Ode gëzimit

Ode gëzimit
Friedrich Schiller
	Një faqe nga vepra "Ode gëzimit"
Autor	Friedrich Schiller
Titulli origjinal	An die Freude
Shteti	Gjermania
Gjuha	Gjermanisht
Tema	Ode
Botoi	Thalia
ISBN	ISBN NA Invalid ISBN

Ode gëzimit (anglisht: Ode to Joy; gjermanisht: An die Freude) është një ode (poezi lirike) e shkruar në verën e vitit 1785 nga ana e poetit, dramaturgut dhe historianit gjerman Friedrich Schiller, e botuar një vit më vonë në magazinën Thalia. Një version i rishikuar u shfaq në vitin 1808, duke ndryshuar dy rreshtat e parë dhe duke lënë jashtë strofin e saj të fundit.

Himni i Evropës (Ode gëzimit) nën performancën e Orkestrës së Marinës Amerikane (Me tekst në gjuhën gjermane)

Himni i Evropës (Ode gëzimit) nën performancën e Orkestrës së Marinës Amerikane (Me tekst në gjuhën angleze)

"Ode gëzimit" njihet më së miri për përdorimin e saj nga ana e Ludwig van Beethovenit në lëvizjen përfundimtare (të katërt) të Simfonisë së tij të Nëntë, kompletuar në vitin 1824. Megjithatë teksti i Beethovenit nuk bazohet tërësisht në poezinë e Schillerit. Modeli i tij u miratua si Himni i Evropës nga ana e Këshillit të Evropës në vitin 1972 e më pas edhe nga Bashkimi Evropian.^[1]^[2]

Historiku

Ekzistojnë supozime se Friedrich Schiller fillimisht kishte shkruar një "Ode (kushtuar) lirisë" (anglisht: Ode to Freedom; gjermanisht: Ode an die Freiheit) por që më vonë e ndryshoi atë në "Ode gëzimit". Ishte forma e hershme e poemës, kur ajo ishte ende një 'Ode për liri', e cila ngjalli admirimin dhe entuziazmin për mendjen e Ludwig van Beethovenit.^[3]

Përgjatë viteve poema "Ode gëzimit" me tekst të Schilerit dhe muzikën e Beethovenit ka qenë një burim frymëzimi për vepra dhe krijime tjera muzikore dhe artistike. Kjo poemë është kënduar në Kili gjatë demonstratës kundër diktatorit Pinochet, studentët kinez e transmetetuan ate në Sheshin Tienanmen të Pekinit, në Japoni është intonuar në çdo dhjetor pas cunamit të vitit 2011.^[4] Kohët e fundit ka frymëzuar shfaqje të improvizuara në hapësirat publike nga muzikantë në shumë vende të botës. Është luajtur në Festivalin e Orkestrës së Hong Kongut në vitin 2013 në një qendër tregtare në Hong Kong. Ajo u luajt edhe pas fitores së Emmanuel Macronit në zgjedhjet presidenciale franceze të vitit 2017, me rastin e fjalimit të fitores në Luvër.^[5]

Më 17 shkurt të vitit 2008 ajo u përdor nga ana e institucioneve të Kosovës si himn kombëtar deri në miratimin e himnit të saj, dhe u luajt me rastin e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, në shenjë respekti për rolin e Bashkimit Evropian në këtë proces.^[6]

Teksti

Gjermanisht
"Ode An die Freude"

Anglisht
"Ode to Joy"

Freude, schöner Götterfunken,
Tochter aus Elysium,
Wir betreten feuertrunken,
Himmlische, dein Heiligtum!
Deine Zauber binden wieder
Was die Mode streng geteilt*;
Alle Menschen werden Brüder*
Wo dein sanfter Flügel weilt.

Wem der große Wurf gelungen
Eines Freundes Freund zu sein;
Wer ein holdes Weib errungen
Mische seinen Jubel ein!
Ja, wer auch nur eine Seele
Sein nennt auf dem Erdenrund!
Und wer's nie gekonnt, der stehle
Weinend sich aus diesem Bund!

Freude trinken alle Wesen
An den Brüsten der Natur;
Alle Guten, alle Bösen
Folgen ihrer Rosenspur.
Küsse gab sie uns und Reben,
Einen Freund, geprüft im Tod;
Wollust ward dem Wurm gegeben
und der Cherub steht vor Gott.

Froh, wie seine Sonnen fliegen
Durch des Himmels prächt'gen Plan
Laufet, Brüder, eure Bahn,
Freudig, wie ein Held zum siegen.

