Violina: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v roboti ndryshoj: nds:Vigelien |
Xqbot (diskuto | kontribute) v r2.5.2) (roboti shtoj: my:တယော; cosmetic changes |
||
Rreshti 2:
'''Violina''' është [[Instrumenti muzikor|instrument muzikor]] dhe hyn në grupin e instrumenteve harkore. Ajo ka katër tela.
== Historiku ==
U krijua rreth gjysmës së dytë të [[Shekulli XV|shek. XV]]. Shpikja e saj i atribuohet italianëve A. Brensino, Gasparo da Salo dhe A. Amati.
[[Vivaldi]] dhe [[Paganini]] e ngritën artin violinës në shkallën më të lartë. Ata u pasuan nga mjeshtër të tjerë si Hajden, [[Beethoven]], Bartok, etj. Të njohur janë veçanërisht koncertet për violinë të [[Mozarti]]t, Stravinskit, Shonbergut, etj. Violina është mishërimi më modern i instrumentave muzikore të harkut, të ardhur nga antikiteti. Instrumentat muzikorë si violinë, violë dhe violonçel kanë evoluar, nuk ka data të sakta në krijimin e tyre ato vinë si një evoluim gjatë mesit të shekullit të 16 në pjesën veriore të Italisë.
== Violina në Shqipëri ==
[[Skeda:Reparti.jpg|thumb|Momente pune në repartin e prodhimit të violinave në Tiranë, viti 1986]]
Në shqipëri ka egzistuar që në vitet 50 një repart për restaurimin e violinave dhe instrumentave të tjerë. Shumë kuadro të këtij reparti janë specjalizuar nga specjalistë Hungarez e më pas Kinez. Perpjekja e parë për realizimin e prodhimit të violinave në këto vite u bë nga lutajo [[Shaban Farka]] i cili sillte një përvojë Hungareze.
Specialitë nga fabrika më e madhe për prodhimin e instrumentave në Kinë përfshi dhe kryetarin e këshillit teknik z,Sun Tien Shjen, dhanë eksperjencën e tyre për specializimin e restauruesve të instrumenteve kordofonë, ajrofonë dhe membranofonë. Ne atë kohë si pasojë e politikës së masivizimit të artit institucjonet arsimore e kulturore në të gjith vendin ishin mbushur plot me instrumenta dhe prisnin restaurimin, e ndër to qindra violina, vjola e violoncela, si pasojë u fitua një përvojë gjigande në këtë fushë. Që nga vitet 50 egzistonte në Tiranë një repart i prodhimit të instrumentave muzikorë, me specialistet më të mirë të vëndit. Në vitet 80 ai drejtohej nga [[Bujar Kardashi]] specialit për restaurime dhe i diplomuar në pikturë.
== Kuriozitete ==
Për më shumë se tre shekuj, violina [[Stradivari]] ka përfaqësuar traditën më të mirë të prodhimit të instrumenteve të harkut.
Krijuesit e violinave, dhe shkencëtarët janë përpjekur për të kuptuar se çfarë i bën këto instrumente përsosmërisht unike, shumë sygjerojnë cilësinë e drurit, mënyren e prerjes së copave që përdoreshin, marë nga drurë të shëndetshëm,
Tani, është studiuar përbërja kimike e llaqeve, dhe nuk vihet re asgjë e pazakontë ose e papritur. Janë përdorur vetëm materiale gjerësisht në perdorim në ate kohë.
Rreshti 25:
Shumë detaje të ndërlikuara dhe të papara më parë janë zbuluar në imazhet dixhitale,
të tilla si “arna” në brendesi të violinës, trupin e saktë dhe delikat të çdo pjese prapa dhe para. Një zbulim i bërë është vëllimi i drurit në ndërtimin e violinës prej 41,6 %, si dhe vëllimi i ajrit brënda në violinë vetëm 8,2 %.
Stradivari mbajti konstant vëllimin e ajrit të violinës së tij, si trend të ndërtimit duke
Arkitektura e përgjithshme e instrumentave si dhe karakteristika të tjera me kalimin e kohës kanë pësuar ndryshime të vogla. Duke bërë që violina të mbetet pak a shumë e njëjtë, në 350 vitet e fundit.
Rreshti 31:
Shume lutajo udhëtonë në Alpet Italiane, ku mëndohet se Stradivari ka siguruar lëndën drusore që ndihmon lutajon të prodhojë instrumenta që bënë muzikë të ëmbël për shekuj, dhe violina që tani janë me vlerë miliona dollarë. Çmimet e violinave Stradivarius janë nga më të shtrenjtat në fushën e instrumentave muzikore në ankandet e zhvilluara.
== Studime shqiptare ==
[[Skeda:Violina-bujar-kardashi.png|thumb|Violina "Albani" veper e lutaios shqiptar Bujar Kardashi]]
Një studim
Një rëndësi të vecantë ka përgatitja e lustrës dhe vetë procesi i Lustrimit i cili është një proces shumë i rëndësishëm ne realizimin e një violine.
Në një studimin të vitit 1982 lutajo
== Çfarë duhet për prodhimin e një violine ==
{{Dëgjo
|filename=Violin sounds and techniques.ogg
Rreshti 160:
[[mr:व्हायोलिन]]
[[ms:Biola]]
[[my:တယော]]
[[nah:Violin]]
[[nds:Vigelien]]
|