Versioni i datës 30 janar 2017 19:05 redakto Mr Robot (diskuto \| kontribute) Robotë 37.617 edits përmirësime teknike, zëvendësova: Shkurt → shkurt, Shtator → shtator, Nëntor → nëntor duke përdorur AWB ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 18 shkurt 2018 19:56 redakto zhbëje Hormova (diskuto \| kontribute) 229 edits No edit summary Etiketa: Përpunim pamor Ndryshimi më pas →
Rreshti 14: }} '''Andrea Varfi''' (~~u lind më~~[[Qeparo]], [[21 shkurt]] [[1914]] në- [[~~Qeparo~~Tiranë]], të[[18 ~~Bregdetit~~Shtator\|18 -shtator]] [[~~Vlorë~~1992]]) ~~është~~ka qenë publicist, [[Përkthyesi\|përkthyes]] dhe [[Shkrimtari\|shkrimtar]] [[shqiptar]]. ==Jeta== Lindi në Qeparo të krahinës së Bregut, i biri i Epaminonda Varfit, mësuesi i shkollës së parë të fshatit. Mësimet fillore i kreu në vendlindje, ndërsa të mesmen e ndoqi në Shkollën Tregtare të Vlorës ku ishin edhe [[Petro Marko]], [[Spiro Çomora]], [[Aleks Çaçi]], [[Mehmet Shehu]] e [[Shefqet Musaraj]]<ref name=":0">{{Cito web\|url=http://www.tiranaobserver.al/andrea-varfi-poet-i-marsheve-shqiperues-dhe-pershtates-gjurmelenes/\|title=''Andrea Varfi, poet i marsheve, shqipërues dhe përshtatës gjurmëlënës''\|date=7 qershor 2015\|accessdate=18 shkurt 2018\|publisher=Tirana Observer\|last=Habazaj\|first=Albert}}</ref>. Andrea vinte nga një familje e mesme fshatare, me tradita patriotike. Shkollën fillore e mbaroi në fshat, me mësuesin e së parës shkollë shqipe të fshatit, babanë e tij, Epaminonda Varfin. Më 1932 mbaroi shkollën e mesme Tregtare të Vlorës, ku dhe nisi të shkruajë shkrimet e para. Më 1935 mbaron degën klasike të gjimnazit në [[Tiranë]]. Më 1941 mbaroi [[m:en:University of Perugia\|Fakultetin e Shkencave Agrare në Universitetin e Peruxhias]], [[Itali]]. Më [[1941]] kthehet në atdhe. Shërben si agronom në Zyrën e Bujqësisë së Tiranës dhe në Shkollën Bujqësore të Kavajës. Ka dhënë kontributin e tij me shumë detyra në [[Lufta Civile 1943-1944\|Luftën Nacionalçlirimtare]]. Pas Çlirimit emërohet drejtor i Kulturës dhe Propagandës Bujqësore në Ministrinë e Bujqësisë, ku drejton edhe revistën “Bujku i Ri”. Në vitin [[1947]], burgoset për dy vjet. Askurrë s’pranoi gjatë torturimit çnjerëzor që iu bë akuzën e rreme “spiun i anglezëve”. Pasi fitoi pafajësinë ka punuar në shtëpinë botuese “Naim Frashëri” e më pas në [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve\|Lidhjen e Shkrimtarëve]]. Vdiq më [[18 shtator]] [[1992]], në [[Tiranë]]. Ka fituar statusin e të përndjekurit politik, më [[1993]]. Më 1935 mbaron degën klasike të gjimnazit në [[Tiranë]]. Më 1941 kreu studimet Fakultetin e Shkencave Agrare në Universitetin e [[Peruxhia\|Peruxhias]], [[Itali]]. Më [[1941]] kthehet në atdhe<ref name=":0" />, ku bëhet pjesë e [[Grupi Komunist i Zjarrit\|Grupit Komunist të Zjarrit]]<ref>{{Cito web\|url=http://shqiptarja.com/m/home/ko-o-tashko-kujtimet-p-r-grupin-komunist-t--zjarrit-i-krijuar-n--athin---360911.html\|title=''Kujtimet për grupin komunist të Zjarrit i krijuar në Athinë''\|date=14 qershor 2016\|accessdate=18 shkurt 2018\|publisher=Shqiptarja.com\|last=Tashko\|first=Koço\|authorlink=Koço Tashko\|location=Tiranë}}</ref>. Shërben