Dioqeza katolike e Sapës

Dioqeza e Sapës (latinisht: Dioecesis Sappensis) është një territor kishtar latin ose dioqezë e Kishës Katolike në Shqipërinë e Veriut. Është një dioqezë sufragane në krahinën kishtare të Kryedioqezës metropolitane të Shkodrës-Pult .

Dioqeza mban emrin e qytetit Sapë (Sappa), i cili ndodhet pranë Drinit, në juglindje të liqenit të Shkodrës. Megjithatë, katedralja e dioqezës është Katedralja e Nënë Terezja, në qytetin e Vau-Dejës, Qarku Shkodër . Ish-Katedralja është Kisha e Shën Gjergjit, në Nënshat të po këtij qarku.

Dioqeza është një nga gjashtë juridiksionet katolike në Shqipëri. ^[1] Ndodhet në afërsi të liqenit të Shkodrës, në pellgun e lumit Drin .

Statistikat dhe shtrirja

Që nga viti 2014 , ajo kreu shërbimin baritor për 70,701 katolikë (34,9% nga 202,800 gjithsej) në 2,544 km ² në 32 famulli me 19 priftërinj (11 dioqezanë, 8 fetarë), 1 dhjak, 60 besimtarë laikë (9 vëllezër, 51 motra) dhe 2 seminaristë.

Studentët kishtarë të kësaj dioqeze shkollohen në seminarin e Shkodrës. Dioqeza e Sappa përfshin gjithashtu manastirin françeskan në Troshan (Trosciani), ku minoritet kanë një "Collegium seraphicum" për studentët e tyre të filozofisë.

Historia

Dioçeza e Sapes u krijua në 1062, nga Papa Aleksandri II . Gjatë shekullit të 11-të, dioqeza ndodhej brenda Dioklesë.

Në vitin 1491 Papa Inocenti VIII bashkoi me të Ipeshkvine e Sardës (Sardoniki), dhe selitë e bashkuara ishin sufragane të Arqipeshkvise së Antivarit deri në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë. Selia e Sardës përbëhej gjithashtu nga Dioqeza e Dagnum-it (Daynum, Dagno, Danj; Daynensis), e themeluar si sufragane e Antivarit gjatë gjysmës së dytë të shekullit të katërmbëdhjetë dhe e bashkuar me Sardën nga Papa Martin V në 1428. Nga Këshilli Shqiptar në 1703, ipeshkvi i Sapës mori disa famulli që më parë i përkisnin Dioqezës së Pultit .

Territori i humbur më 1890.12.30 në Abacinë Territoriale të Shën Llezhrit të Oroshit.

Numri i saktë i peshkopëve të Sappa nuk dihet. Peshkopi i parë i Sapës i përmendur është Pjetri në shek. 1291. Peshkopët e shquar të Sapës përfshijnë Gjergj Bardhi dhe Lazër Vladanji më vonë u bënë kryepeshkopë të Tivarit . Pjetër Zarishi ishte sekretar i peshkopit të Sapës. ^[2]

