Konferenca e Paqes e Parisit (1919–1920)

Konferenca e Paqes e Parisit ishte takimi zyrtar në 1919 dhe 1920 i Aleatëve fitimtarë pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore për të vendosur kushtet e paqes për Fuqitë Qendrore të mundura. I dominuar nga udhëheqësit e Britanisë, Francës, Shteteve të Bashkuara dhe Italisë, rezultoi në pesë traktate që riorganizuan hartat e Evropës dhe pjesëve të Azisë, Afrikës dhe Ishujve të Paqësorit, si dhe vendosën gjoba financiare. Gjermania dhe vendet e tjera humbëse nuk kishin zë në diskutimet e Konferencës; kjo shkaktoi pakënaqësi politike që zgjatën për dekada.

Johannes Bell i Gjermanisë është portretizuar teksa nënshkruan traktatet e paqes më 28 qershor 1919 në The Signing of Peace in the Hall of Mirrors, nga Sir William Orpen.

Në konferencë morën pjesë diplomatë nga 32 vende dhe kombësi. Vendimet e saj kryesore ishin krijimi i Lidhjes së Kombeve dhe 5 traktatet e paqes me shtetet e mundura; dhënien e zotërimeve gjermane dhe osmane jashtë shtetit si "mandate", kryesisht Britanisë dhe Francës; vendosja e reparacioneve ndaj Gjermanisë; dhe përcaktimi i kufijve të rinj kombëtarë, ndonjëherë duke përfshirë plebishitë, për të pasqyruar më nga afër kufijtë etnikë. Qëllimet Wilsoniane, të deklaruara në Katërmbëdhjetë Pikat, u bënë baza për kushtet e dorëzimit gjerman gjatë konferencës, pasi ajo kishte qenë më parë baza e negociatave të qeverisë gjermane në armëpushimin e 11 nëntorit 1918.

Rezultati kryesor ishte Traktati i Versajës me Gjermaninë; Neni 231 i traktatit vendosi të gjithë fajin për luftën mbi "agresionin e Gjermanisë dhe aleatëve të saj". Kjo dispozitë u tregua shumë poshtëruese për Gjermaninë dhe hapi terrenin për dëmshpërblimet e shtrenjta që Gjermania synonte të paguante (ajo pagoi vetëm një pjesë të vogël përpara pagesës së fundit në 1931). Pesë fuqitë e mëdha (Franca, Britania, Italia, Japonia dhe Shtetet e Bashkuara) kontrolluan Konferencën. "Katër të mëdhenj" ishin kryeministri francez Georges Clemenceau, kryeministri britanik David Lloyd George, presidenti i SHBA Woodrow Wilson dhe kryeministri italian Vittorio Emanuele Orlando. Ata u takuan joformalisht 145 herë dhe morën të gjitha vendimet kryesore përpara se të ratifikoheshin.

Konferenca filloi më 18 janar 1919. Për sa i përket përfundimit të saj, profesori Michael Neiberg vuri në dukje: "Megjithëse shtetarët e lartë pushuan së punuari personalisht për konferencën në qershor 1919, procesi formal i paqes nuk përfundoi në të vërtetë deri në korrik 1923, kur Traktati i Lozanës u nënshkrua”. Shpesh quhet “Konferenca e Versajës”, megjithëse aty në pallatin historik u bë vetëm nënshkrimi i traktatit të parë; negociatat u zhvilluan në Quai d'Orsay në Paris.

Shiko edhe

• Diplomacia shqiptare përballë Konferencës së Paqes në Paris