Vasil Laçi

Vasil Laçi (Piqeras, 1922 - 26 maj 1941) ka qenë një i ri patriot shqiptar që u përpoq të vrasë Viktor Emanuelin III dhe Shefqet bej Vërlacin, kryeministrin e emëruar pas pushtimit italian.

Biografia

U lind në fshatin Piqeras në Shqipërinë Jugore, afër qytetit të Sarandës në vitin 1922. Babin e vet ishte Mihal Laçi, me preardhje nga Laç, edhe mamin e vet ishte Vitori Laçi. Fëmijërinë e kaloi në Piqeras, ku mësoi shkollën fillore lokale. Në 1939 ai u transferua në Tiranë, kryeqyteti i Shqipërisë, pasi u ftua për të punuar atje. Në Tiranë ai zhvilloi marrëdhënie me grupet patriotike, dhe ka ndihmuar disa nga anëtarët e tyre të shpëtuar nga trupat italiane dhe policia.

Atentati kundër Viktor Emanuelit III

Viktor Emanueli III kishte planifikuar një vizitë në Shqipëri që prej 12 prillit 1941 dhe një muaj më pas e kreu këtë vizitë, pasi u sigurua nga policia fashiste italiane e Tiranës se ishin marrë të gjitha masat e sigurisë. Laçi merr vesh për vizitën e Viktor Emanuelit në Shqipëri pesëmbëdhjetë ditë para ardhjes së tij, më 2 maj, 1941. Më pas, arriti të gjejë një punë në International Hotel, ku Viktor Emanueli do të qëndrojë, dhe te marrë hua një pistoletë M1915 Beretta nga Pëllumb Koka, i biri i ushtarakut Sami Koka. Më 17 maj, 1941, 19-vjeçari Vasil Laçi i veshur me një kostum kombëtar shqiptar ka shtirë mbi makinën e cila transportonte Viktor Emanueli III dhe Vërlacin, Kryeministër i Shqipërisë i shoqëruar nga ministrat e qeverisë. Ai qëlloi katër herë në drejtim të tyre, por pa mundur të vrasë vërtetë perandorin.

Pas atentatit dhe trashëgimia

Laçi u arrestua menjëherë dhe u ekzekutua me varje dhjetë ditë më vonë. Për të parandaluar zemërimin e njerëzve dhe shtyrjen e tyre në kryengritje të mundshme, qeveria fashiste italiane ia atribuoi sulmin e tij çështjeve ekonomike, se gjoja e kishte me Vërlacin.

Ai ishte një nga njerëzit e parë që do t’i jepet pas vdekjes nga ana e qeverisë komuniste shqiptare titulli Hero i Popullit të Shqipërisë.

Presidenti i Shqipërisë Ilir Meta e vlerësoi "Heroin e Popullit" Vasil Laçi (pas vdekjes) me “Dekoratën e Flamurit Kombëtar”.

Tentativa për t'i bërë atentat perandorit së pari u dramatizua si një libër dhe më vonë u realizua filmikisht me Plumba Perandorit më 1980. Në nderim të veprës së tij, në Tiranë është ngritur një monument vepër e Kristaq Ramës.