Protoni: Dallime mes rishikimesh

'''Protoni''' (nga [[Greqishtja|greq.]] ''πρῶτον'', proton = i pari) është një [[Grimca nënatomike|grimcë e qëndrueshme nënatomike]] me [[Ngarkesa elektrike|ngarkesë elektrike]] pozitive që mund të jetë i lirë ose i lidhur me një [[Bërthama atomike|bërthamë atomike]], dhe me [[Masa atomike|masë]] 1,836 herë më të madhe se e [[elektroni]]t. Protonet gjenden ne berthamen e [[atomi]]t se bashku me [[Neutroni|neutronet]]. Për çdo berthame te elementeve kimike , numri i protoneve është gjthmone i njejte dhe percakton vetite e nje atomi; ky numer është numri atomik i elementit. Nje proton i vetem është berthama e nje atomi te zakonshem [[hidrogjeni]]; si i tille është i ngjashem me [[joni]]n e hidrogjenit (H+). Protonet dhe neutronet janë [[Nukleoni|nukleone]], te cilet mund te lidhen nga [[forca atomike]] ne nje berthame atomike. [[Kundërlënda]] e protonit është [[antiprotoni]], i cili ka ngarkesen e njejte me protonin por shenje te kundert. Protonet mund te shnderrohen ne neutrone nga [[kapja e elektronit]]; ngaqe neutronet janë me te rende se protonet, kjo ecuri nuk ndodh vetvetiu por vetem kur ushtrohet energji.

== Historia ==

Protoni u zbulua nga [[Ernest Rutherford]] ne vitin [[1919]] qe i dha edhe emrin për nder te [[William Prout]], i cili studioi masat atomike dhe parashtroi modelin e atomit ne vitin 1815.

== Vetitë e protonit ==

== Shiko edhe ==

== Lidhje të jashtme ==

[[CategoryKategoria:Nukleone]]

[[KategoriKategoria:Fizikë bërthamore]]