Loire-Atlantique

Loire-Atlantique ( shqiptimi frëngjisht: [lwaʁ atlɑ̃tik] ; para 1957: Loire-Inférieure, Breton: Liger-Atlantel ; Ocitanisht: Léger Atlantic ; Shqip: Luara Atlanike) është një departament në rajonin Pays de la Loire në bregun perëndimor të Francës, i quajtur pas lumit Luarë dhe Oqeanit Atlantik . Ajo kishte një popullsi prej 1,429,272 banorësh në 2019.

Luarë Atlantike Liger-Atlantel (Breton) Léger Atlantic (Ocitan) Loire-Atlantique (Frëngjisht)
Ndërtesa e prefekturës në Nantes
Flamuri Stema
Sipërfaqja
• Gjithsej	6.881 km2 (2,657 sq mi)
Popullsia
• Gjithsej	1.445.171

Historia

Rajonet historike të Bretanjës para 1790

Luara Atlantike është një nga 83 departamentet origjinale të krijuara gjatë Revolucionit Francez më 4 mars 1790. Fillimisht, ajo u emërtua Loire-Inférieure, por emri i saj u ndryshua në 9 mars 1957 në Luarë Atlantike (fr. Loire-Atlantique).

Zona është pjesë e Dukatit historik të Britanisë dhe përmban atë që shumë njerëz ende e konsiderojnë kryeqytetin e Britanisë, Nantes . Megjithatë, gjatë Luftës së Dytë Botërore, qeveria e Vishisë krijoi një sistem prefekturash rajonale ku më 19 prill 1941 Luara Atlantike u përjashtua nga Rajoni i Britanisë dhe u bashkua me departamentet fqinje franceze, nën drejtimin e Angers .

Pas luftës këto ndryshime administrative u rizbatuan në ndryshimet e kufijve të vitit 1955 që synonin të optimizonin menaxhimin e rajoneve. Që atëherë ka pasur një sërë fushatash që pasqyrojnë një humor të fortë lokal për të riintegruar departamentin brenda Bretanjës.

Gjeografia

Luara Atlantike është pjesë e rajonit aktual të Pays de la Loire dhe është i rrethuar nga departamentet Morbihan, Ille-et-Vilaine, Maine-et-Loire dhe Vendée, me Atlantikun në perëndim.

Qytetet kryesore

Komuna më e populluar është Nantes, prefektura. Që nga viti 2019, ka 9 komuna me më shumë se 20,000 banorë:

Komuna	Emri në shqip	Popullsia (2019)
Nantes	Nantë	318,808
Saint-Nazaire	Shën Nazare	71,394
Saint-Herblain	Shën Herblan	47,415
Reze	Rezë	42,919
Saint-Sébastien-sur-Loire	Shën Sebastian	27,493
Orvault	Orvalt	27209
Vertou	Vertu	25,541
Couëron	Koron	22,309
Carquefou	Karkuf	20,365

Demografia

Zhvillimi i popullsisë që nga viti 1801:

Popullsia në vite Viti Pop. ±% 1801 369,305 —     1806 417,124 +12.9% 1821 433,815 +4.0% 1831 457,09 +5.4% 1841 486,806 +6.5% 1851 535,664 +10.0% 1861 580,207 +8.3% 1872 602,206 +3.8% 1881 625,625 +3.9% 1891 645,263 +3.1% 1901 664,971 +3.1% 1911 669,92 +0.7% 1921 649,691 −3.0% 1931 652,079 +0.4% 1936 659,428 +1.1% 1946 665,064 +0.9% 1954 733,575 +10.3% 1962 803,372 +9.5% 1968 861,452 +7.2% 1975 934,499 +8.5% 1982 995,498 +6.5% 1990 1,052,183 —     1999 1,134,493 —     2006 1,234,085 —     2011 1,296,364 —     2016 1,380,852 —

Kultura

Gjuha indigjene e Britanisë së Epërme është Gallo, një gjuhë neolatine e lidhur ngushtë me frëngjishten. Numri i folësve të gjuhës Gallo është në rënie të vazhdueshme që nga fillimi i shekullit të 20-të. Gjuha as nuk është zyrtare e as nuk mësohet në arsimin fillor apo të mesëm. Në jug të departamentit ( Pays de Retz ), gjuha vendore ishte dialekti Poitevin .

Gjuha bretone, një gjuhë kelte, vendase në Britaninë e Poshtme, është folur historikisht në zonën perëndimore të Luarës Atlantike, dhe deri në vitin 1920 në Batz-sur-Mer . Kjo zonë ( Guérande, Le Croisic dhe La Baule ) ka një toponim mjaft breton: për shembull, Guérande e ka origjinën nga bretonishtja Gwenn Rann (vend i bardhë ose i pastër).

Traditat folklorike dhe muzikore të Bretanjës Lindore ose të Epërme janë përgjithësisht të ngjashme me ato të Bretanjës perëndimore ose të poshtme.

Transporti

Trenat TGV dhe Interloire në Le Croisic

Departamenti vepron me rrjetin Lila ( fr ) të autobusëve ndërurbanë, të cilët lidhin fshatrat, qytetet dhe qytetet e tij. Zonat urbane të Nantës dhe Saint-Nazaire operojnë rrjetet e tyre të transportit urban, të njohur përkatësisht si TAN dhe STRAN ( fr ).

Me hekurudhë, trenat dhe autobusët rajonalë të TER Pays de la Loire lidhin qytetet dhe qytetet kryesore të Pays de la Loire dhe rajonet fqinje, duke përfshirë ato të Luarës Atlantike . Nanta është në rrjetin TGV, me trena me shpejtësi të lartë që shkojnë në Paris me LGV Atlantique në pak më shumë se 2 orë.

Aeroporti Nantes Atlantique, që ndodhet 8 km në jugperëndim të qytetit të Nantes, i shërben departamentit dhe zonave përreth. Është aeroporti më i madh në Francën veriperëndimore, që lidhet me disa qytete franceze, afrikano-veriore dhe evropiane, si dhe me Montrealin në Kanada.

Turizmi

• 
  Nantes
• 
  Dritare me xham të njollosur në kishën e Batz-sur-Mer
• 
  Le Croisic
• 
  Clisson
• 
  Bregu afër Le Pouliguen