Lufta e Madhe Veriore

Gjithsej fillestare fuqia: 260 000 burrave |casualties1=About 200,000 Swedish: 25,000 killed in combat, 175,000 killed by famine, disease and exhaustion.

|casualties2=Unknown.
At least 75,000 Russians killed in combat.
14,000–20,000 Poles, Saxons and 8,000 Danes killed in the larger battles.
60,000 Danes dead in total between 1709–1719. |Betejat won1=21 |Betejat won2=5 |shënime= |campaignbox =

Lufta e Madhe Verior (1700-21) ishte një konflikt në të cilin një koalicion i udhëhequr nga Mbretërisë Ruse  përfundoi hegjemonia Suedeze në zonën Qendrore, Veriore dhe Lindore të Evropës. Udhëheqësve në aleancës ishin Pjetri unë e Rusisë, Frederik IV të Danimarkë–Norvegji dhe Augustus II i Fortë e Saksonisë-Poloni. Frederik IV dhe Augustus II u mundën nga Suedia, sipas Charles XII, u largua nga aleanca në 1700 dhe 1706, respektivisht. Por ai u ribashkua në 1709 pas betejën e Poltaves. George I të Britanisë së Madhe dhe i Brunswick-Lüneburg (Hanoveri) u bashkua me koalicionin në 1714 për Hanover dhe në 1717 për Britani të madhe, dhe Frederick William unë e Brandenburgut-Prusia u bashkuan me atë në 1715.

Karli XII udhëhoqi ushtria Suedeze. Aleatët e tij ishin Holstein-Gottorp, disa manjatët Polak nën Stanisław unë Leszczyński (1704-10) dhe Kozaket nën Ivan Mazepa (1708-10).  Perandoria Osmane u bashkua përkohësisht për të luftuar kundër Pjetrit I.

Lufta filloi kur një aleancën e Danimarkë–Norvegji, Sachsen, Poloni, dhe Rusi mori avantazhin e një dobësie të përkohshme kur Charles i ri mori fronin. Rusia shpalli luftë dhe nisi një sulmi të trefishtë mbi Suedinë me aleatët e saj.

Suedi nisi një kundërsulm kundër Danezët dhe Rusët snë Travendal (gusht 1700) dhe Narva (nëntor 1700), respektivisht. Dhe i shtyu forcat polak–lituanez përsëri në Saksonisë, ku ata e hoqën mbretin e tyre dhe duke e detyruar atë të njohë humbjen në Traktatin e Altranstädt (tetor 1706). Traktati gjithashtu e siguroi ekzekutimin e Johann Reinhold Patkul, arkitekt i aleancës.

Forcave të Pjteri I u shëruan nga humbjen në Narva dhe fituar mori përsipër territorin Baltik të Suedisë, ku ai Ku ai fitoi aksesin në Detin Baltik. Charles XII u zhvendos në lindje nga Saksoni për të sulmuar Rusinë, por humbi betejën vendimtare të Poltavës. 

Charles XII u detyrua të shpërngulte veten në qyteti Osman i Benderit. Perandoria Osmane mundën ushtrinë Ruso-Moldavian në Fushatës e Lumin Pruth, por që traktat paqeje ishte në fund pa madh pasojë të pozicionin Rus.

Pas Poltavës, koalicioni kundër-suedeze i ringjalli dhe më pas Hanoveri dhe Prusia u bashkua me të. Forcave te fundit Suedeze ishin bllokuar në zonat jugore dhe lindore të Detit Baltik. Më në fund, ata u dëbuan nga Riga në 1710. Anëtarëve të koalicionit ndanë tokat e pushtuara, duke i shkatërruar dominium maris baltici Suedeze.

Suedia që është i njohur sot ishte zaptuar nga perëndimi nga Danimarkë–Norvegji, dhe nga lindja nga Rusia, e cila kishte zënë Finlandën në 1714. Suedi mundi të pushtuesit Danimarkës në Betejën e Helsingborg (1710). Charles XII hapi një front Norvegjez , por u vra në Fredriksten në vitin 1718.Stampa:By whom

Lufta përfundoi me një humbje suedeze , duke e lënë Rusinë e re fuqi dominuese në rajonin Baltik dhe si një forca kryesore e re në politikën Evropiane. Fuqitë Perëndimore, Britania e Madhe dhe Franca, ishin të zënë me luftë në Spanjë (1702-1715), e cila shpërtheu gjatë Dëshires e Filipi i Anjou-së per fronin Spanjoll dhe një të jetë e bashkimi e Francës në Spanjë.

Përfundim formal të luftës erdhi me Traktatet e Stokholmit (1719) per Suedia dhe Hanoveri. Dhe Traktati i Frederiksborg (1720) per Danimarka dhe Suedia. Dhe Traktati i Nystad (1721) per për Rusinë dhe Suedinë. Traktatet edhe përfundoi aleancën Suedez me Holstein-Gottorp. Hanover fitoi Bremen-Verden, Brandenburg-Prusia inkorporoi Lagunave Stettin, dhe Rusia siguroi krahinat të Baltit. Danimarka zbatuan pozicionin e saj në Schleswig-Holstein. Në Suedi, monarki absolute kishte ardhur në një fund me vdekjen e Charles XII, dhe Suedia filloi Epokën e Lirisë .