Radha e veprimeve matematikore

Radha e veprimeve matematikore është një shprehje e cila paraqet një koleksion rregullash që përcaktojnë procedurat të cilat duhet të ndiqen për të kryer një detyrë ose shprehje të dhënë matematikore. Më konkretisht kjo do te thotë kur veprimet matematikore (mbledhje, zbritje, shumëzim, pjesëtim) kryhen sipas radhës.

Kjo radhitje është :

• 1. Shumëzimi dhe pjesëtimi ;
• 2. Mbledhja dhe zbritja

Rradha e veprimeve eshte nga majtas djtathtas.

Kjo do te thotë që kur kemi një detyre me shumëzim, pjesëtim, mbledhje dhe zbritje se pari duhet te kryhet shumëzimi ose pjesëtimi pastaj mbledhja ose zbritja, sipas radhës, nga e majta në të djathtë.

Rasti me i thjeshte është :

2 + 2*2 = 6 sepse 2*2 = 4 dhe 4 + 2 = 6.

18 ÷ 6 * 3 = 9 sepse 18÷6= 3 dhe 3×3 = 9

Radha e veprimeve mund edhe te ndryshoje nëse në vendosim kllapa si p.sh :

(2 + 2)*2 = 4*2 = 8 ose

[(10/2)*5] - 3 = [5*5] - 3 = 25 - 3 = 22 ose

{[(14 - 4) + 4]/7}*3 = {[10 + 4]/7}*3 = {14/7}*3 = 2*3 = 6.

Kur kemi dy veprime te njëpasnjëshme me një veprim që kryhet me pare në mes atëherë dy veprimet shumëzohen/pjesëtohen/mbledhen ose zbriten si p.sh :

(2 + 2)*(4 + 4) = 4*8 = 32 ose

(4 + 4)/(8 - 4) = 8/4 = 2.

Kllapat

Kllapat janë tri-lloje :

• 1. Gjarpërore {}
• 2. Mesme []
• 3. Vogla ()

Ndërmjet kllapave në mund te ndryshojmë radhën e veprimeve në detyre (shembujt me larte).

Kur kemi me shumë se 1 veprim në një kllape atëherë kllapa përsëritet për aq here veprime si p.sh :

(1 + 2 + 3 + 4 + 5)*3 = (3 + 3 + 4 + 5)*3 = (6 + 4 + 5)*3 = (10 + 5)*3 = 15*3 = 45.

Kur kemi dy veprime me kllapa te vogla dhe me pas një veprim tjetër automatikisht shtohen edhe kllapat e mëdha :

[(55 + 446) - (67 - 3)]*5 = [(501) - (64)]*5 = 2185.

Kjo ndodh sepse nëse detyra do te ishte

(55 + 446) - (67 - 3)*5 atëherë ajo do te ishte e barabarte me 501 - 64*5 = 501 - 320 = 181

Brenda kllapave te mesme mund te jene 1 - 3 kllapa te vogla (me përjashtime)

Brenda kllapave gjarpërore mund te jene 1 - 2 kllapa te mesme (me përjashtime)

Brenda kllapave gjarpërore mund te jene 1 - 6 kllapa te vogla.

Brenda kllapave mund te jene 100 veprime e me shumë por kllapa duhet te përsëritet 100 here ose për aq veprime sa ka në kllape !

Shih edhe

• Mbledhja
• Zbritja
• Pjesëtimi
• Shumëzimi
• Aritmetika
• Matematika

Literatura

• George Mark Bergman: Order of arithmetic operations Arkivuar 2017-03-05 tek Wayback Machine
• Education Place: The Order of Operations Arkivuar 2017-06-08 tek Wayback Machine
• Stapel, Elizabeth. "The Order of Operations: PEMDAS". Purplemath (në anglisht). Marrë më 2020-08-22.
• Bergman, George Mark (2013-02-21). "Order of arithmetic operations; in particular, the 48/2(9+3) question" (në anglisht). Department of Mathematics, University of California. Arkivuar nga origjinali më 2020-05-20. Marrë më 2020-07-22.
• "The Order of Operations". MathSteps: What is it? (në anglisht). Houghton Mifflin Company. 1999. Arkivuar nga origjinali më 2020-07-21. Marrë më 2020-07-22.
• "Bodmas Rule - What is Bodmas Rule - Order of Operations". vedantu.com (në anglisht). Marrë më 2019-08-21.