|
CFARE ESHTE STRESI
== Shkaktarët e stresit ==
Stresi mendohet ne pergjithesi si humbje e kontrrollit si nje gjendje ankthi i prodhuar kur ngjarjet dhe pergjegjesite kalojne aftesine perballiese te dikujt,si forca te ndryeshme qe na godasin vazhdimisht dhe ashtu si si pergjigjet ndaj forcave,stresi eshte nje shoqerues i natyrshem i jetes tone.
[[Skeda:FormeStress.jpg|left|thumb]]
Rrethanat që shkaktojnë stresin janë quajtur stresorë. Stresorët ndryshojnë në ashpërsi dhe kohëzgjatja. Për shembull, përgjegjësia e kujdesit për një prind të sëmurë mund të jetë një burim i vazhdueshëm i stresit të madh, ndërsa bllokimi në një trafik të rënduar mund të shkaktojë stres afat-shkurtër. Disa ngjarje, të tilla si vdekja e një të afërmi, janë të vështirë për të gjithë. Por në situata ndryshme, individët mund të përgjigjet ndryshe për të njëjtën ngjarje, çfarë është një stresor për një person mund të mos jetë stresuese për një tjetër. Për shembull, një student i cili është i papërgatitur për një test të kimisë dhe parashikon një notë të keqe mund të ndjejë stres, ndërsa një shok klase që studion paraprakisht mund të ndjejë siguri për një notë të mirë.Stresorët mund të klasifikohen në tri kategori të përgjithshme: ngjarjet katastrofike, ndryshime të mëdha jetësore, dhe telashet e përditshme. Përveç kësaj, thjesht mendimi rreth ngjarjeve të pakëndshme e kaluara apo duke parashikuar ngjarjet e pakëndshme të së ardhmes mund të shkaktojë stres për shumë njerëz.
=== Katastrofat ===
Një katastrofë është një e papritur, shpesh e rrezikshme për jetën fatkeqësi që i shtyn njerëzit ashtë kufijve të të aftësive të tyre përballuese. Katastrofat përfshijnë fatkeqësitë-natyrore si tërmetet, tornadot, zjarret, përmbytjet dhe uragane-si dhe luftërat, torturat, aksidentet automobilistike, sulmet e dhunshme fizike, dhe sulmet seksuale. Katastrofa shpesh vazhdon të ndikojë në shëndetin mendor të viktimave të saj gjatë pasi ngjarja ka përfunduar. Për shembull, në vitin 1972 një digë përmbyti qytetin Virginia ëest dhe solli shkatërrimin e tij. Dy vjet pas katastrofës , shumica e të mbijetuarve të rritur vazhdoi të tregojë shqetësime emocionale. Në mënyrë të ngjashme, shumica e të mbijetuarit e kampeve të përqendrimit në Luftën II (1939-1945) vazhdoi të përjetonte simptoma të tjera të problemeve të rënda emocionale pas lirimit të tyre nga kampet.
=== Ndryshime të mëdha jetësore ===
Ngjarjet më të vështira për të rriturit të përfshijë ndryshime të mëdha jetësore, të tilla si vdekja e një anëtari bashkëshortor apo familjar, divorci, burgimi, humbja e punës, dhe paaftesia personale ose sëmundja. Për adoleshentët, ngjarjet më të vështira janë vdekja e një prindi ose një anëtar të ngushtë të familjes, divorci i prindërve të tyre, burgimi i nënës apo babait, dhe kufizimi I aftësive fizike ose sëmundje. Ndonjëherë, ngjarjet në dukje pozitive mund të kenë komponentët e vështirë. Për shembull, një grua që merr një promovim në punë mund të marrë një pagë më të lartë dhe prestigj më të madh, por ajo gjithashtu mund të ndihet e stresuar nga mbikëqyrësit të cilët dikur ishin kolegë. Të martohesh zakonisht konsiderohet një eksperiencë pozitive, por planifikimi i dasmës,vendosja e të ftuarve dhe përballja me anëtarët e familjes mund të shkaktojnë stresin tek bashkëshortët .
=== Telashet e përditshme ===
Pjesa më e madhe e stresit në jetën tonë rezulton nga të përballurit me telashet e përditshme lidhur me çështjet e punës , marrëdhënieve personale dhe rrethanat e përditshme të jetesës. Shumë njerëz përjetojnë zënka të njëjta çdo ditë. Shembuj të telasheve të përditshme përfshijnë jetesën në një lagje të zhurmshme, udhëtimi vajtje-ardhje për në punë në trafik të rënduar, mospëlqimi I nje kolegu , shqetësimi I parave të marra borxh , pritja në një radhë të gjatë dhe humbja e gjërave. Kur merren individualisht, këto telashe mund të ndihen si irritues vetëm të vogla,por me kalimin e kohës, ata mund të shkaktojë stres të rëndësishëm.Masa e madhe e ekspozimit të njerëzve ndaj telasheve të përditshme është i lidhur ngushtë gjendjen e tyre emocionale. Në përgjithësi, sa më I madh të jetë ekspozimi I tyre ndaj problemeve, më e keqe është gjendja e tyre. Studimet kanë zbuluar se ekspozimi i dikujt ndaj telasheve të përditshme tregon një shkallë më të lartë të mundësisë për stres sesa mund të jetë ekspozimi ndaj ndryshimeve të mëdha jetësore .
== Si ta përballojmë stresin ? ==
|
