Euagriu Skolastiku

Euagri Skolastiku (greqishtja e lashtë: Εὐάγριος Σχολαστικός) ishte një studiues dhe intelektual sirian që jetonte në shekullin VI pas Krishtit dhe një ndihmës i patriarkut Gregori i Antiokisë. ^[1] Vepra e tij e mbijetuar, Historia kishtare (Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία), përfshin një koleksion me gjashtë vëllime në lidhje me historinë e Kishës nga Koncili i Parë i Efesit (431) deri në mbretërimin e perandorit Maurice deri në vdekjen e Skolastikut. Në shkrimet e tij gjejmë të dhëna edhe për Ilirinë dhe Ilirët.

Biografia

Evagriu Skolastiku lindi në Epiphania, një qytet sirian që ndodhet pranë lumit Orontes në zemër të Perandorisë Romake Lindore . Ka polemika në lidhje me datën në të cilën lindi Evagrius, pasi historiani G.F. Chesnut pohon se ai ka lindur në vitin 536 ose 537, megjithatë studiuesi Whitby pretendon se ai ka lindur në vitin 535. ^[2] Vepra e tij e parë me shkrim trajtoi shpërthimin e murtajës që infektoi një segment të gjerë të popullsisë. Vetë Evagriu u infektua nga shpërthimi, por mrekullisht arriti t'i mbijetonte kësaj fatkeqësie gjatë rinisë së tij. Sipas rrëfimit të tij, anëtarët e ngushtë të familjes së tij vdiqën nga shpërthimi, përfshirë gruan e tij në atë kohë. ^[3] Michael Whitby arsyeton se Evagrius ka lindur në një familje të pasur aristokrate me lidhje të ngushta me elitën politike.

Edukimi i tij ishte i gjatë dhe gjithëpërfshirës që në fëmijërinë e hershme, duke filluar nga një specializim në gramatikë dhe duke kaluar në letërsinë klasike greke. Kjo përfundimisht kulmoi me ndjekjen e studimeve juridike nga Evagrius, të cilat pas përfundimit i dhanë atij titullin prestigjioz "Scholasticus" kur ishte në fund të të 20-tave. ^[4] Përpjekja e tij e parë zyrtare e dukshme ishte të shoqëronte Gregorin e Antiokisë në Konstandinopojë për ta mbrojtur kundër akuzave që kishin të bënin me sjellje të pahijshme seksuale. ^[5] Evagrius u martua përsëri në Antioki, ku të dhënat e tij dëshmojnë për prestigjin e tij midis elitës profesionale, pasi shfaqjet e madhështisë dhe një audiencë masive ishin të pranishme gjatë kësaj ceremonie martesore. ^[6] Kushtuar perandorit Maurice Evagrius shkroi shumë vepra për çështje teologjike, por asnjëra prej tyre nuk ka mbijetuar. ^[7] Vepra e tij e mbetur, Historia Kishtare përfundoi në vitin 593, një përmbledhje me gjashtë vëllime e historisë së krishterë nga Koncili i parë i Efesit deri në kohën e tij të sotme. ^[8]

Evagrius ishte në mënyrë eksplicite një i krishterë në traditën kalcedoniane, duke kritikuar si Zakaria Retorin ashtu edhe Zosimin për dallimet teologjike, dy historianë të njohur gjatë kohës së tij. Ai e respektoi ish-dijetarin për kontributin e tij në historitë e shekujve V dhe VI pas Krishtit, por e qortoi atë për pozicionin e tij monofizit . Megjithatë, ai ishte veçanërisht armiqësor ndaj Zosimit, një historiograf pagan, për pikëpamjet e tij të forta antikristiane, duke thënë: "Ti, o i mallkuar dhe i ndotur tërësisht, thua se pasuritë e romakëve u tretën dhe u shkatërruan fare që nga koha kur Krishterimi u bë i njohur”, duke sfiduar supozimin e Zosimit se rënia e Romës filloi me konvertimin e Konstandinit. ^[9]

