Ekonomia e tregut
Ekonomia e tregut është një sistem ekonomik në të cilin vendimet në lidhje me investimet, prodhimin dhe shpërndarjen tek konsumatorët udhëhiqen nga sinjalet e çmimeve të krijuara nga forcat e ofertës dhe kërkesës. Karakteristika kryesore e një ekonomie tregu është ekzistenca e tregjeve të faktorëve që luajnë një rol dominues në shpërndarjen e kapitalit dhe faktorëve të prodhimit.[1][2]
Ekonomitë e tregut variojnë nga sistemet e tregut të lirë të rregulluar minimalisht dhe sistemet laissez-faire ku aktiviteti shtetëror është i kufizuar në ofrimin e mallrave dhe shërbimeve publike dhe mbrojtjen e pronësisë private,[3] në format ndërhyrëse ku qeveria luan një rol aktiv në korrigjimin e dështimeve të tregut dhe promovimin e mirëqenies sociale, si shihet në disa ekonomi të përziera. Ndërhyrja e shtetit mund të ndodhë në zonat e prodhimit, shpërndarjes, tregtisë dhe konsumit në ekonomi. Shpërndarja e shërbimeve të nevojave bazë dhe mallrave si kujdesi shëndetësor mund të rregullohet tërësisht nga një politikë barazie e kujdesit shëndetësor publik (ndërsa prodhimi sigurohet nga sipërmarrja private), duke eliminuar efektivisht forcat e ofertës dhe kërkesës.
Ekonomitë e drejtuara nga shteti ose dirigjit janë ato ku shteti luan një rol direktiv në drejtimin e zhvillimit të përgjithshëm të tregut nëpërmjet politikave industriale ose planifikimit tregues - të ciliat udhëzime ende nuk e zëvendësojnë tregun për planifikimin ekonomik - një formë e referuar ndonjëherë si një ekonomi e përzier.[4][5]
Ekonomitë e tregut janë në kontrast me ekonomitë e planifikuara ku vendimet e investimeve dhe prodhimit mishërohen në një plan ekonomik të integruar në të gjithë ekonominë. Në një ekonomi të planifikuar në mënyrë qendrore, planifikimi ekonomik është mekanizmi kryesor i shpërndarjes midis firmave dhe jo tregjeve, me mjetet e prodhimit të ekonomisë që zotërohen dhe operohen nga një organ i vetëm organizativ.
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Gregory and Stuart, Paul & Robert (2004). Comparing Economic Systems in the Twenty-First Century (bot. 7th). George Hoffman. fq. 538. ISBN 0618261818.
Market Economy: Economy in which fundamentals of supply and demand provide signals regarding resource utilization.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Altvater, E. (1993). The Future of the Market: An Essay on the Regulation of Money and Nature After the Collapse of "Actually Existing Socialism. Verso. fq. 57.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Yu-Shan Wu (1995). Comparative Economic Transformations: Mainland China, Hungary, the Soviet Union, and Taiwan. Stanford University Press. fq. 8.
In laissez-faire capitalism, the state restricts itself to providing public goods and services that the economy cannot generate by itself and to safeguarding private ownership and the smooth operation of the self-regulating market.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Altvater, E. (1993). The Future of the Market: An Essay on the Regulation of Money and Nature After the Collapse of "Actually Existing Socialism. Verso. fq. 237–238.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Tucker, Irvin B., Macroeconomics for Today. West Publishing. p. 491Stampa:ISBN?