si agronom në Zyrën e Bujqësisë së Tiranës dhe në Shkollën Bujqësore të Kavajës. ==Vepra==▼ Pas Çlirimit emërohet drejtor i Kulturës dhe Propagandës Bujqësore në Ministrinë e Bujqësisë, ku drejton edhe revistën “Bujku i Ri” 1945-1947<ref name=":0" />. Në vitin [[1947]], burgoset për dy vjet me Petro Markon, [[Jusuf Vrioni\|Jusuf Vrionin]], [[Lazër Radi\|Lazër Radin]] dhe [[Mitrush Kuteli\|Mitrush Kutelin]]<ref>{{Cito web\|url=http://www.elsie.de/pdf/B1997HistLetShqip.pdf\|title=Histori e Letërsisë Shqiptare\|date=1997\|accessdate=18 shkurt 2018\|publisher=Dukagjini\|last=Elsie\|first=Robert\|authorlink=Robert Elsie}}</ref>. Më 24 janar 1948 shkruan një raport për gjuhëtarin [[Eqrem Çabej]], ku tregohet që ishte që ishte ndër raportuesit dhe ndjekësit e gjuhëtarit të caktuar nga [[Sigurimi i Shtetit]] me nofkën "Dhelpëri"<ref>{{Cito web\|url=http://gazeta55.al/falsiteti-i-nexhmije-hoxhes-per-%C2%93miqesine%C2%94-me-eqrem-cabejn/\|title=Falsiteti i Nexhmije Hoxhës për miqësinë me Eqrem Çabejn\|date=28 tetor 2010\|accessdate=18 shkurt 2018\|publisher=Gazeta "55"}}</ref>. Krijimtaria letrare e Andrea Varfit nis në vitet [[1930\|’30]], së bashku me shkrimtarë të tjerë të kohës, si: [[Nonda Bulka]], [[Aleks Çaçi]], [[Dhimitër Shuteriqi]], [[Sterjo Spasse]], [[Migjeni]] që i sollën një hop cilësor letërsisë së kohës. Vëllimet [[poetike]], si dhe [[proza]] e shkruar para dhe pas [[Dita e Çlirimit Kombëtar\|Çlirimit]] u përmblodhën në dy vëllime letrare, më [[1989]].▼ Më pas punoi në shtëpinë botuese “Naim Frashëri” e më pas në [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve\|Lidhjen e Shkrimtarëve]]. Vdiq më [[18 shtator]] [[1992]], në [[Tiranë]]<ref name=":0" />. Gjatë kohës së luftës mjaft poezi të A. Varfit nëpërmjet kompozimeve të kohes hynë në fondin e këngës partizane dhe qytetëse të kohës. Kështu që më [[1934]] -[[1935\|35]], Efthim Kovaçi do kompozonte mbi poezinë e Andrea Varfit “Kushtrimi i të shtypurve” që këndohej në rrethet revolucionare. Po kështu janë të mirënjohura dhe këngët “Himni i Ushtrisë”, “Dëshmori partizan”, “Kënga e dëshmores partizane”, “Dëshmorëve”. Në vitet [[1952]] - [[1960\|60]] ai boton dhe mjaft poezi dhe prozë satirike me pseudonimin “Ager” dhe “Bokërrima”.▼ ▲==Vepra== Krahas krijimtarisë artistike, A. Varfi është marrë me përkthime e studime letrare, të cilat përbëjnë një ndihmesë të konsiderueshme në letrat shqipe. Ai përshtati në gjuhën e sotme veprat kryesore të [[Jeronim de Rada\|De Radës]]: “Serafina Topia”, “Rrëfime të Arbërit”, [[Këngët e Milosaos\|“Këngë të Milosaut”]], “Krutan i mërguar” dhe ndonjë të [[Anton Santori\|Santorit]]. ▲Krijimtaria letrare e Andrea Varfit nis në vitet [[1930\|’30]]~~, së bashku~~ me ~~shkrimtarë të tjerë të kohës, si:~~bashkëkohësit [[Nonda Bulka]], [[Aleks Çaçi]], [[Dhimitër Shuteriqi]], [[Sterjo Spasse]], [[Migjeni]] ~~që i sollën një hop cilësor letërsisë së kohës~~. ~~Vëllimet [[poetike]], si~~Poezitë dhe [[proza]] e shkruar para dhe pas [[Dita e Çlirimit Kombëtar\|Çlirimit]] u përmblodhën në dy vëllime letrare, më [[1989]]. ~~Përktheu nga letërsia e përbotshme letërsi nga [[m:en: Ugo Foscolo\|Ugo Foskolo]], [[m:en: Vittorio Alfieri\|Alfieri]], [[Nazim Hikmet]], Mauricio Kaprile etj.