Himni Akathist

Himni Akathist zakonisht quhet çdo himn i krishterë ortodoks i kënduar nga besimtarët e krishterë duke qëndruar në këmbë. Sidoqoftë, ekziston një himn (" Kontakio ") i Kishës Lindore për nder të Virgjëreshës Mëria, i njohur si Gjenerali Ngadhënjimtar, i cili këndohet nëpër kisha e manastire në pesë të Premtat e para të Kreshmës, katër pjesët e para dhe tërësi e pestë. Ai është një himn që përbëhet nga një proimion (parathënie) dhe 24 oikose (kthesa) në një akrostish alfabetik grek, nga shkronja A në Ω (secili oikos ("shtëpi") fillon me shkronjën përkatëse greke sipas radhës).

Himni Akathist konsiderohet si një kryevepër e himnografisë bizantine. Shtë shkruar mbi rregullat e homotonisë, izosilabike dhe pjesërisht të rimës. Gjuha e tij është serioze dhe poetike dhe pasurohet me mjaft epitete dhe shumë figura të tuera letrare (antiteza, metafora, etj.). Tema e tij është lavdërimi i humanizimit të Zotit nëpërmjet Virgjëreshës Mëria, i cili bëhet me shumë shprehje gëzimi dhe gëzimi, ku ata i japin atij një ton triumfues.

Emërtimi Redakto

Ky himn quhet Akathist ("Akathistos") nga qëndrimi i drejtë, të cilin besimtarët e mbanin gjatë këndimit të tij. Të gjithë besimtarët e këndonin Himnin Akathist ndërsa ishin në këmbë, nën rrethanat që konsiderohet se është kënduar për herë të parë, ndërsa kongregacioni e përcillte duke qe4ndruar ishte në këmbë edhe shpurën e festës së Ungjillëzimit, me të cilën u lidh himni. ^[1]

Ikona e lëvizshme e Virgjëreshës së Vlahernës, bartur nga Kryqtarët në Shën Markun e Venecias më 1204

Historia Redakto

Në vitin 626, dhe ndërsa Perandori Heraklion po drejtonte një fushatë të ushtrisë bizantine kundër Persianëve, Kostandinopoja u rrethua papritmas nga Avarët . Duke e ditur se ushtria mungonte, avarët refuzuan çdo propozim për armëpushim dhe më 6 gusht pushtuan kishën e Shën Mërisë së Vlahernës. Në bashkëpunim me persianët, natën e 7 dhe 8 gushtit, ata po përgatiteshin për sulmin përfundimtar, ndërsa Patriarku Sergj sillej përreth mureve të Kostandinopojës me ikonën e Shën Mërisë së Vlahernës dhe nxiste njerëzit për të kryer rezistencë. Atë natë, një uragan i tmerrshëm, që iu atribuua ndihmës hyjnore, krijoi një stuhi dhe shkatërroi flotën e armikut, ndërsa kundërsulmi i të mbrojturve u shkaktoi humbje të mëdha avarëve dhe persëve, të cilët u detyruan ta thyenin rrethimin dhe të tërhiqeshin.

Më 8 gusht, Kostandinopoja u shpëtua nga kërcënimi më i madh në historinë e saj të deriatëhershme. Njerëzit, duke dashur të festonin shpëtimin e tyre, që ia atribuonin ndihmës së Shën Mërisë, u mblodhën në Kishën e Shën Mërisë së Vlahernës. Pastaj, sipas traditës, turma i këndoi Shën Mërisë të ashtuquajturin "Him Akathist" duke qëndruar në këmbë, me kushtimin τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ (Gjeneralit Ngadhënjimtar).

Sipas pikëpamjes mbizotëruese, nuk ishte e mundur të kompozohej himni brenda natës. Pra, ndoshta është kompozuar më herët dhe në fakt konsiderohet se këndohej në tempullin konkret në vigjiljen e 15 gushtit të çdo viti. Thjesht, atë ditë himni u këndua duke qëndruar në këmbë ("ὀρθοστάδην"), ndërsa parathënia e mëparshme (" Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς λαβὼν ἐν γνώσει ") u zëvendësua me atë që përdoret sot: " Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια", i cili i dha një ton lëvdues dhe mburrës himnit të atëhershëm narrativ dhe dogmatik.

Sidoqoftë, sipas burimeve të tjera historike, Himni Akathist është i lidhur me ngjarje të tjera të ngjashme, të tilla si rrethimet dhe shpëtimi i Konstandinopojës kundër Perandorëve Konstandini Pogonatit (673), Leon Izaurit (717-718) dhe Mihailit III (860). Duke pasur parasysh kushtet historike të atëhershme (mosmarrëveshja ikonoklastike, etj.), nuk konsiderohet e pamundur që Tradita ta ketë ndryshuar realitetin historik, si rezultat i së cilës bëhet shumë e vështirë të thuhet me siguri se cili ishte konteksti historik i krijimit të Himnit.