Vepra

Evagrius Scholasticus, Historia ecclesiastica (kopje e vitit 1524; Biblioteka Britanike Egerton MS 2626)

Vepra e vetme e mbijetuar e Evagrius, Historia Kishtare, trajton historinë e Perandorisë Romake Lindore që nga fillimi zyrtar i polemikave nestoriane në Këshillin e Parë të Efesit në vitin 431 deri në kohën kur ai po shkruante, 593. Përmbajtja e librit fokusohet kryesisht në çështjet fetare, duke përshkruar ngjarjet rreth peshkopëve dhe njerëzve të shenjtë të shquar.

Editio princeps u botua në vitin 1544 me emrin Robertus Stephanus (i njohur më mirë si Robert Estienne ). John Christopherson, peshkopi i Chichester, bëri një përkthim latinisht të Historisë Kishtare, e cila u botua pas vdekjes së tij në vitin 1570. Përkthimet në anglisht u shfaqën shumë më vonë: i pari ishte nga Edward Walford, i cili u botua në Londër në vitin 1846; Përkthimi i Michael Whitby u botua në vitin 2001 nga Liverpool University Press si pjesë e "Texts in Translation Series".

Disa historianë, veçanërisht Pauline Allen, pretendojnë se qëndrimi teologjik kalcedonian i Evagrius-it ndikoi drejtpërdrejt në përzgjedhjen e informacionit të tij, në mënyrë që të mbronte agjentët politikë të linjës kalcedonase kundër reputacionit negativ. ^[10] Megjithatë, Whitby thekson pranimin dhe përfshirjen nga ana e studiuesit ligjor të informacionit të shkruar nga historianë të tjerë, të cilët morën qëndrime të kundërta, kur ai dalloi se rrëfimet e tyre ishin të besueshme. ^[11] Për shembull, Evagrius Scholasticus mbështetet shumë në studimin tekstual të historisë nga Zakaria, edhe pse ai ishte monofizit, duke lënë herë pas here aspekte të vogla të veprës së tij që promovojnë në mënyrë eksplicite teologjinë e tij, por kryesisht duke e konsideruar atë si të besueshëm. Alleni arsyeton gjithashtu se Evagrius ndërtoi mbi veprën e Zakarias, sepse ai ishte i vetmi tregim historik gjithëpërfshirës i ngjarjeve që ndodhën nga koha e Teodoretit të Kirit deri në epokën e tij. Megjithatë, për fat të keq, dorëshkrimet origjinale të Zakarias kanë humbur. ^[12]

Evagrius është shumë më pak kritik ndaj perandorit Justinian dhe gruas së tij Theodora, në krahasim me Prokopin, i cili i përshkroi të dy si demonë të manifestuar fizikisht. Për shkak të përkatësive rajonale, Evagrius e përshkruan perandorin në një dritë më simpatike, duke lavdëruar qasjen e tij të moderuar ndaj drejtësisë dhe përmbajtjen e tij ndaj persekutimit të tepruar, por ende duke dënuar herezinë dhe shfaqjet e tij të pasurisë. Ambivalenca e Evagrius ndaj Justinianit është veçanërisht e dukshme kur ai e përshkruan atë si një njeri të virtytshëm, por të verbër ndaj humbjes së afërt në luftën e tij të vetë-inicuar me Persinë. ^[13] Chesnut komenton gjithashtu sesi historiani dhe studiuesi romak e përfundon Historinë e tij Kishtare me një stil dramatik, duke përdorur tema nga tragjeditë klasike greke për të karakterizuar jetën e Justinianit, veçanërisht luhatjet e mëdha të Fortune. ^[14]

Evagrius bazohet në dokumentet e shkruara nga Zakaria, Symeon Stilites Plaku, Eustatius i Epifanisë, Gjon Malalas, Zosimus dhe Prokopi i Cezaresë . ^[15]