~~ ▲~~Gjatë kohës së luftës mjaft poezi të A. Varfit nëpërmjet kompozimeve të kohes hynë në fondin e këngës partizane dhe qytetëse të kohës. Kështu që më~~Më [[1934]] -[[1935\|35]], Efthim Kovaçi do kompozonte mbi poezinë e Andrea Varfit “Kushtrimi i të shtypurve” që këndohej në rrethet revolucionare. Po kështu janë të mirënjohura dhe këngët “Himni i Ushtrisë”, “Dëshmori partizan”, “Kënga e dëshmores partizane”, “Dëshmorëve”. Në vitet [[1952]] - [[1960\|60]] ~~ai boton dhe mjaft~~botoi poezi dhe ~~prozë~~proza satirike me pseudonimin “Ager” dhe “Bokërrima”. ~~A. Varfi u mor dhe me studime gjuhësore, themelin e të cilave e zë problemi i gjenezës së gjuhës sonë prej pellazgjishtes, të cilat kanë mbetur dorëshkrime.~~ === Përshtatje === Para se të vdiste, Andrea Varfi la të përgatitur për shtyp një vëllim me veprën letrare dhe muzikore të [[Neço Muko \| Neço Muko Himarjotit]], me titullin “Zemra kërkon miqësinë”, i pajisur me një parathënie prej tij.▼ Krahas krijimtarisë artistike, Varfi përshtati në gjuhën standarde veprat kryesore të [[Jeronim de Rada\|De Radës]]: “Serafina Topia”, “[[Storie d'Albania\|Rrëfime të Arbrit]]” më 1975<ref>De Rada, Jeronim (1975). ''Rrëfime të Arbrit''. Tiranë: Naim Frashëri.</ref>, [[Këngët e Milosaos\|“Këngë të Milosaut”]], “Krutan i mërguar” më 1977 dhe "Këngëtorja arbërore" e [[Anton Santori\|Santorit]] më 1980<ref name=":0" /><ref>[http://besa.unical.it:591/BESA/BESAPE/FMPro?-DB=BesaClient.FP5&-Format=formats.htm&-lay=CGI_Search&-error=errors.htm&-op=eq&autori::AU=Varfi,%20Andrea&-find Katalogu arbëresh online, Besa.]</ref>. === Përkthime === Nga letërsia botërore ka përkthyer "Qivuret" e [[Ugo Foscolo]] më 1934, "Tregime mbi Leninin" 1946 dhe "Hënëzat e kuqe: tregime nga jeta e Leninit" 1960 nga Aleksandr Kononov, vëllimin "Poezi" të [[Nâzım Hikmet\|Nazim Hikmet]] më 1957<ref>[[Biblioteka Kombëtare]] në fondin online me kërkimin "[http://bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=catalo&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=1&l1=Varfi,+Andrea&LIMIT=100 Andrea Varfi]", bksh.al.</ref>. Gjithashtu ka lënë përkthime të Alfierit, Maurizio Caprile, etj. ==== Folklor ==== ▲Para se të vdiste, ~~Andrea Varfi~~ la të përgatitur për shtyp një vëllim me veprën letrare dhe muzikore të [[Neço Muko \| Neço Muko Himarjotit]], me titullin “Zemra kërkon miqësinë”, i pajisur me një parathënie prej tij<ref name=":0" />. ==Titujt e veprave== Line 47 ⟶ 54: *Vepra letrare 2 ([[proza\|prozë]], 353 faqe, janë përmbledhur një pjesë e prozës që nga vitet’30 deri në vitet ‘74), [[1989]] ==Referencat== ~~==Tituj shkencorë==~~ <references /> ~~Lauruar nga [[m:en:University of Perugia\|Universiteti i Peruxhias]]-[[Itali]], më [[1942]], me titullin “Doktor i Shkencave Agrare”.~~ {{DEFAULTSORT:Varfi, Andrea}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]▼ [[Kategoria:Lindje 1914]] [[Kategoria:Vdekje 1992]] [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] ▲[[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Bregu]]

Andrea Varfi: Dallime mes rishikimesh