Helenocentrizmi: Dallime mes rishikimesh

Werner Jaeger përdor termin 'helenocentrik' për të ilustruar ndikimin Grek në përparimin e kulturës së tanishme evropiane.<ref>{{Cito web|url=https://www.bu.edu/wcp/Papers/Gend/GendBoro.htm|title=20th WCP: Classical Greek Philosophical Paideia in Light of the Postmodern Occidentalism of Jacques Derrida|website=www.bu.edu|accessdate=2019-11-24|language=en}}</ref> Ai argumenton se historia evropiane duhet të fillojë gjithnjë me Greqinë, ku, ai beson, se Perëndimi i përket, 'fizikisht dhe intelektualisht'. Greqia është vendi ku Evropa duhet të kthehet gjithnjë, sepse është 'bota hellenocentrike' që zotëron 'idealin' dhe sepse, për Evropën, si udhëtimi përkohor ashtu edhe shpirtëror fillojnë atje.<ref>Werner Jaeger, ''Paideia: The Ideals of Greek Culture: Volume I: Archaic Greece: The Mind of Athens'' (Basil Blackwell, Oxford, 1946) p. xv, xvii</ref> Sipas Nasos Vayenas, helenocentrizmi mund të kuptohet si 'një bindje e unike e elementit grek dhe epërsi e tij ndaj gjithçkaje të huaj - një bindje që zakonisht çon lartësimin e Greqisë në nivelin e një vlere absolute'.<ref>Nasos Vayenas, ''Hellenocentrism and the Literary Generation of the Thirties'' in Greek Modernism and Beyond (Rowman & Littlefield, 1997) p. 45</ref> Vayenas argumenton se është më tepër një tradicionalizëm që flet për zbulimin e një 'tradite të heshtur Greke’.<ref>Evangelos Kourdis,''The Velopoulos-Liakopoulos Phenomenon. Α Semiotic View of the Explosion of Greek Conspiracy Theories and Urban Legends in the Economic Crisis'' (Lexia-Rivista de Semiotica [Aracne], ISSN:2052-9820, no.23-24 [2016]) p.225-244</ref> Heinrich von Staden e përkufizon helenocentrizmin si 'privilegjin' që historianët e shkencës shpesh i japin "shkencës Greke mbi shkencën e kulturave të tjera antike". Ai akuzon historianët eurocentrik për miratimin e një versioni të shkencës që 'lejon atyre të kreditojnë Grekët me shpikjen e shkencës dhe për metodën shkencore'.<ref>Heinrich von Staden, ''Affinities and Elisions: Helen and Hellenocentrism'', Isis, Vol. 83, No. 4 ( The University of Chicago Press, Dec., 1992), pp. 578-595</ref><ref>{{Cito web|url=https://quilletsandquackery.com/tag/hellenocentrism/|title=hellenocentrism|last=Beasley|first=Caitlin|website=Quillets and Quackery|language=en|accessdate=2019-12-27}}</ref> Sipas pikëpamjes së Enrique Dussel, helenocentrizmi pohon se Greqia është aty ku qëndron origjina kulturore e perëndimit dhe se qytetërimi grek 'nuk u detyrohet asgjë egjiptasve dhe semitëve', ndërsa, argumenton ai, Greqia nuk ishte veçse një 'e varur' dhe 'pjesa periferike perëndimore' e Lindjes së Mesme.<ref>Enrique Dussel, ''Ethics of Liberation: In the Age of Globalization and Exclusion'' (Duke University Press, 2013) p. 260</ref>

Lidewijde de Jong pohon se helenocentrizmi është rrënjosur thellë në historinë dhe arkeologjinë evropiane.<ref>Lidewijde De Jong, ''Narratives of Roman Syria: A Historiography of Syria as a Province of Rome'', Princeton/Stanford Working Papers in Classics Paper No. 070705 July 2007 p. 13</ref> Peter Green argumenton se ajo ka 'shtrembëruar dhe zvogëluar arritjet e çdo qytetërimi' që ra në kontakt me Grekët dhe natyrisht, të rinjtë maqedonas.<ref>{{Cite news|url=https://www.lrb.co.uk/v35/n15/peter-green/against-hellenocentrism|title=Against Hellenocentrism|last=Green|first=Peter|date=2013-08-08|work=London Review of Books|access-date=2019-11-24|pages=41–42|issn=0260-9592|language=en}}</ref> Han Lamers argumenton se përkrahësit e një botëkuptimi helenocentrik, si George Trapezuntius, u përpoqën të 'zvogëlojnë të gjitha format e përparimit dhe të bien përfundimisht në çështjet Greke'.<ref>Han Lamers, ''Greece Reinvented: Transformations of Byzantine Hellenism in Renaissance Italy'' (BRILL, Nov 20, 2015) p. 165</ref> Enrique Dussel shprehet se helenocentrizmi është babai i eurocentrizmit.<ref>Enrique Dussel, ''Politics of Liberation: A Critical World History'' Translated by Thia Cooper (SCM press, 2011) p.11 "Here we have to stop to note one aspect. As we indicated, Hellenocentrism is the father of Eurocentrism."</ref> Në të njëjtën mënyrë, argumenton Markus Winkler, [[racizmi]] dhe [[kolonializmi]] kanë rrënjët në botëkuptimin eurocentrik, i cili në thelb doli nga helenocentrizmi antik.<ref>{{Cite journal|last=Sammons|first=Jeffrey L.|date=2011-05-18|title=Von Iphigenie zu Medea. Semantik und Dramaturgie des Barbarischen bei Goethe und Grillparzer (review)|url=https://muse.jhu.edu/article/431580|journal=Goethe Yearbook|language=en|volume=18|issue=1|pages=306–307|doi=10.1353/gyr.2011.0485|issn=1940-9087}}</ref> Kang Jung In dhe Eom Kwanyong i referohen gjithashtu helenocentrizmit si arketipi e 'perëndimocentrizmit', e cila, ata argumentojnë, e ka përvetësuar qytetërimin Grek si 'origjinën intelektuale' të tyre dhe e universalizoi atë.<ref>{{Cito web|url=https://www.ekoreajournal.net/issue/view_pop.htm?Idx=3269|title=Comparative Analysis of Eastern and Western Tyranny: Focusing on Aristotle and Mencius|last=Kang Jung In and Eom Kwanyong|first=|date=|website=Korea Journal (Vol.43. No.4 Winter, 2003 pp.113~136)|archiveurl=|archivedate=|accessdate=December 27, 2019|language=en}}</ref> Në mënyrë të ngjashme, Sabelo Ndlovu-Gatsheni argumenton se helenocentrizmi hapi rrugën për 'perëndimizimit' si një 'proces i imponimit të vlerave të veta euro-amerikano të veriut mbi njerëzit e tjerë', në kurriz të vlerave të tyre.<ref>Sabelo Ndlovu-Gatsheni, The Decolonial Mandela: Peace, Justice and the Politics of Life (Berghahn, New York, 2016) p. 38</ref>