Rëra
Rëra është një material i grimcuar i përbërë nga grimca minerale të ndara imët. Rëra ka përbërje të ndryshme, por përcaktohet nga madhësia e kokrrizave të saj. Kokrrat e rërës janë më të vogla se zhavorri dhe më të trashë se llumi . Rëra mund t'i referohet gjithashtu një klase tekstuale të dheut ose lloji të dheut; dmth, një tokë që përmban më shumë se 85 për qind grimca të madhësisë së rërës në masë. [2]
xhami, dunë, kuarc,
koral vullkanik, biogjen, koral rozë, vullkanik, granatë, olivin.
Mostrat janë nga shkretëtira Gobi, Estonia, Hawaii dhe kontinenti i Shteteve të Bashkuara. (1×1 cm secila) [1]
Përbërja e rërës ndryshon, në varësi të burimeve dhe kushteve të shkëmbinjve lokalë, por përbërësi më i zakonshëm i rërës në mjediset e brendshme kontinentale dhe në mjediset bregdetare jo- tropikale është silici (dioksidi i silikonit, ose SiO2), zakonisht në formën e kuarcit.
Karbonati i kalciumit është lloji i dytë më i zakonshëm i rërës. Një shembull i tillë është aragoniti, i cili është krijuar gjatë 500 viteve të fundit miliona vjet nga forma të ndryshme të jetës, të tilla si koralet dhe butakët . Është forma kryesore e rërës e dukshme në zonat ku shkëmbinjtë nënujorë kanë dominuar ekosistemin për miliona vjet, si në Karaibe . Disi më rrallë, rëra mund të përbëhet nga sulfat kalciumi, si gipsi dhe seleniti, siç gjendet në vende të tilla si Parku Kombëtar White Sands dhe Strehimi Kombëtar i Kafshëve të Egra Salt Plains në SHBA.
Rëra është një burim jo i ripërtëritshëm në shkallët kohore njerëzore, dhe rëra e përshtatshme për të bërë beton është shumë e kërkuar. [3] Rëra e shkretëtirës, edhe pse e bollshme, nuk është e përshtatshme për beton. Pesëdhjetë miliardë tonë rërë plazhi dhe rërë fosile përdoren çdo vit për ndërtim. [4]
Përdorimet
Redakto- Abrazioni: Para letrës së rërës, rëra e lagur përdorej si element abraziv ndërmjet pajisjeve rrotulluese me sipërfaqe elastike dhe materialeve të ashpra si guri i ashpër (vazot prej guri), ose metali ( heqja e njollave).
- Bujqësia: Dherat e rërës janë idealë për të mbjella të tilla si shalqini, pjeshka dhe kikiriku dhe karakteristikat e përkryera të drenazhit i bëjnë të përshtatshme për blegtorinë intesive.
- Filtrimi i ajrit : Grimacat e rërës të bashkuara me cohë ishin të zakonshme në disa maska gazi por janë zëvendësuar gjerësisht me mikrofibra.
- Akuariume: Rëra është një material baze me kosto të ulët dhe disa e cilësojnë si më të mirë se guralecët. Është edhe domosdoshmëri për kontejnerët me ujë të kripur.
- Barriera artificiale: Rëra e stufuar me gjeoteksile mund të shërbejë si bazë për barriera të reja.
- Ishuj artificialë në Gjiri Persik.
- Tulla: Fabrikat e prodhiit i shtojnë rërë një miksi argjile dhe materialeve të tjera për të nxjerrë tulla.[5]
- Betoni: Rëra është shpesh një përbërës kryesor i këtij materiali ndërtimi kritik.
- Xhami: Rërat e pasura në dioksid silici janë përbërësi kryesor i xhamave.
- Frakturimi hidraulik: Një teknikë shpimi, që përdor dioksidi e silicit si "shtytës", një material për të mbajtur çarjet e hapura që shkatohen nga procesi i frakturimit hidraulik.
- Peizazhi: Rëra krijon kodra të vogla (fushat e golfit psh).
- Ndërtimtari: Rëra bashkohet me materiale për tu përdorur në çimento.
- Bojat: Bashkimi i rërës me bojë rezulton në një teksturë të mbaruar për muret dhe tavanet.
- Hekurudha: Shoferët e makinave dhe tranzitit hekurudhor përdorin rërë për të përmirësuar traksionin e rrotave të hekurudhës.
- Rekreacion:Luajtja në plazhe me rërë është një ndër aktivitetet më të preferuar sidomos për fëmijët.
- Rrugë: Rëra përmirëson traksionin në kushte akulli dhe bore/
- Çantat e rërës: Këto mbrojnë ndaj përmbytjeve dhe zjarrit të pushkëve. Janë të lira dhe efektive.
- Silici: Kuarci është një material i parë për prodhimin e silicit.
- Water filtration: Media filters use sand for filtering water. It is also commonly used by many water treatment facilities, often in the form of rapid sand filters.
- Tayammum: Tejemumi është një ritual Islamik i kamzhikimit të pjesëve të trupit.
- ^ Siim Sepp. "Sand types". sandatlas.org. Arkivuar nga origjinali më 13 gusht 2019. Marrë më 17 shkurt 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Glossary of terms in soil science (PDF). Ottawa: Agriculture Canada. 1976. fq. 35. ISBN 978-0662015338. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 14 shkurt 2019. Marrë më 11 gusht 2014.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Constable, Harriet (3 shtator 2017). "How the demand for sand is killing rivers". BBC News Magazine. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2017. Marrë më 9 shtator 2017.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Albarazi, Hannah. "The Slippery Slopes of the World Sand Shortage". Arkivuar nga origjinali më 29 mars 2019. Marrë më 29 mars 2019.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Yong, Syed E. Hasan, Benedetto De Vivo, Bernhard Grasemann, Kurt Stüwe, Jan Lastovicka, Syed M. Hasan, Chen (5 dhjetor 2011). Environmental and Engineering Geology -Volume III. EOLSS Publications. fq. 80. ISBN 978-1-84826-357-4. Arkivuar nga origjinali më 2 korrik 2021. Marrë më 19 tetor 2019.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)