Dhuna në familje
Dhuna në familje është dhunë ose abuzime të tjera që ndodhin në një mjedis familjar, si për shembull në martesë ose në bashkëjetesë. Dhuna në familje përdoret shpesh si sinonim i dhunës nga partneri intim, i cili kryhet nga njëri prej personave në një marrëdhënie intime ndaj personit tjetër dhe mund të ndodhë në marrëdhënie ose midis ish-bashkëshortëve ose partnerëve. Në kuptimin e saj më të gjerë, dhuna në familje përfshin gjithashtu dhunën ndaj fëmijëve, prindërve ose të moshuarve. Ai mund të marrë forma të shumta, duke përfshirë abuzimin fizik, verbal, emocional, ekonomik, fetar, riprodhues ose seksual. Mund të variojë nga forma delikate, shtrënguese deri te përdhunimi martesor dhe abuzime të tjera të dhunshme fizike, të tilla si mbytja, rrahja, gjymtimi gjenital femëror dhe hedhja e acidit që mund të rezultojë në shpërfytyrim ose vdekje, dhe përfshin përdorimin e teknologjisë për të ngacmuar, kontrolluar, monitoruar, përndjekje.[1][2] Vrasja në familje përfshin gjuajtjen me gurë, djegien e nuses, vrasjen e nderit dhe vdekjen me prikë, e cila ndonjëherë përfshin anëtarë të familjes që nuk bashkëjetojnë. Në vitin 2015, Zyra e Brendshme e Mbretërisë së Bashkuar zgjeroi përkufizimin e dhunës në familje për të përfshirë kontrollin shtrëngues.[3]
Në mbarë botën, viktimat e dhunës në familje janë kryesisht gra, dhe gratë priren të përjetojnë forma më të rënda të dhunës.[4] Dhuna në familje është ndër krimet më të nën-raportuara në mbarë botën si për burrat ashtu edhe për gratë.[5][6] Përveç kësaj, për shkak të stigmave sociale në lidhje me viktimizimin e meshkujve, meshkujt që janë viktima të dhunës në familje përballen me një gjasë të shtuar për t'u anashkaluar nga ofruesit e kujdesit shëndetësor.[7][8][9][10]
Dhuna në familje shpesh ndodh kur dhunuesi beson se ka të drejtë për të, ose se është e pranueshme, e justifikuar ose nuk ka gjasa të raportohet. Mund të prodhojë një cikël dhune ndër breza te fëmijët dhe anëtarët e tjerë të familjes, të cilët mund të mendojnë se një dhunë e tillë është e pranueshme ose e falur. Shumë njerëz nuk e njohin veten si abuzues apo viktima, sepse mund t'i konsiderojnë përvojat e tyre si konflikte familjare që kishin dalë jashtë kontrollit.[11] Ndërgjegjësimi, perceptimi, përkufizimi dhe dokumentimi i dhunës në familje ndryshon shumë nga vendi në vend. Për më tepër, dhuna në familje shpesh ndodh në kontekstin e martesave të detyruara ose të fëmijëve.[12]
Në marrëdhëniet abuzive, mund të ketë një cikël abuzimi gjatë të cilit rriten tensionet dhe kryhet një akt dhune, i ndjekur nga një periudhë pajtimi dhe qetësie. Viktimat mund të bllokohen në situata të dhunshme në familje përmes izolimit, pushtetit dhe kontrollit, lidhjes traumatike me dhunuesin,[13] pranimit kulturor, mungesës së burimeve financiare, frikës dhe turpit, ose për të mbrojtur fëmijët. Si rezultat i abuzimit, viktimat mund të përjetojnë paaftësi fizike, agresion të çrregulluar, probleme shëndetësore kronike, sëmundje mendore, financa të kufizuara dhe një aftësi të dobët për të krijuar marrëdhënie të shëndetshme. Viktimat mund të përjetojnë çrregullime të rënda psikologjike, të tilla si çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD). Fëmijët që jetojnë në një familje me dhunë shpesh shfaqin probleme psikologjike që në moshë të hershme, si shmangia, hipervigjilenca ndaj kërcënimeve dhe agresioni i çrregulluar, të cilat mund të kontribuojnë në traumatizimin mëkëmbës.[14]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Woodlock, Delanie (2017). "The Abuse of Technology in Domestic Violence and Stalking". Violence Against Women (në anglisht). 23 (5): 584–602. doi:10.1177/1077801216646277. ISSN 1077-8012. PMID 27178564. S2CID 26463963.
