Sfinga

Sfinga ose sfinksi është një qenie mitike me kokë njeriu, skifteri, mace, ose të një deleje, trupit të një luani dhe me flatrat e një shqiponje. Në traditën antike, sfinga ka kokën e një gruaje, këmbët e një luani dhe krahët e një zogu. Ajo është mitizuar si tradhtare dhe e pamëshirshme dhe do të vrasë e do të hajë ata që nuk mund t'i përgjigjen gjëegjëzës së saj. Ky version vdekjeprurës i një sfinge shfaqet në mitin dhe dramën e Edipit .

Sfinga arkaike greke në Muzeun Arkeologjik të Korintit

Përmbledhje

Ndryshe nga sfinksi grek, që është grua, sfinksi egjiptian është treguar tipikisht si një burrë, një androsfinks. Përveç kësaj, sfinksi egjiptian shihej si dashamirës, por kishte një forcë të egër të ngjashme me versionin keqdashës grek. Që të dy mendoheshin si roje dhe shpesh anonin hyrjet në tempuj.

Në artin dekorativ evropian, sfinga gëzoi një ringjallje të madhe gjatë Rilindjes. Më vonë, imazhi i sfingës, fillimisht shumë i ngjashëm me konceptin origjinal antik egjiptian, u eksportua në shumë kultura të tjera, megjithëse ato shpesh interpretohen krejt ndryshe për shkak të përkthimeve të përshkrimeve të origjinaleve dhe përmes evolucionit të konceptit në lidhje me traditat kulturore.

Paraqitjet e sfingës zakonisht lidhen me struktura arkitektonike si varret mbretërore ose tempujt fetarë.

Galeria

• 
  Sfinksi i drejtuar nga Amenemhat III. Dinastia e 12-të, shek. 1800 para Krishtit Muzeu Shtetëror i Artit Egjiptian, Mynih
• 
  Sfinksi egjiptian nga Vila e Hadrianit në Tivoli. Shekulli I e.s. Muzeu Shtetëror i Artit Egjiptian, Mynih
• 
  Baza e kolonës në formën e një sfinksi të dyfishtë. Nga Sam'al. Shekulli i 8-të pes Muzeu i Orientit Antik, Stamboll
• 
  Sfinksi hitit. Bazalt. Shekulli i 8-të pes Nga Sam'al. Muzeu i Orientit Antik, Stamboll
• 
  Sfinks me krahë nga pallati i Dariusit të Madh gjatë Perandorisë Persiane në Susa (480 pes)
• 
  Sfinksi Achaemenid nga Halicarnassus, kryeqyteti i Caria, 355 pes. Gjetur në Kalanë e Bodrumit, por ndoshta nga Mauzoleumi në Halicarnassus .
• 
  Koka nga një sfinks femër, c. 1876–1842 pes, Muzeu Brooklyn
• 
  Sfinksi i Madh i Gizës në 1858
• 
  Sfinksi tipik egjiptian me kokë njeriu ( Museo Egizio, Torino )
• 
  Sfinksi i faraonit egjiptian Hatshepsut me karakteristika të pazakonta të veshit dhe këputjeve, 1503–1482
• 
  Sfinksi Grek antik nga Delphi
• 
  Sfinksa 3000-vjeçare u importuan nga Egjipti për të zbukuruar hapësirat publike në Shën Petersburg dhe kryeqytetet e tjera evropiane .
• 
  Park Sanssouci në Potsdam
• 
  Sfinks rokoko pa krahë Queluz
• 
  Kopsht klasik i Régence Sphinx në plumb, Château Empain, Stampa:Interlanguage link multi, Belgjikë
• 
  Parku Schönbusch në Aschaffenburg, Bavari, 1789–90
• 
  Ingres, Edipi dhe Sfinksi, 1808, 1827
• 
  Edipi dhe Sfinksi nga Gustave Moreau, 1864
• 
  Sfinksi në Plaza de los Emperadores (Parque de El Capricho, Madrid )
• 
  Sfinks mermeri në një kryeqytet në cave, Attic, c. 580–575 para Krishtit
• 
  Sfinksi i Adi Gramaten, Eritrea
• 
  Krahët e sfinksit nga shenjtërorja Thinissut, c. Shekulli I i erës sonë ( Muzeu Nabeul, Tunizi )
• 
  Një sfinks e hershme egjiptiane, Mbretëresha Hetepheres II nga Dinastia e Katërt ( Muzeu i Kajros )
• 
  Foto e një Elamite Gopat Iranian në një vulë, aktualisht në Muzeun Kombëtar të Iranit .
• 
  Një bronz i Luristanit iranian në formën e një Gopat, aktualisht në Muzeun e Artit në Cleveland.
• 
  Foto e një Gopat në një riton të artë nga Amarlou, Iran, aktualisht në Muzeun Kombëtar të Iranit .
• 
  Modeli i skulpturës së një sfinksi egjiptian. Periudha e vonë, 664-332 pes. Nga Egjipti. Neues Museum, Berlin

Shih edhe

• Dragoi
• Feniksi
• Centauri
• Mitologjia
• Mitologjia ilire
• Mitologjia shqiptare

Literatura

• Clay, Jenny Strauss, Hesiod's Cosmos, Cambridge University Press, 2003.  ISBN 978-0-521-82392-0.
• Stewart, Desmond. Pyramids and the Sphinx. [S.l.]: Newsweek, U.S., 72. Print.
• Taheri, Sadreddin (2013). "Gopat (Sphinx) and Shirdal (Gryphon) in the Ancient Middle East". Tehran: Honarhay-e Ziba Journal, Vol. 17, No. 4. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Kallich, Martin. "Oedipus and the Sphinx." Oedipus: Myth and Drama. N.p.: Western, 1968. N. pag. Print.
• Dessenne, André. La Sphinx: Étude iconographique (in French). De Boccard, 1957.