Gypat e shoshes

Jane qeliza te medha; kane shuma pllaka te shoshes, te cilat ndodhen kryesisht ne muret transversale. Ne disa bime, sidomos ne ato ku muret transversale priten, birat grupohen ne menyre qe te formojne pllakat e shoshes, te ndara nga hapesira pa bira(pllaka te shoshes te perbera. Ne raste te tjera, muret transversale jane te orientuara pak a shume pingul me ato gjatesore dhe jane teresisht te zena nga nje pllake e vetme shoshe (pllake shoshe e thjeshte).Ne pjekuri gypat e shoshes jane pa berthame, pa tonoplaste, pa ribozome, pa aparat Golxhi dhe pa citoskelet;ka te pranishem vetem disa plastide dhe mitokondra, pervecse nje rrjeti endoplazmatik te lemuar. Citoplazma eshte gjysme e lengshme, dhe tek Angiospermet karakterizohet nga prania e nje lende me natyre proteinike qe quhet proteina P, e cila gjendet e mbledhur ne birat e pllakave te shoshes. Nuk eshte shume i qarte funksioni i kesaj substance, mendohet te sherbeje per mbylljen e birave kur gypi demtohet. Ne fakt tapat e proteines P gjendet vetem ne gypat e demtuar. Ne preparatet mikroskopike poret e pllakave te shoshes shfaqen te veshura nga nje polisakarid i vecante, polimer i glukozes, me zinxhire te spiralizuar. Duket se depozitimi i kesaj substance, si ne rastin e proteines P, eshte nje artificee shkaktuar nga manipulimet, sidomos prerjet te cilave i nenshtrohet pjesa e bimes qe vezhgohet. Por ne gypat e plakur qe bima ka nevoje ti mbylle, qe me pas ti largoje, vihen re bira te mbyllura nga ky polisakarid. Ne kete rast nuk eshte nje artifice, por ky polisikarid i quajtur edhe polisakarid percaktues eshte vertet i pranishem tek bima. Normalisht qelizat pa berthame kane jete shume te shkurter, por keto gypa mund te jetojne disa vjet sepse ndihmohen nga qelizat e aneksuara parenkimatike. Keto kane permasa te vogla ne krahasim me gypin por kane nje berthame te madhe, citoplazme te shpeshte dhe jane te pasura me organele. Mendohet se rregullojne levizjen e lendeve organike brenda gypave. Per shembull, mitokondrat e tyre prodhojne ATP qe perdoret per te transportuar aktivisht brenda gypit lenden organike te sintetizuar. Indi i shoshe ska dhe qeliza parenkimatike me funksion rezervimi dhe fibra sklerenkimatike te quajtura fibra ekstraksilare. Keto jane shpesh te drurezuara dhe kane funksion mbeshtetes.

Shpjegim

Ky artikull sipas rregullores mbi shkronjat Ç, ç, Ë, ë, bie në kundërshtim me rregulloren e Wikipedisë në gjuhën shqipe, për këtë arsye nuk mund të merret si i saktë derisa të rregullohet.