- ^ "WESNET Second National Survey on Technology abuse and domestic violence in Australia" (PDF). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 26 shkurt 2021. Marrë më 4 mars 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Controlling or Coercive Behaviour in an Intimate or Family Relationship Statutory Guidance Framework" (PDF). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 24 korrik 2018. Marrë më 17 qershor 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ McQuigg, Ronagh J. A. (janar 2013), "Potential problems for the effectiveness of international human rights law as regards domestic violence", përmbledhur nga McQuigg, Ronagh J. A. (red.), International human rights law and domestic violence: the effectiveness of international human rights law (PDF), Oxford New York: Taylor & Francis, fq. xiii, doi:10.1891/1946-6560.4.1.6, ISBN 9781136742088, S2CID 143682579, arkivuar (PDF) nga origjinali më 2016-02-05,
This is an issue that affects vast numbers of women throughout all nations of the world. ... Although there are cases in which men are the victims of domestic violence, nevertheless 'the available research suggests that domestic violence is overwhelmingly directed by men against women ... In addition, vio560.4.1.6
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Strong, Bryan; DeVault, Christine; Cohen, Theodore (16 shkurt 2010). The Marriage and Family Experience: Intimate Relationships in a Changing Society. Cengage Learning. fq. 447. ISBN 978-1133597469. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Concannon, Diana (11 korrik 2013). Kidnapping: An Investigator's Guide. Newnes. fq. 30. ISBN 978-0123740311. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Riviello, Ralph (1 korrik 2009). Manual of Forensic Emergency Medicine. Jones & Bartlett Learning. fq. 129. ISBN 978-0763744625. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Finley, Laura (16 korrik 2013). Encyclopedia of Domestic Violence and Abuse. ABC-CLIO. fq. 163. ISBN 978-1610690010. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hess, Kären; Orthmann, Christine; Cho, Henry (1 janar 2016). Criminal Investigation. Cengage Learning. fq. 323. ISBN 978-1435469938. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lupri, Eugene; Grandin, Elaine (2004), "Consequences of male abuse – direct and indirect", përmbledhur nga Lupri, Eugene; Grandin, Elaine (red.), Intimate partner abuse against men (PDF), Ottawa: National Clearinghouse on Family Violence, fq. 6, ISBN 9780662379751, arkivuar nga origjinali (PDF) më 4 janar 2009, marrë më 21 qershor 2014
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Halket, Megan Mcpherson; Gormley, Katelyn; Mello, Nicole; Rosenthal, Lori; Mirkin, Marsha Pravder (2013). "Stay with or Leave the Abuser? The Effects of Domestic Violence Victim's Decision on Attributions Made by Young Adults". Journal of Family Violence. 29: 35–49. doi:10.1007/s10896-013-9555-4. S2CID 8299696.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ WHO (7 mars 2013). "Child marriages: 39,000 every day". who.int. World Health Organization. Arkivuar nga origjinali më 14 prill 2014. Marrë më 11 prill 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Joint news release Every Woman Every Child/Girls Not Brides/PMNCH/United Nations Foundation/UNFPA/UNICEF/UN Women/WHO/World Vision/World YWCA/ - ^ Dutton, Donald; Painter, S.L. (1981-01-01). "Traumatic bonding: The development of emotional attachments in battered women and other relationships of intermittent abuse". Victimology. 6: 139–155.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Schechter, Daniel S.; Zygmunt, Annette; Coates, Susan W.; Davies, Mark; Trabka, Kimberly A.; McCaw, Jamie; Kolodji, Ann; Robinson, Joann L. (2007). "Caregiver traumatization adversely impacts young children's mental representations on the MacArthur Story Stem Battery". Attachment & Human Development. 9 (3): 187–205. doi:10.1080/14616730701453762. PMC 2078523. PMID 18007959.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)