Njësitë administrative - Franca: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Faqe e re: == DEPARTAMENTET E FRANCES == FRANCA ESHTE E NDARE NE DEPARTAMENTE. KETO DEPARTAMENTE DHE SHUME NGA COLONITE E FORMUARA JANE NDARJE ADMINISTRATIVE TE NGJASHME ME DISTRIKTET ANGLEZE. 10... |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
==
Franca eshte e ndare ne departamente. Këto departamente dhe shume nba colonite e formuara jane ndarje administrative te nbjashme me distriktet anbleZe. Një qind departamentet franceze jane ndare ne 22 metropole dhe kane statuse liibjore si pjese te intebruara te Francës.
Departamentet jane ndare ne 342 arondismente te cilat ndahen ne kantone. Cdo kanton ka nje numer te vobel komunash. Ne territoret e jashtme shume comuna luajne rol te rendesishem ne nivelin e departamentit.
==
Para revolucionit Franca grumbulloi territore duke aneksuar nje numer te madh territoresh te etnive te pavarura. Pas mbylljes se regjimit te vjeter ky territory u organizua ne province. Ne periudhen e revolucionit francez keto province u prishen per te mos patur asgjer nga regjimi i vjeter. Ndarjan ne departamente u be me 4 Mars 1790, nga Asambleja Kombetare Kushtetuese ne
France per te zevenesuar provincat ne nje ndarje me racional- strukturore. Ato ishin te dizenjuara me qellim qe te fshinin sistemin e vjeter rajonal francez si dhe, te fshinin ndarjet oae diferencat kulturore dhe te krijonin nje komb homogjen. Nomeklatura e vjeter u evitua se tepermi duke bere emertime sipas karakteristikave me te njohura te relievit ose vendeve te njohura qe ishin afer, madje Parisi bente pjese ne departamentin e Sienes.▼
▲France per te zevenesuar provincat ne nje ndarje me racional- strukturore. Ato ishin te dizenjuara me qellim qe te fshinin sistemin e vjeter rajonal francez si dhe, te fshinin ndarjet oae diferencat kulturore dhe te krijonin nje komb homogjen. Nomeklatura e vjeter u evitua se tepermi duke bere emertime
Numri I departamenteve fillimisht 83 u rrit me 130 ne vitin 1810 me territore te fituara nga Republika dhe nga Perandoria e Pare Franceze. Me pas humbjet e Napoleon Bonapartit ne vite 1814 – 1815, Kongresi I Vjenes reduktuan siperfaqen e frances dhe per rrjadhoje ehde numrin e departamenteve duke u dhene atyre masen e para luftes, pra 86 departamente sepse 3 prej tyre ishin ndryshuar . Ne 1860 Franca kerkoi edhe territoret e Nices dhe Savojes duke krijuar keshtu edhe 3 departamente te tjera. 89departamentet e reja u renditen sipas rendit te tyre alfabetik. Gjate humbjeve ne luften franko – prusiane territoret e Moseles , Bas –Rines dhe Haut-
Rines in dorezuan perandorise gjermane . Haut-Rina mbeti pjeserisht franceze dhe u quajt territory i Besfortit . Kur franca rimori territoret pas Luftes se 1 Boterore territory I besfortit u shnderrua ne departamentin e 90 francez, ne vitin 1922. After organizing Francen e “ulet“ dhe duke mare divizionin e Korsikes iu shtuan frances edhe 6 departamente te tjera duke e bere 96
Page 5 / 7
The original article numrin e tyre. Ne fund edhe 4 departamente te tjera si ai i Guianes franceze, Guadalupes, Martinikes dhe I Reunionit qe e bene 100 numrin e departamenteve. Ne 2011 numri I departamenteve pritet te shkoje 101 me futjen e Mayottes.
Karakteristika te pergjithshme.
