Rrajca turistike: Dallime mes rishikimesh

Rrajca sipas faqes nga vetë përfaqësuesit e komunitetit rrajcar http://rrajca.blogspot.com ka nje popull, punetor, popull qe ruan dhe trashigon nga brezi ne brez traditen dhe zakonet e fshatit,rrajcaret jane njerez te sakrifices, mikprites dhe arsimdashes.Nder fiset kryesore te popullsise se Rrajces jane, Bogdani, Halili, Karaj, Vasku, Rira, Hallidri, Collaku,Coka, Beqo, Hana, Alla, Cuku, Tarushi, Balla e te tjere.Nga Rrajca, shume familje jane vendosur ne Prrenjas, dhe Tirane, rrajcaret kane emigruar dhe jasht vendit, deri pertej Atlantikut.Sipas historianit Skender Karaj, disa familje rrajcare, shume vite para clirimit u larguan deri ne Argjentine...por lidhjet me keto familje jane humbur.Nder figurat kryesore te Rrajces, qe mund te permendim ketu ne kete shkrim jane Artisti i Merituar me origjine nga ky fshat ''Sadi Halili" vellezerit Karaj, nga Sutaj mjeshter te valleve,letrari dhe poeti ''Sami Bogdani'' Nga pena Shqipe e Rrajces, kemi dhe poeten Mimoza Vasku, Shpetim Bozha, apo poeti letrar i teksteve te bukura te kengeve rrajcare, Xhevair Rira. Kohet e fundit eshte afirmuar si perkthyes dhe botues librash dhe mesuesi i gj.Frenge Fari Lacka.

 

 

===Ekosistemet===

Pershkrimi biologjik i ekosistemit te zones malore Rrajce sipas specialistit të Agro-mjedisit dikur agronom ne fshatin Rr.Skenderbe, z.Ali Coka perpunuar nga Lulzim Rira thotë se Zona e mbrojtur e Rrajces, ben pjese ne parkun kombetar, malor-''Shebenik-Jabllanice".Kjo zone si krahine malore qendrore me vone eshte rajonizuar si pjese juglindore ne teritorin e Shqiperise. Malet dhe kodrat e kesaj zone kane pak a shume te njejten lartesi mbi nivelin e detit, te cilat nderpriten nga disa perrenj e lugina, kjo ka bere qe terreni ne keto bjeshke te jete i thyer dhe mjaft i ashper.Zona natyrore e mbrojtur e Rrajces, ndodhet ne komunen e Rrajces te rrethit Librazhd. Siperfaqja totale 4700 Ha( 1ha-hectar/hektar= 10.000 m2).

 

 

 

 

 

===Toka===

Ne kete zone takohen dy tipe tokash. Toka e murrme pyjore qe zene 82% te siperfaqes . Toka kafe te kuqerremta qe zene 18% te siperfaqes.Tokat e murreme pyjore zene pjesen me te madhe te siperfaqes, jane toka me thellesi mesatare, legusha shkon 2-5 cm ne shumicen e rasteve e dekompozuar. Ne keto toka jane instaluar pyjet e Ahut,te Pishes, te Bredhit e Meshteknes. Tokat kafe te kuqerremta, zene pjesen me te vogel te siperfaqes , ato jane kryesisht toka te ceketa,pa legushe mbi te cilat jane instaluar pyjet e Lisit/Dushkut dhe shkurret ku midis tyre rritet dhe Dellinja e kuqe dhe e zeze dhe bushi. Ne kete zone malore, gjendet gjithashtu Caji i malit, Sherebela, Dafina, Trendelina, Kacia, Zgorrofeta, Zambaku dhe lule te tjera.Ne luginen e Kovanikut, rritet shume dhe Trendafili i eger-Rose Hips, manat e Ferres, si dhe pema frutore e Thanes.

 

===Klima dhe sistemi-Hidrik i zones===

Zona e mbrojtur ben pjese ne zonen klimatike mesdhetare malore ,nenzona mesdhetare malore -lindore.Mbizoterojne ererat qe fryne nga veriu dhe veri-lindja.Temperaturat mesatare vjetore ne pjesen e ulet 7-10 grade C, ne pjesen e larte 2-6 grade C.Minimalet absolute te temperatures levizin nga - 10 deri -15 grade C,ne dimra shume te ftohte temp zbret deri ne -20 grade C. Sasia vjetore e reshjeve shkon 1300-1800 mm,trashesia e debores ne zonen e ulet shkon deri ne 60 cm,ne zonen e larte shkon ne 2 m,dhe ne vende te vecanta deri ne 3 m. Zona natyrore e mbrojtur, ndodhen ne basenin uje mbledhes te lumit te Bushtrices ,i cili ne kete zone ka prurje te medha,gjatesia totale mbrenda zones eshte 18.5 km dhe 7 km jasht saje deri sa derdhet ne Shkumbin. Ne zallin e lumit te krijuar nga gerryerja e tokes gjendet bimesia si rrapi dhe shelgu etj. Ajo qe e ben te vecante kete lume eshte prania e ujerave te pasterta e te embela , duke krijuar ambjentin e jeteses se Troftes (salmo truta) se malit dhe te Lunderezes (lunderza , lutra) . Te dyja speciet rrezikohen per tu zhdukur ne kete zone. Perrenjte kryesore qe derdhen ne lumin e Bushtrices jane , perroi i Moraves, i Kunjit, perroi i Peshkut, perroi i Artinit, perroi i Skalaves dhe perroi i Shurit te Zi. Liqenet e Rrajces,ne Likopather.