Antikiteti i vonë: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Krijuar nga përkthimi i faqes "Late antiquity" |
vNo edit summary |
||
Rreshti 1:
'''Antikiteti i vonë''' është një periodizim i përdorur nga historianët për të përshkruar kohën e kalimit nga [[antikiteti klasik]] në [[Mesjeta|Mesjetë]] në [[Evropa|Evropë]] dhe zonat ngjitur që kufizohen me pellgun e Mesdheut . Popullarizimi i këtij periodizimi në gjuhën angleze në përgjithësi i është besuar historianit Peter Brown, pas botimit të veprës së tij themelore ''Bota e Antikitetit të Vonë'' (1971). Kufijtë e saktë për periudhën janë një çështje e vazhdueshme debati, por Brown propozon një periudhë midis shekujve III dhe VIII pas Krishtit. Në përgjithësi, mund të mendohet që nga fundi i [[Perandoria Romake|Krizës së Perandorisë Romake]] të Shekullit të Tretë (235–284) deri në [[Ekspansioni islam|pushtimet e hershme myslimane]] (622–750), ose afërsisht bashkëkohore me Perandorinë Sasaniane (224–651 ) Në Perëndim fundi i tij ishte më i hershëm, me fillimin e Mesjetës së Hershme të vendosur zakonisht në shekullin VI, ose më herët në skajet e Perandorisë Romake Perëndimore
== Përmbledhje ==
▲'''Antikiteti i vonë''' është një periodizim i përdorur nga historianët për të përshkruar kohën e kalimit nga [[antikiteti klasik]] në [[Mesjeta|Mesjetë]] në [[Evropa|Evropë]] dhe zonat ngjitur që kufizohen me pellgun e Mesdheut . Popullarizimi i këtij periodizimi në gjuhën angleze në përgjithësi i është besuar historianit Peter Brown, pas botimit të veprës së tij themelore ''Bota e Antikitetit të Vonë'' (1971). Kufijtë e saktë për periudhën janë një çështje e vazhdueshme debati, por Brown propozon një periudhë midis shekujve III dhe VIII pas Krishtit. Në përgjithësi, mund të mendohet që nga fundi i [[Perandoria Romake|Krizës së Perandorisë Romake]] të Shekullit të Tretë (235–284) deri në [[Ekspansioni islam|pushtimet e hershme myslimane]] (622–750), ose afërsisht bashkëkohore me Perandorinë Sasaniane (224–651 ) Në Perëndim fundi i tij ishte më i hershëm, me fillimin e Mesjetës së Hershme të vendosur zakonisht në shekullin VI, ose më herët në skajet e Perandorisë Romake Perëndimore .
Perandoria Romake pësoi ndryshime të konsiderueshme shoqërore, kulturore dhe organizative duke filluar me sundimin e [[Diokleciani|Dioklecianit]], i cili filloi zakonin e ndarjes së Perandorisë në pjesë [[Perandoria Bizantine|Lindore]] dhe Perëndimore të sunduara nga perandorë të shumtë njëkohësisht . Perandoria Sasaniane zëvendësoi Perandorinë Parthiane dhe filloi një fazë të re të Luftërave Romake -Persiane, Luftërave Romake -Sasaniane . Ndarjet midis Lindjes Greke dhe Perëndimit Latin u bënë më të theksuara. Persekutimi Diokletianik i të Krishterëve në fillim të shekullit IV u përfundua nga [[Galeriu]] dhe nën [[Kostandini i Madh|Kostandinin e Madh]], [[Krishtërimi]] u [[Edikti i Milanos|bë i ligjshëm]] në Perandori. Krishterizimi i shekullit IV [[Feja romake|të Perandorisë Romake]] u zgjerua nga konvertimet e Tiridates së Madh të Armenisë, Mirian III të Iberisë dhe Ezana të Axum, të cilët më vonë pushtuan dhe i dhanë fund Mbretërisë së Kushit . Gjatë sundimit të fundit të shekullit IV të [[Teodosi I|Theodosius I]], [[Besojma e Nikesë|Krishterizmi i Nikenës]] u shpall kisha shtetërore e Perandorisë Romake .
Rreshti 16:
Perandoria Bizantine nën dinastinë Herakliane filloi periudhën e mesme Bizantine, dhe së bashku me krijimin e [[Hilafeti Emevi|Kalifatit Umajad të]] shekullit VII, në përgjithësi shënon fundin e antikitetit të vonë.
== Shih edhe ==
* [[Antikiteti klasik]]
* [[Perandoria Bizantine]]
* [[Invazionet barbare|Periudha
== Burimet ==
[[Kategoria:Shekulli V]]
[[Kategoria:Shekulli IV]]
| |||