Wikipedia

Ibadi: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
vNo edit summary
Rreshti 1:
'''IbadiIbaditët''' (الاباضيون) janë e vetmja degë që ekziston, sot, e havarixhëve, rryma fetare islame e cila përbën një "rrugë të tretë" në mes [[Synitët|sunive]] edhe [[Shiitët|shiitëve]], origjina e së cilës daton në ditët e para të Islamit.
 
Ndërsa në të kaluarën havarixhët Ibadi kanë njohur momentet zgjerimit (në kohën e mbretërimit të rustumide e Tahert, se në mes të 761 dhe 909 erdhi për të kuptuar shumë nga Afrika e Veriut), aktualisht ky konfesion është në një vend të vetëm : Sulltanati i Omanit, ndërsa në vende të tjera ekziston vetëm në komunitete të vogla, në Zanzibar dhe në disa rajone të Algjeri (Mzab) e Tunizi (ishullin e Djerba) dhe Libi (Gebel Nefusa dhe Zuara).
[[Skeda:Islam by country.png|thumbparapamje|240px|Vendet ibadi janë të ngjyrosura me të zeza]]▼
 
==Historia==
Line 8 ⟶ 9:
==Doktrina==
Doktrina e Ibadit ka shumë dallim me besimet tjera:
*Zoti nuk do të shfaq veten e tij para muslimanëve[[Myslimani|myslimanëve]] në [[Eshtalogjia Islame|Ditën e Gjykimit]], i cili është i njëjti besim me shiatë. Sunnitë besojnë se muslimanëtmyslimanët do ta shohin Zotin në Ditën e Gjykimit.<ref>{{cite web|url=http://qa.sunnipath.com/issue_view.asp?HD=7&ID=6259&CATE=24|title=Seeing God in dreams, waking, and the afterlife.|author=Muhammad ibn Adam al-Kawthari |date=August 23, 2005 |accessdate=December 18, 2011}}</ref>▼
 
▲*Zoti nuk do të shfaq veten e tij para muslimanëve në [[Eshtalogjia Islame|Ditën e Gjykimit]], i cili është i njëjti besim me shiatë. Sunnitë besojnë se muslimanët do ta shohin Zotin në Ditën e Gjykimit.<ref>{{cite web|url=http://qa.sunnipath.com/issue_view.asp?HD=7&ID=6259&CATE=24|title=Seeing God in dreams, waking, and the afterlife.|author=Muhammad ibn Adam al-Kawthari |date=August 23, 2005 |accessdate=December 18, 2011}}</ref>
*[[Kurani]] u krijua nga Zoti, i njëjti besim me [[Mutazile|Mutazilen]].<ref name="Encyclopedia of Islam">{{cite book|author1=Juan Eduardo Campo|title=Encyclopedia of Islam|date=1 janar 2009|publisher=Infobase Publishing|isbn=9781438126968|page=323}}</ref> Sunitë besojnë Kurani ishte zbritur prej Zotit nëpërmjet profetit Muhammed,<ref>{{cite web|url=http://islamqa.info/en/10153|title=The Quran was reveled by Allah, but not created|work=islamqa.info}}</ref> siç ilustrohet nga vuajtja e [[Ahmed ibn Hanbeli|Ahmed ibn Hanbelit]] gjatë kohës së [[Mihna|mihnas]].<ref>Brill, E.J., ed. (1965–1986). ''The Encyclopedia of Islam'', vol. 7. pp. 2–4.</ref>
*Nuk është e nevojshme të ketë një udhëheqës në të gjithë botën muslimanemyslimane. Komuniteti muslimanëmyslimanë mund ta udhëheqin veten.<ref name=haw200/> Kjo është ndryshme prej besimit të sunnive i [[Kalifatit|kalifatit]] dhe besimit shiitë të [[Imameti (doktrina Shiite)|imametit]].<ref name=diana27/><ref>Uzi Rabi, ''The Emergence of States'', pg. 22.</ref><ref>Joseph A. Kechichian, ''Oman and the World'', pg. 25.</ref>
*Nuk është e nevojshme që udhëheqësi të jetë pasardhës prej [[Kurejsh|fisit teë Kurejshëve]], ndryshe nga besimi i shiave që duhet të jetë pasardhës.
 
==Demografia==
[[Skeda:Flag of Oman.svg|parapamje|1x1px|Flamuri i Omanit]]
▲[[Skeda:Islam by country.png|thumb|240px|Vendet ibadi janë të ngjyrosura me të zeza]]
Ibadi përbën shumicën e popullsisë së Omanit.<ref name="cia"/> Ka rreth 2.72 milionë Ibadis në mbarë botën, prej të cilëve 250,000 jetojnë jashtë Omanit.<ref>{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=vFq_KUqqWJMC&pg=PA15&dq&hl=en&sa=X&ei=3mBRU42-JOen0AXF-IG4DA&ved=0CDYQ6AEwATgK#v=onepage&q&f=false | title=The Sunni-Shi'a Divide: Islam's Internal Divisions and Their Global Consequences | pages=14–15 | accessdate=7 August 2015 | author=Robert Brenton Betts}}</ref> Si rezultat, Omani është i vetmi shtet në botën muslimane[[mysliman]]e me shumicë të popullsisë Ibadi.<ref name="cia">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mu.html#People |title=CIA - The World Factbook |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |date=5 June 2013 |accessdate=10 June 2013}}</ref>
 
Historikisht, dinastia e hershme Mesjetare Rustamid në Algjeri ishte Ibadi,<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/418538/North-Africa/46485/The-Rustamid-state-of-Tahart#ref487567 The Rustamid state of Tāhart]. [[Encyclopædia Britannica Online]]. Accessed 10 April 2014.</ref> dhe refugjatët nga kryeqyteti i saj, [[Tiaret]], themeluan komunitetet Ibadi të Afrikës Veriore, të cilat ende ekzistojnë në M'zab.<ref>{{Cite web|url=http://www.ovpm.org/en/algeria/ghardaia|title= Ghardaïa, Algeria|accessdate=2010-11-12|publisher=Organization of World Heritage Sites}}</ref> [[Mozabitët]], një grup etnik berbere në M'zab, janë Ibadis.<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/language/mzb|title=Tumzabt|publisher=}}</ref><ref>{{cite book|last1=Ham|first1=Anthony |last2=Luckham|first2=Nana |last3=Sattin|first3=Anthony |title=Algeria|url=https://books.google.com/books?id=0hh0YF79430C&pg=PA153|year=2007|publisher=Lonely Planet|isbn=1-74179-099-9|page=153}}</ref><ref>Cyril Glassé, [[Enciklopedia e Re e Islamit]], pg. 39. [[Walnut Creek, California|Walnut Creek]]: [[Rowman & Littlefield]], 2008.</ref> Ibadit gjenden gjithashtu në Afrikën Lindore (veçanërisht në [[Zanzibar]]), në malet Nafusa të Libisë dhe në Ishullin Djerba në Tunizi. Ekziston një grup Selefistësh që janë kthyer në Ibadis në ishullin e Maldiveve që nga viti 2016. Ata ndjekin shejhët e Omanit.
Rreshti 26:
==Referencat==
{{reflist|30em}}
 
 
[[Kategoria:Medh'hebi]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Ibadi"