Gjuhët e Ukrainës

Gjuha zyrtare e Ukrainës është ukrainishtja, një gjuhë sllave e lindjes e cila është gjuhë amtare e 67.5% e popullsisë së Ukrainës. Rusishtja është gjuhë amtare e 29.6% e popullsisë së Ukrainës dhe pjesa tjetër (2.9%) janë folësit amtarë të gjuhëve të tjera.^[1] Etnologjia liston 40 gjuhët e pakicave dhe dialektet; thuajse të gjitha janë amtare të ish - Bashkimit Sovjetik.

Sipas Nenit 10 të Kushtetutës së Ukrainës shteti ka një detyrim për të siguruar zhvillim gjithëpërfshirës dhe funksionimin e gjuhës ukrainase në të gjitha sferat e jetës shoqërore në të gjithë Ukrainën, ndërsa për të garantuar zhvillim të lirë, përdorimin dhe mbrojtjen e gjuhës ruse dhe gjuhëve të tjera të pakicave kombëtare të Ukrainës.

Gjuha dhe jeta e përditshme Redakto

Një anketë e gushtit të vitit 2011 nga Qendra Razumkov tregoi se 53.3% e të anketuarve përdorin gjuhën ukrainase në jetën e përditshme, ndërsa 44.5% përdorin rusishten.^[2]

Në tetor të vitit 2009 anketa nga FOM-Ukrainë e 1,000 të anketuarve, 52% deklaruan që ata përdorin rusishten si "Gjuhën e tyre të komunikimit", ndërsa 41% e të anketuarve deklarojnë se e përdorin gjuhën ukrainase dhe 8% pohuan se ata përdorin një kombinim i të dyjave.^[3]

Një anketë e marsit të vitit 2010 nga Grupi Research & Branding tregoi se 65% konsideruan gjuhën ukrainase si gjuhën e tyre amtare dhe 33% rusishten. Ky sondazh tregoi gjithashtu standardin e njohurive për gjuhën ruse (gjuhën bisedore të lirë, shkrim dhe lexim) në Ukrainën aktuale është me përqindje më të lartë (76%) se standardi i njohjes së gjuhës ukrainase (69%). Më shumë të anketuar preferojnë të flasin gjuhën ukrainase (46%) se sa rusishten (38%) me 16% që preferojnë të flasin që të dyja në mënyrë të barabartë.

Në anketën e majit të vitit 2012 nga vlerësimi 50% e të anketuarve kanë konsideruar gjuhën ukrainase si gjuhën e tyre amtare, 29% rusishten, 20% i konsiderojnë të dyja si gjuhën ukrainase ashtu edhe rusishten si gjuhën e tyre amtare dhe 1% e konsiderojnë një gjuhë tjetër gjuhën e tyre amtare.^[4]

Një anketë e mbajtur në nëntor të vitit 2009 zbuloi se 54.7% e popullsisë së Ukrainës besojnë se çështja e gjuhës në Ukrainë është e parëndësishme, se çdo person mund të flasë në gjuhën të cilën ai ose ajo preferon dhe që shumë probleme më të rëndësishme ekzistojnë në vend; 14.7% e të anketuarve deklaruan se çështja e gjuhës është një problem urgjent që nuk mund të shtyhet dhe që bën thirrje për zgjidhje të menjëhershme; të tjerët 28.3% besonin se ndërsa problemi i gjuhës duhet të zgjidhet, kjo do të mund të shtyhet.^[5]

Gjuhët aktuale Redakto

Gjuhët e Ukrainës, sipas Ethnologue, janë si më poshtë. (Nuk përfshihen Vlax Rome, Jakati, dhe sllovake, për të cilat asnjë e dhënë e popullsisë nuk është në dispozicion):^[6]

Ukrainase: 32,000,000 (2001)
Ruse: 8,330,000 (2001)
Jidishët Lindor: 634,000 (1991)
Rusyn: 560,000 (2000)
Rumunë/Moldavë: 319,000 (2001)
Bjellorusisht: 276,000 (2001)
Crimean Tatar: 260,000 (2006)
Bullgare: 234,000
Gjuha e shenjave Ukrainase: 223,000 (2014)
Hungarishtja: 157,000 (2001)
Polonishtja: 144,000 (2001)
Armenishtja: 99,900

