Sublimimi (kalimi i fazës)
Sublimimi është kalimi i një lënde drejtpërdrejt nga gjendja e ngurtë në atë të gaztë, pa kaluar nëpër gjendjen e lëngshme. [1] Sublimimi është një proces endotermik që ndodh në temperatura dhe shtypje nën pikën e trefishtë të një substance në diagramin e saj fazor, që përkon me shtypjen më të ulët në të cilën substanca mund të ekzistojë si lëng. Procesi i kundërt i sublimimit është depozitimi ose çsublimimi, në të cilin një substancë kalon drejtpërdrejt nga një gaz në një fazë të ngurtë. [2] Sublimimi është përdorur gjithashtu si një term i përgjithshëm për të përshkruar një kalim nga e ngurtë në gaz (sublimimi) i ndjekur nga një kalim nga gaz në të ngurtë ( depozitim ). Ndërsa avullimi nga lëngu në gaz ndodh si avullim nga sipërfaqja nëse ndodh nën pikën e vlimit të lëngut dhe si vlimi me formimin e flluskave në brendësi të lëngut nëse ndodh në pikën e vlimit, nuk ka një dallim të tillë për kalimin e ngurtë në gaz i cili ndodh gjithmonë si sublimim nga sipërfaqja.
Në shtypje normale, shumica e përbërjeve kimike dhe elementeve kanë tre gjendje të ndryshme në temperatura të ndryshme. Në këto raste, kalimi nga gjendja e ngurtë në atë të gaztë kërkon një gjendje të lëngshme të ndërmjetme. Trysnia e referuar është trysnia e pjesshme e substancës, jo trysnia totale (p.sh. atmosferike) e të gjithë sistemit. Kështu, çdo lëndë e ngurtë mund të sublimohet nëse shtypja e avullit të tij është më i lartë se shtypja e pjesshme përreth i së njëjtës substancë, dhe në disa raste sublimohet me një shpejtësi të konsiderueshme (p.sh. akulli i ujit pak më poshtë 0 °C). Për disa substanca, si karboni dhe arseniku, sublimimi është shumë më i lehtë se avullimi nga shkrirja, sepse presioni i pikës së tyre të trefishtë është shumë i lartë dhe është e vështirë t'i përftohen ato si lëngje.
Sublimimi shkaktohet nga thithja e nxehtësisë e cila siguron energji të mjaftueshme për disa molekula për të kapërcyer forcat tërheqëse të fqinjëve të tyre dhe për tu arratisur në fazën e avullit. Meqenëse procesi kërkon energji shtesë, është një ndryshim endotermik . Entalpia e sublimimit (e quajtur edhe nxehtësia e sublimimit) mund të llogaritet duke shtuar entalpinë e shkrirjes dhe entalpinë e avullimit .
- ^ Whitten, Kenneth W.; Gailey, Kenneth D.; Davis, Raymond E. (1992). General chemistry (bot. 4th). Saunders College Publishing. fq. 475. ISBN 0-03-072373-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Boreyko, Jonathan B.; Hansen, Ryan R.; Murphy, Kevin R.; Nath, Saurabh; Retterer, Scott T.; Collier, C. Patrick (2016). "Controlling condensation and frost growth with chemical micropatterns". Scientific Reports. 6: 19131. Bibcode:2016NatSR...619131B. doi:10.1038/srep19131. PMC 4726256. PMID 26796663.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)