|
'''Mençuria ''' ([[Latinishtja|lat.]] ''intelligentia'', nga fjalët ''inter''- ndër; ''lego'' - lidh; përzgjedh, kuptoj) është tërësia e funksioneve të lindura njohëse, përshtatëse dhe përfytyruese, të krijuara nga veprimtaria [[Truri|trunore]] e [[njeriu]]t dhe e disa [[Kafsha|kafshëve]]. Përkufizohet edhe si aftësia e arsyetimit, [[kuptimi]]t, zgjidhjes së [[problemi|problemeve]], rrokjen e [[Ideja|ideve]] dhe [[Gjuha|gjuhës]]. Megjithëse shumë dijetarë e mendojnë konceptin e mençurisë si një fushë më të gjerë, shumë rryma psikologjike e cilësojnë mençurinë si dallim mes formave të personalitetit si [[karakteri]]n, [[Krijimtaria|krijimtarinë]] apo [[Dituria|diturinë]].
Në [[Psikologjia|psikologji]], është aftësia e përgjithëshmepërgjithshme [[Mendja|mendore]] që ka të bëjë me [[njehsimi]]n, [[arsyetimi]]n, dallimin e përkatësive dhe ngjashmërive, [[mësimi]]n e shpejtë, ruajtjen dhe rikthimin e [[informacioni]]t, duke përdorur një gjuhë të rrjedhëshmerrjedhshme, renditjen, përgjithesiminpërgjithësimin, dhe përshtatshmërinë me gjendjet (rrethanat) e reja. [[Alfred Binet]], një psikolog francez, e ka përkufizuar mençurinë si ''tërësia e ecurive mendore lidhur me përshtatjen ndaj mjedisit''. Megjithëse ka prirje të shumta që e shohin mençurinë vetëm si një funksion kuptimor apo njohës, dëshmi të shumta parashtrojnë se mençuria ka shumë veçori të tjera. Nuk ka ndonjë përkufizim të pranuar përgjithshësishtpërgjithësisht mbi mençurinë. Ka pasur shumë përpjekje për matjen e mençurisë, dëshmia më e mirë dhe prova e standartizuarstandardizuar është matja sasinë e mençurisë njerëzore (SM, [[anglishtja|ang.]] IQ). SM është shuma e moshës mendore (zakonisht e shprehur në përqindje %) dhe përdoret shpesh si tregues i zhvillimit mendor.
Në [[Pedagogjia|pedagogji]], mençuria është aftësia e mësimit apo kuptimit apo marrdhëniamarrëdhënia me apo gjendjet e reja. Mençuria mendohet zakonisht si rrjedhje nga një ndërthurje e veçorive të trashëguara dhe ndikuesve mjedisorë (zhvillimorë dhe shoqërorë). Kjo çështje është shumë e debatueshme, dhe shumë shkencëtarë janë përpjekur të tregojnë se as [[biologjia]] (veçanërisht [[Geni|genet]]) apo [[mjedisi]] (veçanërisht kushtet që pasqyrojnë klasën ekonomiko-shoqërore) nuk janë përgjegjës për krijimin e dallimit në mençuri.
=== Përkufizime të tjera ===
== IntelligjencaInteligjenca shoqërore ==
IntelligjencaInteligjenca sociale përbën aftësinë e krijimit të marrëdhënieve në mënyrë të vlefshme dhe të ftytshme shoqërisht të pranueshme. Përkufizimi i parë i konceptit i përket viteve [[1922]] falë studimeve të psikologut amerikan [[Edward Lee Thorndike]].
== Kryeradhe ==
* {{it}}[http://www.ildiogene.it/EncyPages/Ency=intelligenza.html Mençuria]
[[CategoryKategoria:Psikologji]]
[[ar:ذكاء]]
| 