Virgjëresha e Akathistit, ikonë ruse e shekullit të 18-të. Virgjëresha Mëria paraqitet e ulur në fron, me Jezuin që ri mbi të. Ajo është e rrethuar nga profetë, të cilët mbajnë ilitarë me profecitë e tyre për Mishërimin. Në anët e ikonës origjinale përshkruhen ngjarje nga jeta e Virgjëreshës Mëria

Kompozitori Redakto

Edhe pse është e padiskutueshme që himni këndohej si një ode falënderimi për Gjeneralin ngadhënjimtar të shtetit bizantin, megjithatë problemi i kompozimit të Kontakionit të Himnit Akathist mbetet edhe sot e kësaj dite një nga problemet më të rëndësishme dhe më të vështira filologjike, pasi studiuesit jo vetëm që nuk kanë përfunduar se kush, kur dhe pse e kompozoi këtë himn, por mendimet e tyre gjithashtu ndryshojnë shumë. ^[2]

Kush dhe kur sigurisht që janë të ndërlidhura, por gjatë gjithë traditës dorëshkruese himni thuhet se është anonim, ndërsa Synaksaristi që e lidh atë me ngjarjet e gushtit 626 nuk përmend as kohën e kompozimit të tij dhe as melodinë e tij. Sidoqoftë, përmbajtja e tij pasqyron pozicionin dogmatik të Sinodit III Ekumenik, kështu që data e mbledhjes së tij, më 431, është një konstante (terminus post quem), pasi është e sigurt që himni nuk ishte kompozuar më herët. Nga ana tjetër, disa studiues besojnë se përmbajtja sugjeron që himni i referohet kremtimit publik të Ungjillëzimit dhe festave të Krishtlindjeve, të cilat u thyen gjatë mbretërimit të Justinianit (527-565), që, nëse është e vërtetë, së pari do të thotë se himni ishte shkruar më së voni gjatë sundimit të Justinianit, nga ana tjetër përforcon pikëpamjen se ekzistonte para ngjarjeve të vitit 626 .

Sidoqoftë, tradita i atribuon Himnin Akathist himnshkruesit të madh bizantin të shekullit të 6-të, Romanos Melodistit . Kjo pikëpamje mbështetet nga shumë studiues (P. F. Krypiakiewicz, F. Doelger, H.-G. Beck, E. Wellesz, P. Maas, S. Efstratiadis), të cilët konsiderojnë se shprehjet e himnit, përsosmëria e tij e përgjithshme poetike dhe plotësia e tij dogmatike mund të çojnë vetëm tek Romanos. Një studiues tjetër, J. Grosdidier de Matons, konsideron se një strofë (kontakion) e Romanosit ndjek muzikën dhe masën e parë të oikosit (shtëpisë) së Himnit Akathist (" Ἄγγελος πρωτοστάτης ..."), që sipas tij do të thotë se Romanosi të paktën e dinte (nëse nuk e shkroi vetë) Himnin. Më në fund, në një kodik të shekullit të 13-të ^[3] ka një shënim të mëvonshëm, nga shekulli i 16-të, i cili përmend Romanosin si poet të Himnit.

Sidoqoftë, kjo pikëpamje kundërshtohet nga shumë studiues që gjejnë në strukturën, stilin dhe përmbajtjen e saj shumë elemente pas periudhës së Romanos Melodistit.^[4] Në një kuptim, himni u këndua në verë, në festën e Fjetjes së Hyjlindëses dhe ndoshta më vonë u bart në të Shtunën e javës së 5-të të Kreshmës, mbase nga murgjit ikonofilë të Studios. Kështu, ai iu afrua festës së Ungjillëzimit. Por është e mundur që në këtë bartje, përsëri për arsye që lidhen me Ikonoklazmën, historia e Synaksaristit është ndryshuar, dhe nga 728, kur perandor ishte ikonoklasti Leon Izauri III, ai u bart më 626, në vitet e Heraklionit, i cili luftoi persët për të rimarrë Kryqin e Shenjtë.

"Hyjlindësja Lutëse", një ikonë ruse e shekullit të 13-të, e pikturuar sipas ikonës e famshme të Shën Mërisë së Vlahernës^[5]

Është e sigurt, megjithatë, se në secilën ode të Kanonit të Himnit Akathist, eirmoset (tropari i parë) janë vepër e Ioannis Damaskinosit, ndërsa troparët e tjerë janë të Josif Himnshkruesit^[6] .

