Palokë Kurti: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Lludha (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
Lludha (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:Drejtues Paloke Kurti.jpg|thumb|Drejtues Palokë Kurti|alt=|300x300px]]'''Palokë Kurti''' ([[Shkodra|Shkodër]], [[3 Korrik|3 korrik]] [[1860]] – [[31 dhjetor]] [[1920]]) ka qenë dirigjenti i bandës së parë shqiptare dhe
== Biografia ==
U lind në Shkodër më 3 korrik 1860 në gjirin e një familje zanatçinjsh. I ati la zanatin dhe u bë postier<ref name=":0">{{Cite book|title=Palokë Kurti (1860 - 1920)|last=Shllaku|first=Lec|authorlink=Lec Shllaku|publisher=At Gjergj Fishta|year=2005|isbn=9994381016|location=Shkodër|pages=14|ref=harvnb}}</ref> i konsullatës angleze, por më 1863 vritet në Shtoj të [[Ulqini|Ulqinit]].<ref name=":3">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet v. II|last=Bushati|first=Hamdi|authorlink=Hamdi Bushati|publisher=Idromeno|year=1999|isbn=|location=Shkodër|pages=210-211|oclc=41096394}}</ref> U rrit pranë jetimores së drejtuar nga françeskani italian P. Tomë Markoci, prej të cilit mori bazat e dijeve muzikore. Për arsye ekonomike e ëma e futi të punonte në Bar ''Adriatikun'' të [[Parga|pargaliut]] Anastas Papaniku,<ref name=":0" /> ku qe në kontakt me ''[[Ahengu|ahengjet]]'' dhe muzikën qytetare të kohës, por edhe të ndikimeve të huaja ardhur nga italianët që kishin gjetur strehë në qytet pas bashkimit të Italisë.<ref>{{Harvnb|Shllaku|2005|pages=15, 17}}.</ref> Kurti zuri miqësi me të birin e Papanikut, Gjonin, dhe më pas u martua me të bijën, Angjelinën.<ref name="lk">{{Cito web|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_8252/Lec-Kurti,-madh%C3%ABshti-e-dyfisht%C3%AB-e-kompozitorit-dhe-diplomatit.html|title=Lec Kurti, madhështi e dyfishtë e kompozitorit dhe diplomatit|date=2003|website=zemrashqiptare.net|publisher=Panorama. - Nr. 388; 2 nëntor|last=Shupo|first=Sokol|authorlink=Sokol Shupo|editor-last=Kondi|editor-first=Luan|pages=12 - 13}}</ref>
Më 1876 ftohet në qytet mjeshtri napolitan Xhiovani Kanale (Giovanni Canale), i cili u mor me edukimin muzikor të elementit vendas me qëllim që të krijonte një bandë. Banda u krijua dhe më 1880 Canale u largua nga vendi dhe i la baketën dhe drejtimin e bandës Kurtit.<ref>{{Harvnb|Shllaku|2005|pages=20-21}}.</ref> Banda që njihej në mjediset shkodrane si ''Daulla'', u vu në shërbim të Degës së Shkodrës të [[Lidhja e Prizrenit|Lidhjes së Prizrenit]] më 1881, ngjarje për të cilat Kurti punoi veprën "Bashkimi i Shqypnisë" dhe marshin "Turqit në Maqedoni". Për veprimtarinë e tij u internua nga autoritetet osmane në Diarbekir për 20 muaj.<ref>{{Harvnb|Shllaku|2005|pages=44, 46}}.</ref>
Rreshti 12:
== Vepra ==
Kurti ka qenë kompozitori i parë që shkroi këngë, shumica e të cilave të mbështetura te sharkia ose peshrefi. Këngët e tij diktojnë një nismë origjinale për t'i nxjerrur në pah muzikës së ahengut shkodran motive më autentike vendore, krahas muzikës së deriatëhershme që ishte e pashkruar e ndikuar nga muzika turke. Popullariteti i këngëve të Kurtit bëri që ahengxhinjtë të përvetësonin dhe shpërndanin një muzikë më të përpunuar sesa jonet instrumentale të deriatëhershme.<ref>{{Cite book|title=The Mediterranean in Music: Critical Perspectives, Common Concerns, Cultural Differences|last=Cooper|first=David|publisher=Scarecrow Press|year=2005|isbn=9780810854079|location=|pages=35}}</ref>
Për ndërtimin e materialit muzikor të kësaj vepre, kompozitori u mbështet kryesisht në këngën qytetare shkodrane, e veçanërisht në atë instrumentale. Duke i seleksionuar, aranzhuar dhe përpunuar për orkestër frymore dhe më pas, pastaj duke i ekzekutuar, Palok Kurti synoi jo vetëm të përhapte e të propagandonte këngën popullore shqiptare në popull, por edhe ta spastronte atë vetë nga elementet e tepërt - rezultat i ndikimit të drejtpërdrejte të formave dhe toneve orientale, të cilat ndiheshin dukshëm në ahengun shkodran. Në këto potpuri, trajtimi i këngës popullore shkodrane i është nënshtruar një përpunimi të vërtetë me pretendime artistike. Sidomos në potpurinë nr. 1, shihen dhe tendenca krijuese nga ana e autorit.
| |||