E drejta për privatësi

E drejta për privatësi është një veçori e traditave të ndryshme ligjore që synon të frenojë veprimet qeveritare dhe private që kërcënojnë privatësinë e individëve. Mbi 185 kushtetuta kombëtare përmendin të drejtën e privatësisë. Më 10 dhjetor 1948, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara miratoi Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut (UDHR), e shkruar fillimisht për të siguruar të drejtat individuale të secilit kudo; ndërsa e drejta e privatësisë nuk figuron në dokument, shumë e interpretojnë këtë nëpërmjet nenit 12, i cili thotë: “Askush nuk duhet t'i nënshtrohet ndërhyrjeve arbitrare në privatësinë, familjen, shtëpinë ose korrespondencën e tij, as sulmeve ndaj nderit dhe reputacionit të tij. Gjithkush ka të drejtën e mbrojtjes me ligj kundër ndërhyrjeve apo sulmeve të tilla”.

Që nga zbulimet botërore të mbikëqyrjes të vitit 2013, e drejta për privatësi ka qenë një temë e debatit ndërkombëtar. Agjencitë qeveritare, si NSA-ja, FBI-ja, CIA, R&AW dhe GCHQ, janë angazhuar në mbikëqyrje masive botërore. Disa debate të tanishme rreth të drejtës për privatësi përfshijnë nëse privatësia mund të bashkekzistojë me aftësitë e tanishme të agjencive të inteligjencës për të aksesuar dhe analizuar shumë detaje të jetës së një individi; nëse e drejta e privatësisë humbet apo jo si pjesë e kontratës shoqërore për të forcuar mbrojtjen kundër kërcënimeve të supozuara terroriste; dhe nëse kërcënimet e terrorizmit janë një justifikim i vlefshëm për të spiunuar popullatën e përgjithshme. Aktorët e sektorit privat mund të kërcënojnë gjithashtu të drejtën e privatësisë – veçanërisht kompanitë teknologjike, të tilla si Amazon, Apple, Meta, Google, Microsoft dhe Yahoo që përdorin dhe mbledhin të dhëna vetjake.