Versioni i datës 18 janar 2018 18:31 redakto Hatake (diskuto \| kontribute) 7.597 edits v →‎Llagëpi dhe gojëdhëna Etiketa: Përpunim pamor ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 9 prill 2018 13:13 redakto zhbëje Qiqrra (diskuto \| kontribute) 152 edits ++ Etiketa: Përpunim pamor Ndryshimi më pas →
Rreshti 4: == Llagëpi dhe gojëdhëna == Për [[Mustafa Kruja\|Mustafa Krujën]], llagëpi Zogolli ka një karakteristikë kuptimtare, i përbërë prej fjalës ''zog'', thjesht shqip dhe -olli (turq. -oğlu, ''bijtë e'') që përdorej prej administratës osmane për sundimtarët. Në viset shqiptare ka vetëm një familje tjetër që bashkëndan të njëjtin tipar duke pasur në rrënjë një fjalë shqipe dhe mbrapashtesën turke: [[Gjinollët]] e [[Prishtina\|Prishtinës]].<ref>~~Kruja~~{{Cite ~~M., ''~~book\|title=Si dolën në skenë Ahmet Zogu dhe Esad Toptani~~'',~~ \|last=Kruja\|first=Mustafa\|publisher=[[Shqiptarja.com~~, 5 nëntor~~ ]]\|year=2014.\|isbn=\|location=Tiranë\|pages=}}</ref>. [[Salih Vuçitërni]], tek parashtron një gojëdhënë kosovare tek e përkohshmja françeskane "[[Hylli i Dritës]]", kumton se i pari i kësaj familjeje, Zogu vinte prej fshatit [[Zogaj (Tropojë)\|Zogaj]] në Malësi të Kosovës, që shkoi në Selitë dhe më pas mënjanoi dy konaqet e Matit, Çelajt dhe Allamanët, dhe u bë oxhaku i krahinës.<ref>~~Vuçiterni~~{{Cite Sbook\|url=http://bibliotekashkoder.~~, ''~~com/digital/hylli_i_drites/vjeti_X_1934_09-10/\|title=Nji gojdhanë mí shpin e Zogollit, Gjomarkaj, Derallës dhe Gjinollit~~,'' Shkodër:~~ \|last=Vuçiterni\|first=Salih\|publisher=Hylli i Dritës, v. X, nr. 9-10~~, fq.~~ \|year=1934\|isbn=\|location=Shkodër\|pages=442.-444}}</ref>. == Historia == Në Ruznamedije të Sarajeve, në muajin maj të vitit 1041 PH / 1631 PK gjendet vërejtja:<blockquote>''Sulltani ka urdhëruar me ferman që i quajturi Zog (Hajini - tradhëtari?) që vitin e kaluar (1040/1630) u fut paturpësisht në pazarin e [[Shijaku\|Shën Jakut]], që në krye të të pafeve nga Matja dhe krahinat përreth guxoi dhe sulmoi [[Kalaja e Durrësit\|kështjellën]] sulltanore të [[Durrësi\|Durrësit]], t'i jepet gjallë a vdekur shpatës së drejtësisë. Për këtë punë ai ka ngarkuar sanxhakbejt e [[Shkodra\|Shkodrës]] dhe të [[Ohri\|Ohrit]], bashkë me njerëzit e tyre.''</blockquote>Kjo vërteton se Zogollajt kanë qenë prijës të Matit. Ai Zog që përmendet në fermanin e Sulltanit e ndërmori sulmin e tij në fushë sepse kishte rënë në konflikt me qeveritarin e Krujës; po kështu kishte plaçkitur Shijakun dhe zënë ngusht Durrësin. Sanxhakbejtë e lartpërmendur pas ndjekjeve e kapin dhe e çojnë në Ohër, ku i pritet koka më 17 ''xhemaziyl evel'' 1042 / 1632. ngritën kundër [[Perandoria Osmane\|Turqisë]] dhe me vrasjen e Gazi Beut, Sulltani u detyrua me njoft Dinastinë Zogalliane sundimin e [[Rrethi i Matit\|Matit]], qé i pari i saj ''Zogu i Madh'' dhe më pas ''Zogu i Vogël''. Të gjithë pashallarët dhe bejlerët e kësaj dinastie munden me e mbajt Matin jashtë sundimit Turk.▼ I biri ose nipi i Zogut të përmendur kthehet në fenë islame dhe më vonë qeveria qendrore e njeh atë si prijës të të pesë fiseve të Matit. Formalisht këto fise vareshin nga sanxhakbeu i Ohrit, kurse administrimi i krahinës së Matit ushtrohej padyshim nga soji i Zogollëve dhe mbeti në dorën e tyre deri në vitin 1900.<ref name="Vlora56">{{cite book\|title=Kontribute në historinë e sundimit turk në Shqipëri: një Skicë Historike v. I ([[Gjuha gjermane\|gjerm]]. Beiträge zur Geschichte der Türkenherrschaft in Albanien: eine historische Skizze)\|author=Vlora\|first=Eqrem bej\|authorlink=Eqrem bej Vlora\|last2=Von Godin\|first2=Marie Amelie von Godin\|publisher=Shtëpia Botuese "55"\|year=2010\|origyear=1956\|isbn=978-99943-56-83-6\|location=Tiranë\|pages=214-215}}</ref> ▲~~ngritën kundër [[Perandoria Osmane\|Turqisë]]~~ dhe me vrasjen e Gazi Beut, Sulltani u detyrua me njoft Dinastinë Zogalliane sundimin e [[Rrethi i Matit\|Matit]], qé i pari i saj ''Zogu i Madh'' dhe më pas ''Zogu i Vogël''. Të gjithë pashallarët dhe bejlerët e kësaj dinastie munden me e mbajt Matin jashtë sundimit Turk. Me 1621 kur në fushë të betejës u vra Abdullah Beg Zogu i dha të kuptojë Sulltanit njëherë e përgjithmonë se në Mat zien vetëm baruti. Line 32 ⟶ 36: == Mirënjohje == Për kontributin në shpëtimin e hebrenjve, familja e Mbretit Zog radhitet ndër familjet shqiptare të nderuara me titullin e lartë "Fisnikë mes kombesh" nga Yad Vashem sipas Norman H. Gershman.<ref>[[Shaban Sinani\|Sinani Sh]]., ''[[Hebrenjtë në Shqipëri, prania dhe shpëtimi\|Hebrenjtë në Shqipëri: Prania dhe shpëtimi]],'' Tiranë: Naimi, 2009, fq. 340. ISBN 978-99956-800-2-2</ref>. == ~~Burime~~Referencat == <references />

Zogollët: Dallime mes rishikimesh