Urum: 95,000 (2000)
Gjermanisht: 33,000 (2001)
Gagauz: 25,000 (2007)
Roma Karpate : 21,200 (2001)
Çeke: 21,000 (1970)
Greqishtja: 5,850 (2001)
Serbishtja: 5,000
Bashkort: 3,670
Krimchak: 200 (2007)
Karaim: 6 (2007)

Gjuhët rajonale Redakto

Si rezultat i legjislacionit me titull 'Projektligji mbi parimet e shtetit të politikës gjuhësore", i cili u miratua nga Verkhovna Rada në gusht të vitit 2012, gjuhët që fliten nga të paktën 10% e popullsisë së Oblastit u bë e mundur të ngritet për në statusin e 'gjuhës rajonale'. Ndërsa gjuha ukrainase ka mbetur gjuha e vetme zyrtare e vendit gjithëkombëtare, gjuhët e tjera, të varura nga miratimi i tyre nga autoritetet Oblaste, u bë e një medium i pranuar i komunikimit në fushën e arsimit, zyrat e pushtetit lokal, gjykatat dhe korrespondenca zyrtare.^[7]

Rajoni	Gjuhët Rajonale	Rajoni	Gjuhët rajonale
Republika Autonome e Krimesë	Crimean Tatar	Luhansk Oblast	Rusishtja
Cherkasy Oblast	Lviv Oblast
Chernihiv Oblast	Mykolaiv Oblast	Rusishtja^[8]
Chernivtsi Oblast	Moldovan (Tarasivtsi village only)^[9]	Odessa Oblast	Rusishtja
Dnipropetrovsk Oblast	Russian	Poltava Oblast
Donetsk Oblast	Rusishtja	Rivne Oblast
Ivano-Frankivsk Oblast	Sevastopol City	Rusishtja
Kharkiv Oblast	Rusishtja	Sumy Oblast
Kherson Oblast	Rusishtja^[10]	Ternopil Oblast
Khmelnytskyi Oblast	Vinnytsia Oblast
Kiev Oblast	Volyn Oblast
Kirovohrad Oblast	Zakarpattia Oblast	Hungarishtja (vetëm qyteti Berehove)^[9] Rumunishtja (vetëm fshati Bila Tserkva) ^[11]
Qyteti Kyiv	Zaporizhia Oblast	Rusishtja
Zhytomyr Oblast

Faktet historike Redakto

Sipas regjistimit rus të vitit 1897 në territorin e nëntë të guberniyas Ruse në Ukrainën moderne ka dhënë rezultatet e mëposhtme:

Përbërja e gjuhës

Ukrainase - 14,931.5 (73%)
Ruse - 2,146.1 (11%)
Hebre - 1,871.8 (9%)
Gjermanisht - 451.3 (2%)
Polonisht - 375.9 (2%)
Gjuha Bjelloruse - 08.5 (1%)
Rumune - 185.7 (1%)
Tjera - 1%

Lista e rajoneve të përmendura

Poltava Governorate
Kharkov Governorate
Podolie Governorate
Kiev Governorate
Volyn Governorate
Yekaterinoslav Governorate
Chernigov Governorate
Kherson Governorate
Taurida Governorate

Harta e dialekteve dhe nëndialekteve të Ukrainës (2005). (2005).
Shenjë rrugore në gjuhën ukrainase për Muzeun Ivan Franko në Kryvorivnia.
Hyni në të dyja gjuhët ukrainase dhe rumanisht në fshatin Valea Vișeului (Vyshivska Dolyna), komuna Bistra, në Rumani
tastierë në ukrainisht

Harta Redakto

Shumica vetë-të ashtuquajturit "amtare" (jo domosdoshmërisht zakonisht të folur) të gjuhës nga lokaliteti
Ukrainës
Ruse
Njohja e ukrainës (e kuqe kolonë) dhe ruse (blu kolonë)
Crimean Tatar gjuhës në Krime
Surzhyk
Folësit ukrainas në Perandorinë Ruse (1897)
Ukrainë: 1897]]