Qeverisja e departamentit behet nga prefektura ose, nga chief de lieu, e cila ndodhet afersisht ne qender te departamentit gjeografikish. Ajo u percaktua e tille ne menyre qe te ishte e arritshme nga udhetaret nga qytetet Brenda 24 oreve , sepse merrej parasysh qe udhetimi behej me kale dhe kjo kerkonte kohe. Prefektura jo domosdoshmerisht duhet te jete qyteti me I madh, p.sh prefektura e Saone -et –Loire eshte Macon per, qyteeti me i madh eshte Chalon-sur –Saone. Departamentet jane
▲te ndara ne arrondissemente dhe kryeqyteti I nje arrondisemmenti eshte sub-prefekture .Nje
franceze
▲department qeveriset nga nje keshill qendror I zgjedhur cdo 6 vjet nga shumice e votuesve .
fundmi departamenti eshte I ndare ne komuna te cilet jane te qeverisura nga keshilli komunal
▲Keshilli ka nje president I cili eshte edhe ekzekutivi me i larte .Para 1982 ekzekutiviv I nje
1999 ne France ishin 36.779 komuna. Ne Fracen kontinentale siperfaqja mesatare e nje departamenti eshte 5965 km . kjo eshte 3.5 here me shume se siperfaqja e bje shteti te U.S.A –s. Ne 2001 numri mesatar I popullsise se nje departamenti ishte 511,012 banore , e cila eshte 21 here me shume se popullsia e bnje shteti te U.S.A –s dhe 1.5 here me pak se popullsia mesatare e nje shteti
▲departamenti ishte nje prefekt I zgjedhur nga presidenti I Frances , I cili perfaqesonte qeverine
zyrtar anglez . Departamentet kane zakonisht nje siperfaqe prej 4000 – 8000 km², dhe nje popullsi prej 250000-1milion banore. Me i madh eshte Gironde me nje siperfaqe prej 10000 km², nderkohe qe qyteti mei vogli eshte Parisi me 105 km2. Me I populluar eshte veriu I Frances me
▲franceze . Prefekti kishte e dhe 2 nene prefekte sipas ndarjes ne nenprefektura ne nje department . Se
2.550000 banore dhe me pak I populluar eshte Lozere me 74000 banore. Departamentet jane te emertuara me numra dy-shifrore te cilet shenohen ne kodin postar , ne kodet e INSEE qe jane numrat e sigurise shoqerore dhe ne target e makinave.
▲fundmi departamenti eshte I ndare ne komuna te cilet jane te qeverisura nga keshilli komunal . Qe ne
Fillimisht numrat korespondonin me rendin alfabetik por me pas u bene ndryshime dhe korespondimi u be me pak I sakte. Nuk ka nje emertim me numrin 20 per Korsiken por 2A DHE 2B ne vend te tij. Kodi 98 perdoret nga Monako.▼
▲Fillimisht numrat korespondonin me rendin alfabetik por me pas u bene ndryshime dhe korespondimi
Preferencat partiake.
Qendrat e Ndryshme = Levizje Demokratike
Line 67 ⟶ 43:
The original article
E ARDHMJA
Rilevizja e njesive te qeverisjes ne France ka qene e diskutuar per shume kohe
ndryshimit te nivelit te departamenteve
Frederik Lefebvre
diskutuar
komitetit per reformat e autoriteteve lokale te njohur si komiteti Balladur
Ne Janar te vitit 2008 Komiteti Per ZHvillimin e Frances I njohur si Attali commission▼
▲Ne Janar te vitit 2008 Komiteti Per ZHvillimin e Frances I njohur si Attali commission vendosi se niveli I departamenteve te qeverisjes duhet eleminuar brenda 10 vitesh.
Prapseprap Komiteti per Reforma ne autoritete locale nuk e perkrahu kete propozim dhe nuk mbrojti
zhdukjen e 100 departementeve
nenkuptonte te njejten gje edhe per rajonet dhe pet e sjelle nje numer 13 te departamenteve
komitet mbrojti zhdukjen e kantoneve.
Debati per reforme ne organizimin local gje jehone edhe ne debatin per te vendosur numrin e departamentit edhe ne regjistrimin e automjeteve
|