Çamëria : vështrim historik dhe etno-kulturor
Titulli: Çamëria : vështrim historik dhe etno-kulturor
Autorët: Pëllumb Xhufi, Bashkim Kuçuku, Hajredin Isufi, Dorian Koçi
Viti i botimit: 2015
Botues: Instituti i Studimeve për Çamërinë, Tiranë
ISBN: 9789928199751
Faqet: 192, me fotografi
Parathënie nga: Ismail Kadare
Libri Çamëria : vështrim historik dhe etno-kulturor [1] është një studim gjithëpërfshirës që shqyrton historinë, kulturën dhe çështjet politike të Çamërisë, një rajon historik i populluar kryesisht nga shqiptarë të besimit mysliman, që shtrihet në jug të Shqipërisë dhe veriun e Greqisë. Kjo vepër është një punim i rëndësishëm për studiuesit e historisë shqiptare dhe për të gjithë ata që dëshirojnë të kuptojnë rrënjët dhe zhvillimet e çështjes çame, një temë delikate dhe me rëndësi për historinë e marrëdhënieve shqiptaro-greke.
Autorët kryesorë të këtij libri – Pëllumb Xhufi, Bashkim Kuçuku, Hajredin Isufi dhe Dorian Koçi – ofrojnë një perspektivë multidisiplinare, që përfshin histori, etnologji dhe studime mbi genocidin dhe migrimet e detyruara. Ky libër përmban gjithashtu një parathënie nga shkrimtari i njohur Ismail Kadare, e cila i jep një thellësi të veçantë përmbajtjes dhe fton lexuesit të reflektojnë mbi ndërlikimet e një çështjeje të tillë.
Libri është i ndarë në disa kapituj që trajtojnë tema të ndryshme, duke filluar nga një vështrim historik i rajonit, përshkrimi i konflikteve historike, spastrimeve etnike dhe fatit të komunitetit çam në dekadat e fundit. Disa nga temat kryesore përfshijnë:
1. Histori e Çamërisë: Kapitulli fillon me një pasqyrë të historisë së hershme të rajonit, duke përfshirë rolin që ka pasur Çamëria në periudha të ndryshme historike dhe si vendndodhja strategjike e saj ka ndikuar në përplasjet politike dhe ushtarake mes perandorive dhe shteteve të ndryshme.
2. Etnologjia e Çamërisë: Ky kapitull përfshin një përshkrim të kulturës dhe traditave çame, duke trajtuar karakteristikat kulturore të rajonit dhe mënyrën se si shqiptarët çamë kanë ruajtur identitetin e tyre, pavarësisht sfidave dhe presioneve për asimilim. Libri përqendrohet tek zakonet, veshjet, festat dhe elementët tjerë etno-kulturorë të komunitetit çam.
3. Çështja çame dhe spastrimi etnik: Kjo pjesë e librit trajton spastrimin etnik dhe shkatërrimin e popullsisë çame gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore, duke u fokusuar në periudhën e represioneve nga forcat greke dhe pasojat afatgjata të këtyre ngjarjeve në marrëdhëniet shqiptaro-greke. Këto trajtesa përfshijnë një analizë të hollësishme të masakrave dhe politikave të dëbimit që kanë çuar në zhdukjen ose largimin e shqiptarëve çamë nga trojet e tyre.
4. Ndikimi i çështjes çame në politikën dhe marrëdhëniet rajonale: Autori analizon ndikimin politik që ka pasur dhe vazhdon të ketë çështja çame në marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Greqisë. Ky kapitull fokusohet në përpjekjet e komunitetit çam dhe të qeverisë shqiptare për të ndërkombëtarizuar çështjen, si dhe në qëndrimin grek ndaj kësaj kërkese për drejtësi dhe njohje.
5. Fotografi dhe dokumente historike: Libri është i pasuruar me fotografi dhe dokumente që ilustrojnë jetën e përditshme të çamëve, si dhe përshkruajnë dëshmitë historike mbi dhunën dhe persekutimet që ata kanë përjetuar. Këto materialet dokumentare janë dëshmi të vyera për të kuptuar më mirë dramën e komunitetit çam.
Çamëria : vështrim historik dhe etno-kulturor është një libër që synon të ndriçojë dhe të hedhë dritë mbi një nga plagët më të thella në historinë e kombit shqiptar. Ky punim përbën një referencë të rëndësishme për studiuesit e historisë dhe marrëdhënieve ndërkombëtare, por edhe për çdo lexues që kërkon të kuptojë më mirë kompleksitetin e çështjes çame. Nëpërmjet analizave dhe dokumenteve të përfshira, autorët japin një kontribut të çmuar në trajtimin e një çështjeje që ka mbetur e pazgjidhur për dekada.
Ky libër është një burim i rëndësishëm për kuptimin e aspekteve etno-kulturore dhe historike të Çamërisë, duke u mbështetur në një analizë të thellë historike dhe në dokumente autentike. Rëndësia e kësaj vepre qëndron në përpjekjen për të mbajtur gjallë kujtesën kolektive dhe për të kërkuar drejtësi për një komunitet që ka vuajtur për shumë dekada. Çamëria: Vështrim Historik dhe Etno-Kulturor është një lexim i vlefshëm për çdo studiues, historian apo qytetar të interesuar për të kuptuar më shumë mbi çështjet e pazgjidhura të Ballkanit dhe për të mbajtur të gjallë trashëgiminë kulturore të shqiptarëve çamë.