Shoqata Evropiane e Tregtisë së Lirë
Shoqata Evropiane e Tregtisë së Lirë ( EFTA ) është një organizatë tregtare rajonale dhe zonë e tregtisë së lirë e përbërë nga katër shtete evropiane : Islanda, Lihtenshtajni, Norvegjia dhe Zvicra . [4] Organizata operon paralelisht me Bashkimin Evropian (BE), dhe të katër shtetet anëtare marrin pjesë në Tregun Unik Evropian dhe janë pjesë e Zonës Shengen . [5] Megjithatë, ato nuk janë palë në Bashkimin Doganor të Bashkimit Evropian .
Shoqata Europiane e Tregëtisë së Lirë Native names:
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Logo
| |||||
 Location of the EFTAStampa:None (green) in Europa (green & dark grey) | |||||
| Sekretariati | Gjenevë 46°57′N 7°27′E / 46.950°N 7.450°E | ||||
| Qyteti më i madh | Oslo 59°56′N 10°41′E / 59.933°N 10.683°E | ||||
| Gjuha zyrtare e punës | Anglisht | ||||
| Gjuhët zyrtare të shteteve anëtare | |||||
| Lloji | Organizata rajonale, Zonë e tregëtisë së lirë | ||||
| Shtetet anëtare | |||||
| Qeveria | |||||
• Sekretari i Përgjithshëm | Henri Gétaz | ||||
• Kryetari i Këshillit | Islanda[2] | ||||
| Themelimi | |||||
• Nënshkrimi i konventës | 4 Janar 1960 | ||||
• E themeluar | 3 Maj 1960 | ||||
| Sipërfaqja | |||||
• Gjithsej | 529,600 km2 (204,500 sq mi) | ||||
| Popullsia | |||||
• Përllogaritje 2020 | 14,400,000[3] | ||||
• Dendësia | 26.5/km2 (68.6/sq mi) | ||||
| Ekonomia | |||||
| PBB (PFB) | Përllogaritje 2020 | ||||
• Gjithsej | $1.0 trilionë[3] | ||||
• Për kokë banori | $70,000 | ||||
| PBB (zyrtare) | Përllogaritje 2020 | ||||
• Gjithsej | $1.1 trilionë[3] | ||||
• Për kokë banori | $79,000 | ||||
| Monedha | |||||
| Të dhëna të tjera | |||||
| Zona kohore | |||||
• Verës | UTC+2 (CEST) | ||||
| Note: Islanda vëzhgon WET gjatë gjithë vitit, ndërsa Lihtenshtajni, Norvegjia dhe Zvicra vëzhgojnë CET dhe CEST. | |||||
Faqja zyrtare efta | |||||
|
| |||||
EFTA ishte historikisht një nga dy blloqet tregtare dominuese të Evropës Perëndimore, por tani është shumë më e vogël dhe e lidhur ngushtë me konkurrentin e saj historik, Bashkimin Evropian . Ajo u krijua më 3 maj 1960 për të shërbyer si një bllok alternativ tregtar për ato shtete evropiane që nuk ishin në gjendje ose nuk dëshironin të anëtarësoheshin në Komunitetin Ekonomik Evropian të atëhershëm (EEC), paraardhësi kryesor i BE-së. Konventa e Stokholmit (1960), për krijimin e EFTA-s, u nënshkrua më 4 janar 1960 në kryeqytetin suedez nga shtatë vende (të njohura si " shtatëshja e jashtme ": Austria, Danimarka, Norvegjia, Portugalia, Suedia, Zvicra dhe Mbretëria e Bashkuar ). . [6] Një Konventë e rishikuar, Konventa e Vaduzit, u nënshkrua më 21 qershor 2001 dhe hyri në fuqi më 1 qershor 2002. [7]
Pas vitit 1995 mbetën vetëm dy anëtarë themelues, përkatësisht Norvegjia dhe Zvicra. Pesë të tjerat, Austria, Danimarka, Portugalia, Suedia dhe Mbretëria e Bashkuar, i ishin bashkuar BE-së në një moment në vitet e ndërmjetme. Konventa fillestare e Stokholmit u zëvendësua nga Konventa e Vaduzit, e cila synonte të siguronte një kornizë të suksesshme për vazhdimin e zgjerimit dhe liberalizimit të tregtisë, si midis shteteve anëtare të organizatës ashtu edhe me pjesën tjetër të botës.
Ndërsa EFTA nuk është një bashkim doganor dhe shtetet anëtare kanë të drejta të plota për të hyrë në marrëveshje dypalëshe tregtare të vendeve të treta, ajo ka një politikë të koordinuar tregtare. [4] Si rezultat, shtetet e saj anëtare kanë lidhur së bashku marrëveshje të tregtisë së lirë me BE-në dhe një numër vendesh të tjera. [4] Për të marrë pjesë në tregun e përbashkët të BE-së, Islanda, Lihtenshtajni dhe Norvegjia janë palë në Marrëveshjen për Zonën Ekonomike Evropiane (ZEE), me pajtueshmëri të rregulluara nga Autoriteti Mbikëqyrës i EFTA-s dhe Gjykata EFTA . Në vend të kësaj, Zvicra ka një sërë marrëveshjesh shumëpalëshe me BE-në dhe shtetet e saj anëtare .[ <span title="The material near this tag is possibly inaccurate or nonfactual. (September 2023)">e dyshimtë</span> ]
- ^ "Láhkasánit - Saamelaiskäräjät" (PDF). Sámi Parliament of Finland. Marrë më 29 gusht 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Chairmanship". efta.int. EFTA. korrik 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c "Report for Selected Countries and Subjects". imf.org.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c "1949-Bulletin-10-Web" (PDF). Marrë më 8 maj 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "TradeRelations" defined multiple times with different content - ^ "The European Free Trade Association". efta.int. Marrë më 12 dhjetor 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "EFTA through the years". efta.int. 2014. Marrë më 13 prill 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The EFTA Convention | European Free Trade Association". www.efta.int.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)