Seid umschlungen, Millionen!
Diesen Kuß der ganzen Welt!
Brüder, über'm Sternenzelt
Muß ein lieber Vater wohnen.
Ihr stürzt nieder, Millionen?
Ahnest du den Schöpfer, Welt?
Such' ihn über'm Sternenzelt!
Über Sternen muß er wohnen.

Joy, beautiful spark of Divinity [or: of gods],
Daughter from Elysium,
We enter, drunk with fire,
Heavenly One, thy sanctuary!
Your magic binds again
What convention strictly divided;*
All people become brothers,*
Where your gentle wing abides.

Who has succeeded in the great attempt,
To be a friend's friend,
Whoever has won a lovely woman,
Add his to the jubilation!
Indeed, who even just has one soul
To call his own in this world!
And whoever never managed, he should steal away
Crying from this union!

All creatures drink of joy
At the nature's breasts.
All Just Ones, all Evil Ones
Follow her trail of roses.
Kisses she gave us and grapevines,
A friend, proven in death.
Salaciousness was given to the worm
And the cherub stands before God.

Gladly, like His suns fly
through the heavens' grand plan
Go on, brothers, your way,
Joyful, like a hero to victory.

Be embraced, Millions!
This kiss to all the world!
Brothers, above the starry canopy
There must dwell a loving Father.
Are you collapsing, millions?
Do you sense the creator, world?
Seek him above the starry canopy!
Above stars must He dwell.

Përkthimet në gjuhën shqipe

... Gëzimi është i mrekullueshëm

Jetën tone cdo dite stolis

Në pragun tënd o të magjishëm

Buron kënga rrugën nis

Se ate që mbyt mërzia

Ti sërish e gjallëron

Vëllazërohet njerëzia

Flatëra jote ku pushon ... ^[7]

...

... Gëzim ti mrekulli hyjnore

Jetën tonë përherë stolisë

Në pragun tënd magji përrallore

Rritet kënga rrugën nis

Se ate që mbyt mërzia

Ti sërish e gjallëron

Vëllazërohet njerëzia

Fryma jote kudo shkon ...^[8]

...

Shih edhe

Himni i Evropës

Lidhje të jashtme

Commons: Ode an die Freude – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

An die Freude text and translations at The LiederNet Archive
German and English text, Schiller Institute
Gëzimi është i mrekullueshëm në YouTube
Ode to Joy / European Union Anthem (Rock Version) në YouTube

Referime

^ "Himni Evropian". www.coe.int. Marrë më 16 mars 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) [undefined] Error: {{Lang-xx}}: no text (help)
^ "Hymnary – Hymn to Joy". Marrë më 11 tetor 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Das "Alle Menschen werden Brüder", das Schiller in seiner Ode an die Freude (eigentlich Ode an die Freiheit) formuliert,... – Alexander Görlach, "Der Glaube an die Freiheit Arkivuar 5 nëntor 2018 tek Wayback Machine", Debatte, 4 August 2010
^ Daniel M. Gold (31 tetor 2013). "The Ode Heard Round the World: Following the Ninth Explores Beethoven's Legacy". The New York Times. Marrë më 28 sht 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Nougayrède, Natalie (8 maj 2017). "Macron's victory march to Europe's anthem said more than words". The Guardian. Marrë më 16 korrik 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Kosovo declares independence". USA Today. 17 shkurt 2008. Marrë më 2008-03-12. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ https://www.youtube.com/watch?v=0tSh2EB1onE
^ https://www.youtube.com/watch?v=w0u5qgjqp5Y

[1] "Himni Evropian". www.coe.int. Marrë më 16 mars 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) [undefined] Error: {{Lang-xx}}: no text (help)

[2] "Hymnary – Hymn to Joy". Marrë më 11 tetor 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Das "Alle Menschen werden Brüder", das Schiller in seiner Ode an die Freude (eigentlich Ode an die Freiheit) formuliert,... – Alexander Görlach, "Der Glaube an die Freiheit Arkivuar 5 nëntor 2018 tek Wayback Machine", Debatte, 4 August 2010

[nyt-4] Daniel M. Gold (31 tetor 2013). "The Ode Heard Round the World: Following the Ninth Explores Beethoven's Legacy". The New York Times. Marrë më 28 sht 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Nougayrède, Natalie (8 maj 2017). "Macron's victory march to Europe's anthem said more than words". The Guardian. Marrë më 16 korrik 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] "Kosovo declares independence". USA Today. 17 shkurt 2008. Marrë më 2008-03-12. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[7] ttps://www.youtube.com/watch?v=0tSh2EB1onE

[8] ttps://www.youtube.com/watch?v=w0u5qgjqp5Y

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]