Himni Akathist përbëhet nga 24 oikose ose "shtëpi" (kthesa), të cilat janë dy llojesh. Oikoset e tepërt (Α-Γ-Ε. . . ), të cilat janë më të gjera, përbëhen nga tetëmbëdhjetë vargje. Pesë vargjet e para përfshijnë rrëfimin, dymbëdhjetë vijuesit janë përshëndetjet, të cilat i drejtohen Hyjlindëses dhe i tetëmbëdhjeti është himni "Tungjatjeta, o Nymfë e Pamartuar". Oikoset çift (B-Δ-Z). . . ) përbëhen nga vetëm pesë vargje narrative dhe himni "Aleluja". Nga oikoset çift, pjesa më e madhe i referohen Krishtit (Θ-Κ-Μ-Ξ-Π-Σ-Υ-Χ), dhe disa të tjerat Hyjlindëses (Β-Δ-Ζ-Ω).

Gjatë procesionit së Përshëndetjeve, së pari këndohet Kanoni, me nëntë ode.

Në secilën ode, pas eirmosi, ka 4 ose 5 troparë, të cilët bëjnë një varg "Përmbajtës gëzimi, duhet të gëzohesh vetëm; Josif". Troparët janë të Josif himnshkruesit.

Bibliografi Redakto

Panagiotis Arabatzis, "Përgjigje për pyetjen: cili është poeti i 24 shtëpive të Himnit Akathist nga shkurtesa e tij e fshehtë", Shoqëria Historike Greke, Konferenca Historike Panhelenike-Procedime, Athinë, 1987, f.137-140

Lidhje të jashtme Redakto

Himni Akathist, hyrja në Orthodoxwiki
Himni Akathist, një hyrje në Enciklopedinë Universale (anglisht )
Himni Akathist, i gjithë teksti në Myriovibble i Kishës së Greqisë
Përshëndetje, analizë dhe material i regjistruar nga Shoqata e Dashuruarve të Muzikës në Stamboll
ieropsaltis.com, regjistrime të të gjitha shtëpive
Himni i plotë Akathist (pdf )
Theocharis Detorakis Himni Akathist
Borisova, Tatiana, Himni Akathist dhe përkthimi i tij në gjuhën sllave kishtare, disertacion doktorature, Universiteti i Kretës. Shkolla e Filozofisë. Departamenti i Filologjisë, 2007 [1]
Churkin A. Akathist rus në mesin e shekullit të 19 - fillimi i shekullit 20 si një zhanër i letërsisë masive. Raporti në rusisht

Referime Redakto

^ "Χριστιανική Φοιτητική Ένωση". Arkivuar nga origjinali më 2007-10-09. Marrë më 2009-03-27. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Ο Ακάθιστος Ύμνος, Θανάση Σαμαρά, Δασκάλου Arkivuar 2 qershor 2021 tek Wayback Machine, εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» Κομοτηνής, 9/3/2001
^ Μονή Βλατάδων 41, φ. 193α
^ Γρ.Θ.Στάθης, Δρ. Θεολογίας-Μουσικολόγος
^ Στην περίφημη εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών, η Παναγία εικονίζεται σε όρθια στάση, με τα χέρια υψωμένα σε δέηση, ενώ σε εγκόλπιο, που έφερε στο στήθος της, εικονιζόταν ο Χριστός. Η εικόνα εξαφανίστηκε κατά την Εικονομαχία και κατά την παράδοση ανακαλύφθηκε το 1030 πίσω από έναν τοίχο, όταν ο Ρωμανός Γ' ο Αργυρός ανακαίνισε το ναό (Σοφίας Ν. Σφυρόερα, Κωνσταντινούπολη, Πόλη της Ιστορίας, Αθήνα 2006, ISBN 960-442-233-2, σελ. 231)
^ "Ορθόδοξες απαντήσεις". Arkivuar nga origjinali më 17 shkurt 2010. Marrë më 29 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] "Χριστιανική Φοιτητική Ένωση". Arkivuar nga origjinali më 2007-10-09. Marrë më 2009-03-27. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[autogenerated1-2] Ο Ακάθιστος Ύμνος, Θανάση Σαμαρά, Δασκάλου Arkivuar 2 qershor 2021 tek Wayback Machine, εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» Κομοτηνής, 9/3/2001

[3] Μονή Βλατάδων 41, φ. 193α

[autogenerated2-4] Γρ.Θ.Στάθης, Δρ. Θεολογίας-Μουσικολόγος

[5] Στην περίφημη εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών, η Παναγία εικονίζεται σε όρθια στάση, με τα χέρια υψωμένα σε δέηση, ενώ σε εγκόλπιο, που έφερε στο στήθος της, εικονιζόταν ο Χριστός. Η εικόνα εξαφανίστηκε κατά την Εικονομαχία και κατά την παράδοση ανακαλύφθηκε το 1030 πίσω από έναν τοίχο, όταν ο Ρωμανός Γ' ο Αργυρός ανακαίνισε το ναό (Σοφίας Ν. Σφυρόερα, Κωνσταντινούπολη, Πόλη της Ιστορίας, Αθήνα 2006, ISBN 960-442-233-2, σελ. 231)

[6] "Ορθόδοξες απαντήσεις". Arkivuar nga origjinali më 17 shkurt 2010. Marrë më 29 maj 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]