Historia Kishtare konsiderohet një tregim i rëndësishëm dhe relativisht autoritar i afatit kohor që gjurmon, pasi Evagrius bazohet në materialin e studiuesve të tjerë, duke pranuar në mënyrë eksplicite burimet e tij. Ai organizon me përpikëri informacionin e marrë nga vepra të tjera të shkruara historike në mënyrë që të vërtetojë rrëfimin e tij në mënyrë më efektive se studiuesit e tjerë teologjikë të kohës së tij, duke zvogëluar kështu konfuzionin për historianët e ardhshëm të interesuar për të studiuar veprën e tij. ^[16] Megjithatë, historianët pranojnë se ka gabime serioze logjike të natyrshme në veprën e mbijetuar të Evagrius-it, e cila është e zakonshme për epokën e saj, përkatësisht renditjen problematike kronologjike dhe analizimin e ngjarjeve të pamohueshme të dukshme, si luftërat e mëdha dhe ngjarje të tjera laike. Kur studiuesi përmend raste të rëndësishme në jetën e tij, mungesa e etiketimit kronologjik është veçanërisht e dukshme – gjë që mund të sjellë komplikime për ata që analizojnë librin e tij. ^[17]

Shih edhe

Literatura

Evagrius Scholasticus, The Ecclesiastical History, tr. M. Whitby (2000)
SCARRY, Elaine. “The Well-Rounded Sphere: The Metaphysical Structure of the Consolation of Philosophy,” Essay's in Numerical Criticism of Medieval Literature. (New Jersey: Associated University Press, 1980).
EVAGRIUS. Ecclesiastical History: A History of the Church in Six Books from A.D. 431 to A.D. 594. (London: Samuel Bagster and Sons, 1846).
CHESNUT, Glenn F. "Sozomen, Theodoret of Cyrrhus, and Evagrius Scholasticus: Other Successors and Continuators," The First Christian Histories. (Macon: Mercer University Press, 1986).
ALLEN, Pauline. "Zachariah Scholasticus and the Historia Ecclesiastica of Evagrius Scholasticus," Journal of Theological Studies 31 (2):1980 (pgs 471–488). [jts.oxfardjournals.org/].
Pazdernik, Charles (1994). "'Our Most Pious Consort Given Us by God': Dissident Reactions to the Partnership of Justinian and Theodora, A.D. 525-548". Classical Antiquity (journal) (në anglisht). University of California Press. 13 (2): 256–81. doi:10.2307/25011016. ISSN 1067-8344. JSTOR 25011016 – nëpërmjet JSTOR.

Referime

^ Roger Pearse (2002-10-19). "Account of author and his writings" (në anglisht). Ccel.org. Marrë më 2012-08-06.
^ Chesnut, p. 215
^ Ecclesiastical History, Preface, pgs. vii–viii
^ Whitby, p. xiv
^ Ecclesiastical History, Preface, p. viii
^ Whitby p. xv
^ Ecclesiastical History, Preface, pgs ix–x
^ Chesnut, p. 216
^ Chesnut, pgs 224–225
^ Allen, p. 476
^ Whitby, p. xl
^ Allen, p. 488
^ Pazdernik, p. 265
^ Chesnut pgs 218–219
^ Whitby, pgs xxii–xxx
^ Whitby, p. xxiii
^ Whitby, pg. liii

[1] Roger Pearse (2002-10-19). "Account of author and his writings" (në anglisht). Ccel.org. Marrë më 2012-08-06.

[2] Chesnut, p. 215

[3] Ecclesiastical History, Preface, pgs. vii–viii

[4] Whitby, p. xiv

[5] Ecclesiastical History, Preface, p. viii

[6] Whitby p. xv

[7] Ecclesiastical History, Preface, pgs ix–x

[8] Chesnut, p. 216

[9] Chesnut, pgs 224–225

[10] Allen, p. 476

[11] Whitby, p. xl

[12] Allen, p. 488

[13] Pazdernik, p. 265

[14] Chesnut pgs 218–219

[15] Whitby, pgs xxii–xxx

[16] Whitby, p. xxiii

[17] Whitby, pg. liii

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]