Metri: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v roboti shtoj: hy:Մետր |
Xqbot (diskuto | kontribute) v roboti shtoj: roa-tara:Metre; cosmetic changes |
||
Rreshti 9:
|}}
'''Metri''' (gr.: μέτρον = matës) është njësi matëse e [[Gjatësia|gjatësisë]] në [[SI]] sistemi ndërkombëtar i njësive . Kjo njësi përkufizohet si: '' gjatësi e rrugës që e kalon rrezja e dritës brenda (1/299 792 458) sekondave në vakuum'', simboli i metrit është shkronja '''m''' e vogël e shtypit.
== Pak Histori ==
Deri te përkufizimi aktual i metrit ka ardhur nga disa propozime që janë bërë ndër vite. Këto propozime lindën si nevojë e një njësie universale. Përderisa nuk kishte një njësi standarde përdoreshin njësi të ndryshme matëse të gjatësisë varësisht nga vendi se ku ato përdoreshin. Kështu më 1668 [[Jean Picard]]-i propozoi që si njësi e gjatësisë të përdorej gjatësia e një peri lëkundës, i cili lëkundet një gjysmë periode brenda një sekonde. Kjo gjatësi sipas përkufizimit aktual është 0,994 m. Termi "metër" hyri në përdorim për herë të parë në vitin [[1675]] nga [[Tito Livio Burattini]]. Ky e emërtonte gjatësinë e perit lëkundës si Metri katolik ''lat. Metro Cattolico''.
[[
Përkufizimi i metrit edhe pse për nga gjatësia e tij nuk ndryshon shumë me gjatësinë aktuale ka pasur disa ndryshime, si më:
Rreshti 21:
* [[1983]]: shpejtësia e dritës: rruga që kalon drita në vakum brenda një sekonde (vlen edhe tani)
== Shumfishat dhe nënfishat e metrit ==
Në praktikë përdoren nënfishat (njësitë më të vogla) dhe shumfishat e metrit (për njësi më të mëdha se metri).
* [[Kilometri]]: 1 km = 1000 m = 10<sup>3</sup> m
** [[Hektometri]]: 100 m = 10<sup>2</sup> m
** [[Dekameteri]]: 10 m
* [[Metri]]: 1 m = 1000 mm = 10<sup>0</sup> m
** [[Decimetri]]: 1 dm = 100 mm = 10<sup>-1</sup> m
** [[Centimetri]]: 1 cm = 10 mm = 10<sup>-2</sup> m
* [[Milimetri]]: 1 mm = 1000 µm = 10<sup>-3</sup> m
* [[Mikrometri]]: 1 µm = 1000 nm = 10<sup>-6</sup> m
* [[Nanometri]]: 1 nm = 1000 pm = 10<sup>-9</sup> m
* [[Pikometri]]: 1 pm = 1000 fm = 10<sup>-12</sup> m
* [[Femtometri]]: 1 fm = 1000 am = 10<sup>-15</sup> m
* [[Atometri]]: 1 am = ... = 10<sup>-18</sup> m
== Metri dhe njësit tjera ==
== Shiko dhe këtë ==
== Lidhje të jashtme ==
* [http://physics.nist.gov/cuu/Units/meter.html Historia e metrit në ShBA] U.S. National Institute of Standards and Technology (NIST)
* [http://www.bipm.org/en/si/history-si/evolution_metre.html historia e metrit]History of the metre at the International Bureau of Weights and Measures (BIPM)
Rreshti 133:
[[qu:Mitru]]
[[ro:Metru]]
[[roa-tara:Metre]]
[[ru:Метр]]
[[scn:Metru]]
| |||