title=Të dhëna burimore osmane mbi historinë dhe popullsinë e Kazasë së Gjilanit |url=https://telegrafi.com/te-dhena-burimore-osmane-mbi-historine-dhe-popullsine-e-kazase-se-gjilanit/ |access-date=2024-03-19 |website=Telegrafi |language=sq}}</ref>
Fshati u bë një bastion i [[Balli Kombëtar|Ballit Kombëtar]] gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] dhe ishte vendi ku u mbajt Kongresi i Kopilaqesë të krerëve të Karadakut si [[Idriz Gjilani|Mulla Idriz Gjilani]], [[Sulë Hotla]], Jusuf Lipovica e të tjerë.<ref>{{Cite journal |last=Selmani |first=Aliriza |date=2011 |title=NË PËRKUJTIM TË ATDHETARIT TË DEVOTSHËM, JUSUF BAFTJARI, ALIAS HOXHË LIPOVICA 1883-1948 |url=https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=70059 |journal=Gjurmime Albanologjike - Seria e Shkencave Historike |language=Albanian |issue=41–42 |pages=41–60 |issn=0350-6258}}</ref>
Gjatë [[Lufta e Kosovës|Luftës së Kosovës]], pjesa më e madhe e fshatit u dogj dhe pronat u plaçkitën dhe 4 civilë nga fshati u vranë nga forcat serbe.<ref>{{Cite web |last=Kryelajmi |date=2017-04-13 |title=Pse "Dosja e Vitisë" për krimet serbe me shumë fakte e dëshmi mbeti e harruar nga drejtësia ?! • KRYELAJMI |url=http://kryelajmi.com/pse-dosja-e-vitise-per-krimet-serbe-shume-fakte-e-deshmi-mbeti-e-harruar-nga-drejtesia/ |access-date=2022-07-31 |website=KRYELAJMI |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=List of killed, missing and disappeared 1998-2000 |url=http://www.hlc-rdc.org/db/kkp_en/index.html |access-date=2023-07-09 |website=www.hlc-rdc.org}}</ref>
Gjatë [[Lufta e vitit 2001 në Maqedoni|konfliktit në Maqedoni në vitin 2001]], fshati u bë një bastion i [[Ushtria Çlirimtare Kombëtare|UÇK-së]], nga e cila u kryen shumë sulme ndaj forcave maqedonase.<ref>{{Cite news |last=RATHFELDER |first=ERICH |date=2001-03-10 |title=Über die Grenze und in die Berge |language=de |pages=4 |work=Die Tageszeitung: taz |url=https://taz.de/!1183419/ |access-date=2022-07-31 |issn=0931-9085}}</ref><ref>{{Cite book |last=Rathfelder |first=Erich |url=https://books.google.com/books?id=ZQA8CgAAQBAJ&dq=Debelde+kosovo&pg=PT260 |title=Kosovo: Geschichte eines Konflikts |date=2012-10-22 |publisher=Suhrkamp Verlag |isbn=978-3-518-79620-7 |language=de}}</ref> Pas një marrëveshjeje ndërmjet [[Serbia dhe Mali i Zi|Serbisë dhe Malit të Zi]] dhe [[Maqedonia e Veriut|Maqedonisë]], fshati krahas Mjakut duhej t'i jepej Maqedonisë, ideja u hoq pasi banorët vendas nga Dëbëlldehit dhe Mjakit u ngritën në armë dhe kërcënuan se do të fillonin një konflikt të ri, vendasit u mbështetën nga Militantë të [[Armata Kombëtare Shqiptare|AKSH-së]] dhe ish-komandantë të UÇK-së si [[Xhezair Shaqiri]].<ref>{{Cite web |title=Banorët e Debelldesë, nën armë për kufirin - Arkiva Shqiptare e Lajmeve |url=http://www.arkivalajmeve.com/Banoret-e-Debelldese-nen-arme-per-kufirin.39417/ |access-date=2022-07-31 |website=www.arkivalajmeve.com}}</ref>
== Kultura ==
Fshati i përket krahinës etnografike të [[Karadaku (rajon)|Karadakut]] si nga ana kulturore ashtu edhe nga dialekti.<ref name=":0">{{Cite web |title=Nexhat Cocaj |url=https://drive.google.com/file/d/0Bz1NpApIa1A6VkdaN1ZOb282UjQ/view?resourcekey=0-c3Tsp9j5wRUl2xRxxvA2VQ&usp=embed_facebook |access-date=2024-05-10 |website=Google Docs}}</ref> Fshati ka lidhje të ngushta kulturore dhe martesore me fshatrat e tjerë si [[Tanusha (Çuçer)|Tanushë]], [[Mjaku|Mjakë]], [[Korbliqi|Korbliq]], [[Malina (Likovë)|Malinë]], [[Breza (Çuçer)|Brezë]], [[Goshinca|Goshincë]] etj., të cilat rrethojnë malin e Kopilaqës.<ref name=":0" />
== Demografia ==
Në vitin 2011 fshati kishte 339 banorë, të gjithë [[Shqiptarët|shqiptarë]] dhe i përkisnin besimit [[Islami|islam]].<ref>{{Cite web |title=Ethnic composition of Kosovo 2011 |url=http://pop-stat.mashke.org/kosovo-ethnic-loc2011.htm |access-date=2024-05-10 |website=pop-stat.mashke.org}}</ref>
== Personalitete ==
* [[Zekirja Nebi Hasani]]
<!-- == Ekonomia == --> <!-- == Shih dhe këtë == -->
Të gjithë banorët i përkasin fisit [[Berisha (fis)|Berisha]] dhe pasardhës kanë haplogrupin E-V13>L241.
▲<!-- == Historia == -->
{{reflist}}
| |||