Alfabeti Braj
Kjo faqe është e palidhur nga faqe të tjera. |
Alfabeti Braj është krijuar nga pedagogut francez Louis Braille (1809-1852). Është alfabet në reliev që përdoret nga të verbërit. Ky alfabet u përdor për herë të parë në vitin 1829, kurse libri i parë me këtë alfabet është botuar në vitin 1837. Aktualisht alfabeti në reliev i modifikuar dhe i përshtatur sipas veçorive të gjuhëve të ndryshme është pranuar në të gjithë botën. Për formimin e shkronjave L. Braj përdori sistemin gjashtë pikash. Ky sistem shkrim-leximi lehtëson shumë të verbërit për të mësuar dhe për të komunikuar.
Alfabeti shqip në gjuhën e pikave (në brail) është përgatitur nga Dilaver Zgjani dhe Liri Kamberi bazuar në alfabetin francez të Luis Brailit. Ky alfabet është miratuar nga Ministria e Arsimit në vitin 1963 si alfabeti zyrtar i të verbërve në Shqipëri.
Në Shqipëri, sistemi i shkrimit Braj u përpunua në vitin 1963 në një variant që u përshtatet veçorive të gjuhës shqipe dhe po atë vit filluan të shkruhen tekstet e para shqipe me këtë sistem.[1]
| Karakteri Braille | Kuptimi |
|---|---|
| ⠁ | a |
| ⠃ | b |
| ⠉ | c |
| ⠩ | ç |
| ⠙ | d |
| ⠹ | dh |
| ⠑ | e |
| ⠡ | ë |
| ⠋ | f |
| ⠛ | g |
| ⠻ | gj |
| ⠓ | h |
| ⠊ | i |
| ⠚ | j |
| ⠅ | k |
| ⠇ | l |
| ⠷ | ll |
| ⠍ | m |
| Karakteri Braille | Kuptimi |
|---|---|
| ⠝ | n |
| ⠫ | nj |
| ⠕ | o |
| ⠏ | p |
| ⠯ | q |
| ⠗ | r |
| ⠟ | rr |
| ⠎ | s |
| ⠱ | sh |
| ⠞ | t |
| ⠾ | th |
| ⠥ | u |
| ⠧ | v |
| ⠭ | x |
| ⠮ | xh |
| ⠽ | y |
| ⠵ | z |
| ⠳ | zh |
Rerefencat
Redakto- ^ Shefik Osmani, Fjalor i Pedagogjisë, Tiranë, 1983.