Ordinaret ipeshkvore

Peshkopët e Sapës

Pietro = Peter I (11 June 1291 – ????)
Paolo = Paul (ca. 1370–1376?)
Benevenuli = Benvenuto, Friars Minor (O.F.M.) (2 July 1376 – ????)
Peter II (Pjetër Zakaria) = Pietro Zaccaria (1395.05.04 – )
Nicholas I (1414–????)
Michael (March 1422 – ????)
Peter III (1425–????)
Peter IV (1431–????)
Matthew (Mateo/Mateu Hermollaji) (1433–????)
George I (1440–1451)
Emmanuel (1460–????)
Unknown (1472–????)
Marinus I (Marin Suma) (1473–????)
Gabriel I (1479–????)
Blasius (1489–1490)
Prodokimi (January 1490 – 1500)
Peter V (Pjetër Stërbinja) (1501–1507)
Dominic (Domingo García) (5 July 1508 – ????)
Ambrosius (Ambrosius Montemini) (1512–????)
George III (1513–????)
Didak Fernandez (1514–????)
John I (Juan Buenaventura de Valderrama) (3 September 1518 – 1520)
Alphonse (Alfons Kavaçiri) (1521–????)
Diocese ceased to function for 50 years for unknown reasons
Theobald (Tossoli Blanco) (1582–????)
George IV (Gjergj Palma) (1583–????)
Nicholas II (Nikollë Bardhi) (1594–????)
Simon I (Simon Gjeçi/Jeçi) (1620–1621)
Peter VI (Pjetër Budi) (20 July 1621 – ????)
George IV (Gjergj Bardhi) (1623–1635)
Francis (Frang Bardhi) (1635–????)
George IV (Gjergj Bardhi) (1644–1646)
Simon II (Simeoni Suma) (1647–1670s)
Stephen (Shtjefën Gaspari) (1675–????)
Martin (Martin Jelić) (1682–????)
George V (Gjergj Teodori) (1685–1705)
Egidius (Egidio Quinto) (21 March 1707 – 8 February 1719)
Marinus II (Marin Gjini) (1719–????)
John II (Gjon Gallata) (1720–????)
Basil (Vasil Lindi) (1738–1744)
Lazarus I (Lazër Vladanji) (1746–1749)
George (Gjergj Vladanji) (1750–1765)
Nicholas III (25 August 1765 – 1791)
John III (Gjon Logoreci) (2 April 1791 – 21 December 1794)
Anthony (Anton/Ndoc Radovani) (1796–????)
Marcus (Mark Negri) (1808–????)
Alexander (Lekë Suma) (24 December 1825 – ????)
Lazarus I (Lazër Vladanji) (1827 – 15 February 1830)
Peter VII (Pjetër Borçi) (18 December 1829/13 February 1836) – ????)
George VII (Gjergj Labella) (1844 – ????)
Peter VIII (Pietro Severini) (26 November 1843/1 February 1845 – 7 November 1873)
Julius (Giulio Marsili) (December 1873 – 12 August 1890)
Lawrence (Lorenzo Petris de Dolammare) (5 August 1890 – 20 December 1892)
Gabriel II (Gabriel Nev(r)iani) (10 January 1893 – 28 March 1900)
Lazarus II (Lazër Mjeda) (10 November 1900 – 24 December 1904)
Jacob (Jak(ë) Serreqi) (7 August/29 October 1905 – 14 April/22 April 1910)
George VI (Gjergj Koleci) (21 September 1911 – 2 January 1928)
- Gaspar (Gaspër Thaçi) (1928 – ca. 13 June 1928) – Apostolic Administrator
Joseph (Zef Gjonali) (13 June/25 July 1928 – 9 October/30 October 1935)
Nicholas IV (Nikollë Vinçenc Prennushi) (27 January/6 February 1936 – 26 June 1940)
George VIII (Gjergj Volaj) (25 May/26 June 1940 – February 1947/3 February 1948)
John IV (Gjon Kovaçi) (June 1950 – ????)
- Francis II (Frano Illia) (25 April 1993 – 1997) – Apostolic Administrator
- Angel (Angelo Massafra) (1997 – ca. 2000) – Apostolic Administrator
- Dodë Gjergji (6 January 2000 – 12 December 2006) – Apostolic Administrator
Lucian (Lucjan Avgustini) (12 December 2006 – 22 May 2016)
Bishop-elect Simon Kulli (2017.06.15 – ...)

Shih edhe

Referime

^ Catholic Hierarchy: Current Dioceses in Albania
^ Robert Elsie (2012). A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B.Tauris. fq. 101. ISBN 978-1-78076-431-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Catholic Hierarchy: Current Dioceses in Albania

[Elsie2012-2] Robert Elsie (2012). A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B.Tauris. fq. 101. ISBN 978-1-78076-431-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]